Vinicio denove genuiĝis apud Ligia. Tra la kradita malfermaĵo en la subterejon enŝtelis sin radioj de la luno kaj lumigis ĝin pli bone ol la sola meĉlampo, kiu flagris ankoraŭ super la pordo.
Subite Ligia malfermis la okulojn kaj, metinte siajn brulantajn manojn sur la manojn de Vinicio, diris:
— Mi vidas cin, — kaj mi sciis, ke ci venos.
Li ĵetis sin al ŝiaj manoj kaj komencis premi ilin al la frunto kaj koro, poste li levis ilin iom de la kuŝejo kaj apogis sur sia brusto.
— Mi venis, kara, — li diris. — Kristo cin gardu kaj savu, ho Ligia, mia amegata!
Kaj li ne povis paroli plu, ĉar lia koro komencis hurli en la brusto pro doloro kaj amo, kaj la doloron li ne volis al ŝi malkaŝi.
— Mi estas malsana, Marko, — respondis Ligia, — kaj ĉu sur la areno, aŭ ĉi tie, en la malliberejo, mi devas morti … Sed mi preĝis, ke mi povu cin vidi antaŭe, kaj ci venis: Kristo min elaŭskultis!
Kaj dum li ne povis ankoraŭ eligi vortojn kaj nur premis ŝin al la brusto, ŝi parolis plu:
— Mi vidadis cin tra la fenestro el Tulianumo — kaj mi sciis, ke ci volis veni. Kaj nun la Savinto donis al mi momenton da konscio, por ke ni povu adiaŭi unu la alian. Mi jam iras al li, Marko, sed mi amas cin kaj ĉiam mi cin amos.
Vinicio sin ekregis perforte, subpremis en si la doloron kaj komencis paroli per voĉo, kiun li penis igi trankvila:
— Ne, kara! Ci ne mortos. La apostolo ordonis kredi kaj promesis preĝi pro ci, kaj li konis Kriston, Kristo lin amis kaj nenion al li rifuzos … Se ci devus morti, Petro ne ordonus al mi fidi, kaj li diris al mi: «Fidu!» — Ne, Ligia! Kristo kompatos min … Li ne volas cian morton. Li ĝin ne allasos. Mi ĵuras al ci je la nomo de la Savinto, ke Petro preĝas pro ci!
Sekvis silento. La sola meĉlampo, pendanta super la pordo, estingiĝis, sed anstataŭe la lumo de la luno enfluadis tra la tuta malfermaĵo. En la kontraŭa angulo de la kelo infano ekploris kaj eksilentis. El ekstere aŭdiĝadis nur la voĉoj de pretorianoj, kiuj post sia gardovico ludis apud la muro je .
— Ho Marko, — respondis Ligia, — Kristo mem vokis al la Patro: «Forigu de mi ĉi tiun kalikon da maldolĉaĵo», kaj tamen li ĝin eltrinkis, Kristo mem mortis sur la kruco, kaj nun miloj pro li pereas, kial do li ŝparu min solan? Kiu mi estas, Marko? Mi aŭdis Petron diri, ke ankaŭ li mortos martire, kaj kio mi estas kontraŭ li? Kiam venis al ni la pretorianoj, mi timis morton kaj torturon, sed nun mi ne plu timas. Rigardu, kiel terura estas la malliberejo — kaj mi iras ĉielen. Pensu, ke ĉi tie estas la imperiestro, kaj tie — nia Savinto, bona kaj kompatema. Kaj ne ekzistas morto. Ci amas min, pensu do, kiel feliĉa mi estos. Ho, kara Marko, pensu, ke ci venos tien al mi.
Ĉe tio ŝi eksilentis, por kapti spiron en sian malsanan bruston, poste ŝi levis al la buŝo lian manon:
— Marko!
— Kio, kara?
— Ne ploru pro mi, kaj memoru, ke ci venos tien al mi. Mallonge mi vivis, sed Dio donis al mi cian animon. Do mi volas diri al Kristo, ke kvankam mi mortis kaj kvankam ci rigardis mian morton kaj kvankam ci restis en doloro, ci tamen ne blasfemis kontraŭ lia volo kaj ĉiam ci amas lin. Ci ja amos lin kaj elportos pacience mian morton? Ĉar tiam li nin kunigos, kaj mi cin amas kaj volas esti kun ci…
Ĉe tio denove ekmankis al ŝi spiro kaj per apenaŭ aŭdebla voĉo ŝi finis:
— Promesu tion al mi, Marko!…
Vinicio ĉirkaŭprenis ŝin per tremantaj manoj kaj respondis:
— Je cia sankta kapo! — mi promesas!
