3
Мы ўжо збіраліся адысці ад ілюмінатара і разысціся па сваіх адсеках, як раптам доктар Савіч сказаў:
— Сымон, табе не здаецца, што на нас нешта насоўваецца? Далягляд пацямнеў. Такое ўражанне, што там усчалася віхура.
А я ўжо і сам бачыў што на даляглядзе штосьці віхурыцца, звіваецца ў клубкі, у агромністыя плямы, у слупы і імкліва набліжаецца да нас. Немагчыма было адвесці позірку ад ілюмінатара, такое гэта было відовішча. І я ўспомніў пра тое, што мне сказаў доктар перад адлётам на нашым касмадроме за Раўбічамі. І цяпер нагадаў яму:
— Гэта, напэўна, і ёсць той самы пясчаны ўраган, пра што ты сам казаў мне, чаму мы і прывезлі сюды сасонкі. Але ж дзіва-дзіўнае, наўкол ніякага ветру! Уяўляеш, як бы ўжо ўсё гуло і шумела ў нас на Зямлі! А тут хоць бы адна пясчынка вакол карабля зварухнулася.
— Пойдзем да Антона. Мы не ведаем сапраўднай сілы гэтага ўрагану, — сказаў доктар Савіч. Але пайсці нам не давялося. Антон сам падышоў да нас. З ім быў астрафізік. На караблі ўмомант усё прыйшло ў рух. Адзін за адным успыхвалі пражэктары далёкага бачання. Мы міжволі затаілі дыханне. На нас сапраўды рухаўся пясчаны ўраган — суцэльная сцяна з пяску, пылу, друзу. Але, як толькі святло пражэктараў дасягнула гэтай сцяны, ураган пачаў аціхаць. Клубы пяску сталі асядаць. І тады ў святле пражэктараў мы пабачылі натоўп, і наш астрафізік не ўтрымаўся:
— Людзі! Там людзі! — ускрыкнуў ён.
— Не, гэта не людзі, — тут жа запярэчыў яму Антон.
— Хаця вельмі падобныя да людзей, — сказаў доктар Савіч.
І гэта было праўдай. Напаўголыя істоты, якія застылі ў святле пражэктараў, ад людзей адрозніваліся толькі конусападобнымі галовамі на тонкіх шыях. І на іх тварах замест носа былі самыя сапраўдныя хобаты. Не такія доўгія, як у сланоў, але і не кароткія. Хобаты варушыліся, быццам прынюхваліся да нечага. А потым пачалі раздзімацца і наўкол імкліва завіхурыўся пясок. Істоты зноў рушылі наперад, да нашага карабля.
— Божа, дык гэта яны сваімі хобатамі ўзнімаюць клубы пяску! — выдыхнуў я. — Якая ж магутная сіла тоіцца ў іх, якая энергія!
І тут мы пачулі ўдары. Штосьці загрукацела па корпусу карабля.
— Думаю, гэта ляціць каменне, — і ў голасе Антона чулася няўпэўненасць.
Але ён не памыляўся. Пясок хутка асеў, і мы пабачылі, як істоты ўцягваюць сваімі хобатамі камяні, якіх на паверхні было мноства, а потым бы выплёўваюць іх. І хаця яны стоўпіліся на даволі вялікай адлегласці ад нас, камяні даляталі да карабля.
— Глядзіце, глядзіце, — закрычаў доктар Савіч. — У кожнага з іх кляймо на плячы. Яны клеймаваныя!
— Племя гуманоідаў, — сказаў Антон. — Вось яны сапраўдныя жыхары гэтай планеты. А мы думалі, што яе насяляюць толькі стракозы.
— А ведаеце, чаму гуманоіды ўзнімаюць вакол сябе віхуры пяску? — раптам запытаўся доктар Савіч. — Я здагадваюся, яны гэтак бароняцца ад стракоз, ад іх гіпнозу. Мы сутыкнуліся з гэтай з'явай і вырашылі, што тут ёсць толькі адна страказа — Дазорац-Уладар, як мы яе назвалі, якой уласцівы гіпноз. Але такіх стракоз тут, напэўна, значна больш.
— З тваіх слоў вынікае, — заўважыў я, — што гэтыя істоты разумныя. Каб не падвяргаць сябе стрэсам, не змагацца з уяўнаю драпежнаю птушкаю, яны ўзнімаюць вакол сябе пясок і робяцца недасягальнымі для стракоз. Стракозы ў такой віхуры могуць загінуць. Ім застаецца адно: хавацца пад нейкія вялікія камяні.
— Чуеце, як стала ціха, — заўважыў Антон. І мы зноў пачалі ўзірацца ў ілюмінатар.
Ужо не віхурыўся пясок, наўкол ляжала маўклівая раўніна. Мы бачылі, што істоты адступаюць, хаваюцца ў цемры, куды не далятала святло нашых пражэктараў. Над усім уладарыла цёмна-бэзавая ноч, і паблісквалі яркія зоркі ў цяжкім небе. Але мы не спяшаліся ў свае адсекі. Пайшлі ў хол, дзе цяпер сабраўся ледзь не ўвесь экіпаж нашага карабля. Уражаныя, маладыя лабаранты сустрэлі нас позіркамі, у якіх было шмат пытанняў. І Антон амаль весела прамовіў:
— Ну што, хлопцы, пабачылі, якімі могуць быць гуманоіды?!
— Але ж тут, на гэтай планеце, нідзе ніякага жытла няма, — сказаў адзін з лабарантаў. — Мы ж, калі віселі над ёю, усё тут вывучылі. Толькі некалькі ланцужкоў гор...
— Вось адтуль яны і прыйшлі, — адгукнуўся астрафізік. — Там яны і жывуць. Можа, у нейкіх падземных паселішчах.
І бортмеханік, які таксама быў у холе, з ім не пагадзіўся.
— Прыйшлі яны, напэўна, адтуль, — сказаў ён. — Але гэта не іх планета. Яны тут нядаўна і, мяркую, гэта — злачынцы. Яны ж усе клеймаваныя! Іх прывезлі сюды... Я паспеў шмат дзе пабыць у космасе і даводзілася сустракаць такія планеты-ізалятары, куды скідвалі злачынцаў.