Казка пра Музыку

Шуміць бор цёмны, уздыхае,
Кіпіць работа, звон удараў.
Гатова мачта смаляная,
На ёй з кашулі белы парус.

I толькі збуджанае сонца
Праменьні кінула над логам, —
Плыт ціха па марской затоцы
Крануўся ў дальнюю дарогу.

Вяслуюць, але толку мала:
Прачнуўся раньні вецер шэры,
Насустрач гоніць вал за валам
I зноў варочае на бераг.

— Зацяжак плыт, —
Асілак кажа, —
Хай едзе Вяль адзін з Музыкам,
Каб не зьмяла іх бура часам,
Няхай сябе прывяжуць лыкам.

А сам пайшоў на бераг з братам,
Дзе леглі на пясчаны ўзгорак
I проста ў твар вятроў кудлатых
Дзьмуць пачалі на сіне мора.

I мора грозна застагнала,
I мора грозна загрымела,
Як горы, ўсьпененыя хвалі
Панесьлі плыт на грывах белых…

Мінаюць дні, то ў моры тонуць,
То зьзяюць зноў агнём зары.
Глядзіць Музыка зь Вялем ў тоні
I на каралы, і на рыб;

На груды пэрлаў і каменьня,
На вадаростаў сьвет багаты
I на затопленыя лодкі
Купцоў, ваякаў і піратаў.

Над галавой, пад аблакамі,
Арол ляціць з ахрыплым клічам:
Мо’ ён спрачаецца зь вятрамі
Ці ўбачыў сьвежую здабычу?

Ды адлятае без абеду
За вадзяныя горы-хвалі,
I толькі доўга яго сьледам
Глядзяць сябры —
Музыка зь Вялем…

Гаворыць Вяль:
— Здаецца, востраў
Відаць, а можа, гэта сон?
Сьцяной залочанай і вострай
Абнесены з усіх бакоў.

Калі наблізіліся, бачаць:
Зусім нязнаны край зямлі;
Куды ні глянь — дамы, палацы,
А ў порце — мачты, караблі.

Шуміць натоўп, шуміць, сьмяецца;
Па цэлым беразе пакатым
Вясельле хмельнае ліецца, —
Відаць, што цар спраўляе сьвята.

Сядзіць сам высака на троне,
Сем чалавек трымаюць бруха,
Ў брыльянтах, янтарах карона
Цяжкая зьехала на вуха.

А слугі сьпераду і ззаду —
Кругом стаяць напагатове,
Каб выпаўняць цара загады.
На лавах, на сталах дубовых

Нямала мёду, рыбы сьвежай,
Хлябоў, зьвяроў і птушак дзікіх
З глыбінь Палесься, зь Белавежы…
Аж не надзівіцца Музыка!..

Гаворыць цар:
— Пара сягоньня
Гасьцей маіх павесяліць…
I вось з паклонамі да трона
Падходзяць царскія паслы.

— Зайграем, — кажуць яны, — тое,
Што самі гукі запяюць…
Аж анямеў Музыка з болю,
Жалейку ўбачыўшы сваю…

На цэлым беразе ўсё змоўкла;
Застыла цішыня нямая.
Ды не чуваць чароўных тонаў…
Маўчыць жалейка, не іграе.

Цар узлаваўся:
— Вось дык штуку
Прынесьлі мне з чужога краю!
Няўжо ж ніхто ня збудзіць гукаў,
Ніхто на ёй не заіграе?

Маўчаць.
Спусьцілі ўсе галовы,
I, калі цар другі раз клікаў,
Наперад у лапцях лазовых
З кійком праціснуўся Музыка.

Узяў жалейку і шчасьлівы
Яе абцёр крысом ад пылу…
На ўсе лады і пералівы
Яна ў яго загаварыла:

То звонам жаваранка ў жыце,
То салаўіным сьвістам чулым,
Трывожнай кнігаўкай ў ракіце
I ў лесе шэраю зязюляй.

Пазьней зайграў, як жнеі пелі,
Як вецер шапацеў саломай,
Сівыя хвалі Нёмну пеніў,
I абарваў акордам грому…

А рэха ўсё яшчэ іграла
І толькі змоўкла ў нэтрах бору
Тады, калі Музыка зь Вялем
Дабеглі ўжо да сіня мора.

Схапіўся цар:
— Хутчэй вярніце,
Пагоню шліце за пагоняй!..
Ды белай чайкаю ў блакіце
З кашулі белы парус тоне.