SARA LARBAR
KARUSELOJ...
2a eldono
Sao Paulo - SP - Brazilio Lilia Ledon da Silva 2015
KARUSELOJ...
SARALARBAR
k
Romano originale verkita en Esperanto
A
i
Bildo : http://marie-christinegrimard.overblog.com/page/27
1a eldono : 1987.
Kompostita de FONTO — Chapeco - SC - Brazilio. Eldonita de GILBERT RENE LEDON.
eldono : 2015 [ilustrita]. E-Libro. PDF-legilo. Senpage elŝutebla. Eldonita de LILIA LEDON DA SILVA. lilialedon@terra.com.br LIBERA JE KOPIRAJTO.
PREFACO
La antaŭparolo al la 1a eldono (surpapera, far G. R. Ledon, en 1987) troviĝas en la fino de la nuna retlibra eldono (p.133). Ce la retejo de esperanto.net ( http://esperanto.net/literaturo/recenzoj.html#L ) kvar re- cenzoj legeblas. Kial do, post 28 jaroj, denove aperigi "Karuseloj..."-n? Jen kelkaj el la motivoj.
Mi ne memkulpigos min, per senpaga elŝutebleco, se la homoj tute malŝatos ĝin kaj ĉesos la legadon dumvoje. Tio nenion kostos al ili, krom iom da tempo kaj iom da nervoziĝo, kvankam eĉ pri tio mi bedaŭros. Krome, kelkaj opinioj pri ĝi estis tre kuraĝigaj laŭ mia vidpunkto. Kaj eble post 3 jardekoj la esperantistaro povos iom malpli rifuzi, ke romano originale verkita en Esperanto spegulu la homan internan taŭzadon per ĝia strukturo kaj per ĝia lingvaĵo. Ke krea aktiveco (sen majuskloj) estu persona, do ne nepre ŝablonema.
Do, iom nun pri la verk(ad)o. Sara Larbar estas la nomo kiun mi donas al mi mem dum mi estas skribanta fikcion. Sara ĉerpas el mia menso-, sento-, sperto- kaj vivo-stoko la erojn kaj manierojn bezonatajn por esprimi sin. Mi preterlasos diskuton pri la rolo de racio kaj kontrolo aŭ de inspiro kaj intuicio tiurilate. Prefere mi rimarkigu al vi ke miaj lego- enmiksiĝoj en la beletra kampo komencis frue kaj iĝis senĉesaj dum longa tempo.
Jen specimenoj de franditaj legaĵoj, en kompleta senordo, ĝis 1984, kiam Sara ekverkis sian romanon : feinrakontoj, krimromanoj, romantika kaj realisma literaturoj, Proust, sciencfikcio, la klasikaĵoj de "La 'EPOKO' Libroj", "Orlando" (admirindaĵo de Virginia Woolf), lavango da frapaj SAT-aĵoj kaj ceteraj UEA-aĵoj ktp, Proust, Kafka, Robbe-Grillet, Raymond Queneau, Proust, latin-amerikaj verkistoj (magia realismo, Garcia Marquez, Cortazar, Bioy Casares kun sia eksterordinara "La inventaĵo de Morel", Jorge Luiz Borges ĉiam kaj ree kaj denove), Proust, Boris Vian...! Rimbaud! La KancerKliniko!! Mi eĉ ne parolu pri aliaj kultur-sektoroj, jam sufiĉas tiel.
Tial, ke vi eble komprenos kial mi ilustras ĉi tiun enkondukon per "La Karuselo de Hieronymus Bosch".
Fonto: http://www. colourlovers. com http://loveisspeed.blogspot.com.br/2012/03/hieronymus-bosch-paintingsc-1450-9.html
Ne per "La Karuselo", fare de H. Bosch (1450-1516). Fakte temas pri perkomputila vidkreaĵo kie enestas eroj de veraj pentraĵoj de Bosch, kaj tute ne pri pentroartaĵo de li. Tamen eblis, kiam oni aperigis la bildon interrete, alklaki ĉiun fragmenton kaj atingi ĉiun kompletan pentraĵon de kie ĝi devenis, do eblis percepti la tuton de lia arto, ĉiu homo laŭ siaj kriterioj. [Por ĝui tiu(j)n tuto(j)n — jen trafa portretaro de la homaro! — , bonvolu viziti la duan retadreson, menciitan sub la bildo.]
Tial, plie, ke vi eble komprenos kial "Karuseloj..." de Sara Larbar estas tia, kia ĝi estas. Aŭ, pli bone, tia kia legantoj komprenos ĝin — aŭ ne ĝin komprenos.
Sed eble iam Sara Larbar pliperfektigos sian verkstilon — aŭ eble ne.
Lilia Ledon da Silva
Karuseloj.
