Праца цяжкая. Напэўна, гэтым кіраваліся байцы
нябачнага фронту, накіроўваючы мяне ў Алешчу, — каб больш высільваўся ды менш думаў. Насамрэч, алешчанская эстакада — цудоўная пляцоўка для будаваньня ўласнага цела — «храма душы». У Менску ў спартзалах плацяць грошы за тое, што складае штодзённую працу тут.
Міжволі думаеш: якраз-такі накачваньнем мускулаў (у арганізацыйным плане) мусяць займацца цяпер кволыя апазіцыйныя структуры перад кампаніяй-2006. Разносіць улёткі. Абыходзіць кватэры ад дзьвярэй да дзьвярэй. Трэніравацца. Рыхтаваць тысячы і тысячы прыхільнікаў, якіх не хапіла ў 2001-м ды летась... Партыйным функцыянерам і заўсёднікам офісаў NGO пара рабіцца палітычнымі штабялёўшчыкамі. І працаваць, працаваць, працаваць. Штодня. Да зьнямогі.
Толькі так у 2006-м мы здолеем перамагчы.
ЛЕСАПАВАЛ І КОШЫКІ
Раніца. У маласіценскім лесапункце — урачысты сход. «Полацклесу» — 75 гадоў. Выступае начальнік лесапункта:
— Цяпер наша аб’яднаньне перажывае ня лепшыя часы.
Народ маўчыць.
— Але справы не зусім кепскія, — падпускае аптымізму галоўная бухгалтарка. — Гэты год «Полацклес» скончыў з прыбыткам 175 млн рублёў.
Народ маўчыць.
— А яшчэ трэба сказаць, — завяршае выступ мясцовы пажарны, — дысцыпліна ў нас кульгае. А тут скарачэньні ідуць.
Маўчаньне павісае ў паветры, агромністае, як варожы цэпелін.
— Пытаньні? — начальнік пільна аглядае залу.
— Ясна, — выдыхае нехта з далёкіх радоў, — пайшлі ў лес.
Грамада шумна ўстае, бярэ бензапілы, шуфлі ды ссабойкі і брыдзе да гаража, па машынах.
Што «Полацклес» перажывае ня лепшыя часы, даўно не навіна. Заробкі па 100-200 тысяч, няспынныя паломкі, пажары, калецтвы. Начальства перакананае, што галоўная праблема — хранічнае невыкананьне плана нарыхтовак. Вінавацяць «негатыўныя зьявы», кадыфікаваныя ў дырэктыве № 1, сьпірт «максімку». Аб тым, што ўся сістэма «Полацклесу» (і яшчэ тузіна такіх жа «.. .лесаў» па Беларусі) стратная ў прынцыпе, мала хто задумваецца.
Насамрэч тое, чым займаецца «Полацклес», на любой з моваў Еўразьвязу называецца «барбарскае вынішчэньне нацыянальнага багацьця». Нават не даючы спушчанага зь Менска плана, аб’яднаньне штогод вывозіць з тутэйшых лясоў 4,5 тыс. вагонаў дрэва. Ільвіная доля «круглякоў» ідзе за капейкі на экспарт, астатняе — на фанерныя, мэблевыя і цэлюлозна-папяровыя прадпрыемствы «Бельлеспрама». Хвойны лес павінен сьпець 70 гадоў, а яго высякаюць у 20-30 (цяпер валяць якраз пасаджанае за Машэравым) — і гэта нікога не хвалюе. Лясныя дзялянкі пасьля такое высечкі выглядаюць апакаліптычна — быццам пасьля бамбардзіроўкі метэарытамі. Уздоўж дарог на пнішчах застаюцца толькі драўляныя вышкі — там начальства, што прыязджае з абласнога цэнтра ці сталіцы, палюе на дзікоў. Праз колькі дзесяцігодзьдзяў беларускі лес ператворыцца проста ў закінутую прамзону, зарослую падлескам.
Каму ж выгадны Вялікі Беларускі Лесапавал?
Вугорцам, якія робяць зь беларускай хвоі ды бярозы мэблю, а потым вязуць прадаваць сюды. Італьянцам, якія лушчаць беларускую асіну і плятуць са
стружкі цудоўныя сувенірныя кошыкі для турыстаў. Нарэшце, фінам, якія вывозяць сырую драўніну ў краіны Балтыі, Заходнюю Еўропу — розьніца ў цэнах ад 1,5 да 3 разоў, а хто ў нас выдае ліцэнзіі на такі гандаль, мы добра ведаем.
Няўжо Госпад Бог даў Беларусі такія бары, гаі ды пушчы, каб сячы іх на вываз ці зводзіць на шпалы?.. Няўжо беларусы ня ўмеюць самі пілаваць, габляваць, цясьлярыць ды плесьці кошыкі?
Мінімальная замена сыравіннага канвеера на алешчынскай эстакадзе — тартакі. Піловачнік на сусьветным рынку прынамсі ўдвая даражэйшы за круглае дрэва — дык можна хаця б скараціць маштабы высечкі.
Яшчэ лепш — мэблевая фабрыка. І аб’ём драўніны расходуецца на парадак меншы, і прыбытак дасьць большы, і працоўных месцаў дабавіць, і заробкі павысіць.
А зусім цудоўна — майстэрні па вырабе сувеніраў, абсталяваньня для агратурызму, тых жа кошыкаў для садавіны, ды хоць кітайскіх палачак для ежы. Тады беларускі лес зможа вольна ўздыхнуць на поўныя грудзі і спакойна сьпець да свайго часу.
Натуральна, ёсьць толькі адзін шанц уратаваць беларускую дрэваапрацоўку. Перамагчы ў 2006-м.
«МАКСІМКА»
«”Максімка” — шклоачышчальнік на аснове этылавага сьпірту. Таксічны. Пры пападаньні на адкрытую паверхню скуры прамыць праточнай вадой».
Гэта напісана на пяцілітровіках, якія расейцы велікалуцкім дызелем завозяць у Алешчу і прадаюць па 20 тыс. рублёў. Але няма пад Алешчай даўн-таўна небасягаў, на мыцьцё вокнаў якіх спатрэбіўся б