В. Іваноўскі запаліў жаданнем кнігавыдання і малодшага брата жонкі Амброзія Кастравіцкага Сцяпана Багушэўскага, на той час студэнта Ягелонскага Кракаўскага ўніверсітэта, — і нарадзілася задума друку беларускіх кніг у Кракаве. С. Багушэўскі прыцягне да супрацоўніцтва свайго сябра з часоў гімназічнай вучобы ў Менску Мар’яна Фальскага (будучага беларускага перакладчыка прозы і аўтара аднаго з лепшых польскіх «Буквароў»).
У . на свет з’яўляецца томік беларускіх вершаў «Песні», які прызначаўся найперш дзеля адраджэнска-рэвалюцыйнай агітацыі і таму выходзіў ананімна (зборнік складаўся з твораў Ф. Багушэвіча, А. Пашкевіч (Цёткі) і Каруся Каганца). Доўгі час лічылася, што «Песні» былі выдадзены ў Лондане. Насамрэч жа аддрукавана кніга была ў Кракаве, а да яе выхаду спрычыніліся Карусь Каганец (ягоным арыгінальным аўтарскім правапісам — з памякчальнымі апострафамі на месцы «ь» — перадаваліся «Песні»), С. Багушэўскі і М. Фальскі (апошнія выдалі ў Кракаве яшчэ кнігі «Янка Музыкант», «Да свайго Бога» і «Ведзьма»). Грошы на выданне аднаго з першых беларускіх літаратурна-мастацкіх зборнікаў атрымаў В. Іваноўскі — ад сястры сваёй нявесты, славутай піяністкі Ячыноўскай.
Усведамляючы вялікую арганізатарска-асветніцкую сілу друкаванага слова, Карусь Каганец у . выступіў ініцыятарам выдання першай беларускай газеты. Ён згуртаваў рэдакцыйную групу, у якую ўвайшлі Макар Яўхімавіч Богдан (пра яго падрабязней — напрыканцы нарыса) і Дарафей Дарафеевіч Бохан (1878 – ?). Апошні — карэнны менчук, сын адстаўнога генерала, менскага домаўласніка. Вядомы як расійскамоўны літаратар (пісаў апавяданні, вершы, гістарычныя паэмы) ліберальна-дэмакратычных поглядаў, схіляўся да «заходнерусізму». На пачатку ХХ ст. ён актыўна супрацоўнічаў у перыядычным друку Менска, апублікаваў свой пераклад «Слова аб палку Ігаравым». У літаратурных і публіцыстычных артыкулах засведчыў сваю прыхільнасць да нацыянальна-культурнага адраджэння беларусаў. Пасля палітычна-сацыяльных катаклізмаў 1917–1920 гг. Д. Бохан жыў у Вільні.
Карусь Каганец паслаў тагачаснаму міністру ўнутраных спраў князю Святаполк-Мірскаму прашэнне наступнага зместу:
«Осмеливаюсь считать Ваше Сиятельство белорусом яко потомка наших князей, я, бедный белорус, потомок древних бояр княжества Мстиславского, уповаю, что у Вашего Сиятельства в душе хранится искра симпатии к Белоруссии, и потому прибегаю с покорнейшей просьбой к Вашему Сиятельству оказать нам величайшую милость, исходатайствовав право издавать литературно-хозяйственную газету на белорусском языке под названием “Полесье”. Однако ж литвины, поляки, евреи имеют свои книги и газеты, а чем же белорусы хуже их?..».
Змяняліся абставіны, і «чалабітныя» пасылаліся ўжо ў Галоўнае ўпраўленне па справах друку. Доўгі час у паперах Каруся Каганца захоўваўся спраектаваны яго рукой тытул газеты: «Сельская беларуская газета ПАЛЕССЕ, выходзіць у Менску двойчы на тыдзень». Але, на жаль, праект так і застаўся праектам: дазвол на выданне не быў атрыманы.
У . пачалася руска-японская вайна. Разам з мабілізацыяй вайсковай адбылася і мабілізацыя ўсіх прагрэсіўна-дэмакратычных сілаў. Пашырыўся прасцяг для актыўнай дзейнасці розных партыяў і рухаў. А антываенны пафас не мог не абудзіць у паэтавай душы палымяна-абуральных радкоў і гнеўных абагульненняў:
Пачатак бурлістага . звязаны ў лёсе Каруся Каганца з Лідай, дзе ён атрымаў месца дзясятніка на чыгунцы Балагое – Сядлец, будоўля якой тады вялася. У Ліду Карусь Каганец перавозіць i сваю сям’ю: жонку і сыноў Янку ды Мірона.
Па краіне шырылася i расла рэвалюцыйная куламеса, ад якой ён не аддаліўся нi на крок. Простыя i даступныя кожнаму, узнікалі новыя вершы, у якіх абуджалася i пакута пакрыўджаных, i сіла абураных:
(З верша “Які ж то вецер буйны грае...”)
Праца рабілася сапраўднай барацьбою з пастаяннымі сутычкамі, маскіроўкамі, нечаканасцямі i, на жаль, праваламі. Да першага з ix мы i наблізіліся.
У снежні . Карусь Каганец вырашыў адведаць родных у Прымагіллі. Даўно зваў пабачыцца брат Амброзій, а тут яшчэ надарыўся спадарожнік — ужо знаёмы нам Сцяпан Багушэўскі.