— Ci silentis, Plaŭcio, ci silentis dum tutaj jaroj, kaj Nerono ne amas tiujn, kiuj silentas. Kiel ci povis ne raviĝadi pri lia beleco, virto, kantado, pri lia deklamado, veturigado kaj versaĵoj. Kiel ci povis ne glori la morton de Britaniko, ne diri laŭdparoladon je la honoro de patrinmortiginto kaj ne esprimi gratulojn pro la sufoko de Oktavia? Mankas al ci antaŭvidemo, Aŭlo, la antaŭvidemo, kiun ni, vivantaj feliĉe ĉe la kortego, posedas en konvena grado.
Tiel parolante, li prenis vazeton, kiun li portis ĉe la zono, ĉerpis akvon el la fontano de la pluvujo, refreŝigis la bruligitan buŝon kaj parolis plu:
— Ha, Nerono havas dankeman koron. Li amas cin, ĉar ci servis al Romo kaj disportis la gloron de lia nomo al la ekstremoj de la mondo, kaj li amas min, ĉar en lia juneco mi estis lia majstro. Tial, vidu, mi scias, ke ĉi tiu akvo ne estas venenita, kaj mi trinkas ĝin trankvile. Vino en mia domo estus malpli sendanĝera, sed se ci soifas, trinku ĉi tiun akvon. La akvotuboj kondukas ĝin el la Albana montaro, kaj por ĝin veneni, oni devus veneni ĉiujn fontanojn en Romo. Kiel ci vidas, oni povas ankoraŭ esti sekura en tiu ĉi mondo kaj havi trankvilan maljunecon. Mi estas, vere, malsana, sed malsanas pli ĝuste mia animo ol la korpo.
Tio estis vero. Al Seneko mankis tiu anima forto, kiun posedis, ekzemple, Kornuto aŭ Trazeo, do lia vivo estis sinsekvo da kompromisoj, farataj kun krimo. Li mem tion sentis, li mem komprenis, ke adepto de la principoj de Zenono el Cintio devus iri alian vojon, kaj li suferis pro tio pli multe ol pro la timo de morto mem.
Sed la komandanto interrompis nun liajn maldolĉajn konsiderojn.
— Nobla Aneo, — li diris, — mi scias, kiel la imperiestro rekompencis al ci la zorgemon, kiun ci montris al li en lia juneco. Sed la forkapton de nia infano kaŭzis Petronio. Montru al mi rimedojn kontraŭ li, montru influojn, kiuj je li efikas, kaj fine mem uzu por li la tutan elokventecon, kiun sukcesos al ci inspiri la malnova amikeco al mi.
— Petronio kaj mi, — respondis Seneko, — estas homoj el du kontraŭaj tendaroj. Rimedojn kontraŭ li mi ne konas, efikas je li nenies influo. Povas esti, ke malgraŭ sia tuta malvirtemo li pli valoras ankoraŭ ol tiuj kanajloj, per kiuj Nerono hodiaŭ sin ĉirkaŭigas. Sed peni lin konvinki, ke li plenumis malbonan faron, estas nur perdi la tempon; Petronio delonge perdis tiun senton, kiu distingas malbonon de bono. Konvinku lin, ke lia faro estas malbela — tiam li ekhontos. Kiam mi vidos lin, mi diros al li: cia ago indas liberigiton. Se tio ne helpos, nenio helpos.
— Dankon eĉ pro tio, — respondis la komandanto.
Poste li ordonis porti sin al Vinicio, kiun li trovis skermanta kun doma skermisto. Kiam Aŭlo ekvidis la junan viron trankvile ekzercanta sin en momento, en kiu la atenco kontraŭ Ligia estis plenumita, ekregis lin terura kolero, kiu, apenaŭ la kurteno falis post la skermisto, eksplodis per torento da maldolĉaj riproĉoj kaj insultoj. Sed Vinicio, eksciinte, ke Ligia estas forkaptita, paliĝis tiel terure, ke eĉ dum momento Aŭlo ne povis lin suspekti pri partopreno en la atenco.
La frunto de la junulo kovriĝis per ŝvito; la sango, kiu por momento forkuris en la koron, refluis varmonde en la vizaĝon, la okuloj ŝprucigis fajrerojn, el la buŝo elfluis senordaj demandoj. Ĵaluzo kaj furiozo skuis lin alterne, kiel uragano. Ŝajnis al li, ke Ligia, foje transirinte la sojlon de la imperiestra palaco, estas por li perdita por ĉiam, kaj kiam Aŭlo eldiris la nomon de Petronio, suspekto, kvazaŭ fulmo, trakuris la menson de la juna soldato — ke Petronio ekmokis lin, aŭ donacante Ligian al Nerono, volis per tio certigi al si novajn favorojn de la imperiestro, aŭ ke li volis reteni ŝin por si mem. Ke iu, ekvidinte Ligian, ne ekdeziru ŝin samtempe — tion li ne kapablis imagi.
Nesinregemo, simila al ekfuriozinta ĉevalo, kaj hereda en lia familio, ekposedis lin nun kaj senigis je la konscio.