Si vekiĝis kaj tuj konsciis pri la suferoj de sia dekstra antaŭbrako, sur kiu ŝia kapo restis apogata dum plenmano da amsonĝoj. La suno nun estis kliniĝanta kun retenita spasmo antaŭ la unuaj krepuskosignoj. Milde kaj vaporvarme l'aero ronronadis dum ĝi ŝpinis sin je la ŝiro, tiom longa kiel la glulinio inter la foraj ĉielo kaj montaro, kaŭzita de plipezo ĉe la insektaj zumadoj, la senĉesaj pepadoj, la klakoj de arbfolioj en siaj kurtenecaj balanciĝoj. La teruriga ogro nenie videbliĝis, sed ŝafido kaj pufvangaj anĝeletoj daŭre ŝvebis meze de la kontonnuboj, lulitaj de la tuta pulsanta universo. Natalia sidiĝis faldante la genuojn kaj apogante sin sur sian maldekstran manon, en antaŭplanita, plej eleganta pozicio. Oni estis brodinta kampajn floretojn sur tiu tuta ondumanta tapiŝo, multfoje pikante al si la fingrojn, ĉar ruĝaj sangogutoj tie kaj jene makulis la flavajn korolarojn. Tute proksime, sovaĝaj herboj individue elstaris, vera armeo da lancekipitaj kaj neviciĝintaj animoj, ĉiam erpantaj la grundon por serĉi manĝeblaĵojn senditajn el la koro de la tero. Kviete ĉirkaŭiris la malsupran akvospegulon, semitan de flagroj en nesto el montoj, roka voj-streketo. Kiam li estos fintrapasinta la padoturnon, li tuj vidos ŝin, kvazaŭ ŝi estus majstroverko skulptita en la puntaj kaj rubandaj kaj taftaj blankoj de ŝiaj vestoj sur malhelverda velurfono. Li vokos: "Natalia, nimfeto!" Rapide ŝi kuros en liajn brakojn kaj, daŭre ridante, inter du spiregoj, ŝi denove ŝajnigos indignon: "Ĉu ne sufiĉas al ci, ke mia familinomo estas Silfido, por ke ci insistu pri Nimfeto?..."
Subite la ĉirkaŭpreno stringis ŝin neelteneble. Si provis liberigi sin, ŝia tuta korpo kuntiriĝis, ĉiuj muskoloj kontrahiĝis. Si volis krii, krii... Tute kontraŭ ŝia vizaĝo hida sorĉisto, monstro minaca tondris: "Vi bone scias, ke li ne venos, ĉar li ne ekzistas. Ne por vi li ekzistas, fraŭlino Natalia Silfido. Vi ne meritas du fojojn sep, ĉar vi ne estas ŝaĝa..." La eĥo de la ridegoj nigrigis ĉion, la ĉielon kaj ŝian robon, la ogro revenis el la tenebroj, je ĉiuj flankoj sieĝis ŝin bruaj hordoj. Frosto! Frosto! Sia gorĝo brulis pro nevoĉigebla blekego...
Si vekiĝis kun eksalto. Natalia tuj aliris la lavabon por ellavi la ŝviton kaj iel simbole forpeli samtempe ĉian precizan rememoron pri la inkubsonĝo. Sed ĝi jam ne pli peze influis ŝin ol la longa trajnvojaĝo de la antaŭa tago. Kiel antaŭplanite, Natalia surmetis helan robon el kotono, kiu tiom bone sidis al ŝi. Estis frua nebuleta mateniĝo. Akvaforto sterniĝis sur la tuta maldekstra parto de la ĉambro, diagonale, de la plafono ĝis la planko — ne, ne: perloĉenoj kaj lozanĝaj mielĉeloj milimetre svingetadis kun siaj fram-kvadratetoj, temis do pri grizajla akvarelo, kreita de ventopeniko mergiĝanta en tagluman farbon laŭ la punta kurtenmodelo. Mistera krado atendis ŝin ankaŭ laŭlonge de la silenta koridoro komplete tapet-paperita de vicoj da enkaĝigitaj lanugaj birdetoj, kiujn disigis eterne palaj kaj longegaj strekoj — vicoj, pordoj, strekoj, vicoj, pliaj strekoj kaj pordoj, ĝis la hotel- akceptejo tute malplena, ĝis la elirejo-pordego, kies laktovitroj dikigis la eksterajn protektferaĵojn. En la stratoj filigrane defilis prilumitaj kaj ombraj fasadoj, arboj, fostoj, homoj, frontonoj. Ĉion tion li vidis de jaroj. Post kelkaj sekundoj... li vidos ankaŭ ŝin, unue tra la pordluketo, tiam li malfermos al ŝi, kaj tie ŝi staros, kiel rava figuro sur iluminita mezepoka panelo. Li petole demandos: "Kiu sonoris? Bonvolu anonci viajn nomon kaj antaŭnomon." Si ride deklaros: "Antaŭnomo: Natalia. Nomo: sekreto!"
Sed ŝi estis abrupte antaŭenpelata dum raŭka voĉo elnerviĝis: "Okazis ia eraro: sur la listo la nomo estas Natalia Kastelo. La venonta prezentiĝu!" Amaso da senesperiĝmienaj uloj ĉiel ŝarĝitajj per pakaĵoj interpuŝiĝis laŭ mizeraj, malpuraj, stinkantaj galerioj, kie centoj kaj centoj da karceroj liniiĝis. La premo kreskis, Natalia konsternita kaj angora ŝanceliĝis sub la skuadoj kaj eksufokiĝis, sensukcese provante reveni al la enirejo. Si stumblis, falis, ruliĝis sub piedbatoj en unu el la klozetŝajnaj ĉeloj. Tie kaŭris magra kaj olda viro, kun drapiro ĉirkaŭ la talio kaj nuda brusto. Kiam li ekparolis ŝi jam estis komplete hipnotita. "Fraŭlino Natalia Kastelo, sep kaj sep en via nomo. Sep kaj sep ankaŭ en la jaroj. Vi ne scias suferon. Lernu paciencon, lernu suferon, nur tiam por vi li ekzistos. Ne nun, ne, ne nun..."