— Komandanto — li diris per interrompata voĉo, — reiru hejmen kaj atendu min … Sciu, ke se Petronio estus eĉ mia patro, mi venĝus al li la malbonon faritan al Ligia. Revenu hejmen kaj atendu min. Nek Petronio, nek Nerono ŝin havos!
Post tio li turnis la kunpremitajn pugnojn al la vaksaj maskoj, kiuj staris en ŝrankoj en la atrio, kaj eksplodis:
— Je tiuj mortmaskoj! Antaŭe mi mortigos ŝin kaj min mem!
Dirinte tion, Vinicio saltleviĝis, kaj ankoraŭfoje ĵetinte al Aŭlo la vortojn: «Atendu min!», li elkuris, kiel freneza, el la atrio kaj impetis al Petronio, dispuŝante envoje preterpasantojn.
Aŭlo revenis hejmen kun ioma espero. Li supozis, ke se Petronio instigis Neronon forkapti Ligian por ŝin fordoni al Vinicio, Vinicio rekondukos ŝin en ilian domon. Fine nemalgrave konsolis lin la penso, ke se Ligia ne estos savita, ŝi estos tamen venĝita kaj ŝirmita per morto kontraŭ la malhonoro. Li kredis, ke Vinicio plenumos ĉion, kion li promesis. Li vidis lian furiozon kaj konis la ekscitemon, denaskan en lia tuta gento. Li mem, kvankam li amis Ligian, kiel patro, preferus ŝin mortigi ol fordoni al Nerono, kaj se li ne konsiderus la filon, la lastan posteulon de sia gento, li sendube tion farus. Aŭlo estis soldato, pri la stoikistoj li apenaŭ aŭdis, sed per la karaktero li ne multe diferencis de ili, kaj al liaj ideoj, al lia fiereco morto konvenis pli facile kaj pli bone ol malhonoro.
Reveninte hejmen, li trankviligis Pomponian, transdonis al ŝi sian esperon, kaj ili ambaŭ komencis atendi novaĵojn de Vinicio. De tempo al tempo, kiam en la atrio aŭdiĝadis paŝoj, ili kredis, ke tio estas Vinicio, rekondukanta al ili la amatan infanon, kaj ili estis pretaj el la tuta animo beni ilin ambaŭ. Sed la tempo pasadis, kaj neniu novaĵo venis. Nur vespere aŭdiĝis la frapilo ĉe la pordo.
Post momento sklavo eniris kaj transdonis al Aŭlo leteron. La maljuna komandanto, kvankam li ŝatis elmontradi sinregemon, prenis ĝin tamen per iom tremanta mano kaj komencis legi tiel avide, kvazaŭ de tiu letero dependus la ekzisto de lia tuta domo.
Subite lia vizaĝo mallumiĝis, kvazaŭ falus sur ĝin ombro de pasanta nubo.
— Legu, — li diris, turninte sin al Pomponia.
Pomponia prenis la leteron kaj legis, kio sekvas:
«Marko Vinicio, saluton al Aŭlo Plaŭcio.
Kio okazis, okazis laŭ la volo de la imperiestro, antaŭ kiu vi klinu la kapojn, kiel klinas mi kaj Petronio.»
Sekvis longa silento.
Ĉapitro 6ª
Petronio estis hejme. La pordisto ne kuraĝis haltigi Vinicion, kiu enkuris la atrion, kiel fulmotondro, poste, eksciinte, ke la mastron endas serĉi en la biblioteko, same impete enkuris la bibliotekon, kaj trovinte Petronion skribanta, elŝiris la kanon el lia mano, rompis ĝin, ĵetegis teren, poste premkaptis liajn brakojn per la fingroj kaj, proksimigante sian vizaĝon al la lia, komencis raŭkvoĉe demandi:
— Kion ci faris pri ŝi? Kie ŝi estas?
Sed subite okazis io mirindega. La delikatforma kaj malhardita Petronio kaptis la manon de la juna atleto, premantan lian brakon, post tio li kaptis lian duan manon, kaj tenante ilin ambaŭ en sia unu kun forto de fera premilo, li diris:
— Mi estas malfortulo nur matene, sed vespere mi reakiras la antaŭan viglecon. Provu liberiĝi. Gimnastikon evidente instruis al ci teksisto, kaj konduton forĝisto.
Sur lia vizaĝo eĉ ne vidiĝis kolero, nur en la okuloj ekflametis ia pala rebrilo de kuraĝo kaj energio. Post momento li lasis la manojn de Vinicio, kiu staris antaŭ li humiligita, hontigita kaj furioza.
— Ŝtalan manon ci havas, — li diris, — sed je ĉiuj dioj de la infero mi ĵuras, ke se ci min perfidis, mi enbatos ponardon en cian gorĝon, eĉ en la ĉambroj de la imperiestro.
— Ni parolu trankvile, — diris Petronio. — Ŝtalo estas pli forta ol fero, do kvankam el unu cia brako oni povus fari du miajn, mi ne devas cin timi. Aliflanke, doloras min cia krudeco, kaj se la homa maldankemo povus min ankoraŭ mirigi, mi mirus cian maldankemon.
— Kie estas Ligia?
— En la malĉastejo, tio estas en la imperiestra palaco.