Tiam en la malgaja brilo de la luno lumiĝis ŝia vizaĝo. Ankoraŭfoje ŝi levis al la buŝo lian manon kaj flustris:
— Mi estas cia edzino!
Ekster la muro la pretorianoj, ludantaj je , ekdisputis pli laŭte, sed la geamantoj forgesis pri la malliberejo, pri la gardoj, pri la tuta tero, kaj sentante en si reciproke anĝelajn animojn, komencis preĝi.
Ĉapitro 61ª
Dum tri tagoj, aŭ pli ĝuste tri noktoj, nenio konfuzis ilian trankvilon. Kiam la ordinara mallibereja laboro, konsistanta en apartigado de mortintoj disde vivantoj kaj de grave malsanaj disde pli sanaj, estis finita, kaj kiam la lacaj gardistoj kuŝiĝadis aldorme en la koridoroj, Vinicio eniradis la subteraĵon, en kiu estis Ligia, kaj restadis en ĝi tiel longe, ĝis tagiĝo penetradis tra la fenestrajn kradojn. Ŝi metadis la kapon sur lian bruston kaj per mallaŭtaj voĉoj ili interparolis pri amo kaj pri morto. Ili ambaŭ malgraŭvole, en la pensoj kaj interparoloj, eĉ en la deziroj kaj esperoj, foriĝadis ĉiam pli de la vivo kaj perdadis la senton pri ĝi. Ambaŭ estis kiel homoj, kiuj forvelinte en ŝipo de kontinento, ne vidas plu la bordon kaj foriĝas iom post iom en la senfinecon. Ambaŭ ŝanĝadis sin grade en spiritojn malgajajn, plenajn je amo al si reciproke kaj al Kristo kaj pretajn forflugi. Iafoje nur en lia koro leviĝis ankoraŭ doloro, kiel ventego, iafoje ekbrilis, kiel fulmo, espero, naskita el amo kaj kredo je kompatemo de la krucumita Dio, sed ĉiutage ankaŭ li forŝiriĝadis ĉiam pli de la tero kaj fordonadis sin al morto.
Matene, kiam li eliradis el la malliberejo, li rigardis jam la mondon, la urbon, konatojn kaj ĉiujn aferojn, ligitajn kun la vivo, kvazaŭ sonĝe. Ĉio ŝajnis al li fremda, malproksima, vanta kaj pereema. Ĉesis timigi lin eĉ la teruro de torturoj, ĉar li havis la senton, ke ĝi estas afero, tra kiu oni povas pasi kvazaŭ en medito, kun okuloj fiksitaj sur io alia. Al ambaŭ ŝajnis, ke la eterneco komencas jam preni ilin en posedon. Ili parolis nur pri la amo, pri tio, kiel ili amos sin reciproke kaj vivos kune, sed nur trans la tombo, kaj se iafoje iliaj pensoj turniĝis ankoraŭ al teraj aferoj, tio estis nur kiel la pensoj de homoj, kiuj, pretiĝante al malproksima vojaĝo, interparolas pri la vojaĝaj preparoj. Cetere ĉirkaŭis ilin tia silento, kia ĉirkaŭas du kolonojn starantajn ie en dezerta loko kaj forgesitajn. Ilia sola deziro estis jam nur, ke Kristo ilin ne disigu; kaj kiam ĉiu momento plifortigadis en ili ĉi tiun certecon, ili enamiĝis je li, kiel je ligonta ilin ĉenero, kiel je senfina feliĉo kaj senfina trankvilo. Sur la tero ankoraŭ defalis de ili la polvo de la tero. La animoj iĝis en ili puraj, kiel larmoj. Sub la minaco de morto kaj suferoj, sur la mallibereja kuŝejo komenciĝis por ili la ĉielo, ĉar ŝi prenadis lin je la mano kaj kondukis, kvazaŭ mem jam ĉielenprenita kaj sankta, al la eterna fonto de la vivo.
Kaj Petronio miregis, vidante en la vizaĝo de Vinicio ĉiam pli grandan trankvilon kaj iajn strangajn brilojn, kiujn li ne vidis antaŭe. Iafoje naskiĝadis eĉ en lia menso supozoj, ke Vinicio trovis ian rimedon de savo, kaj estis al li malagrable, ke la juna tribunuso ne malkaŝas al li la sekreton de siaj esperoj.
Fine, ne povante elteni plu, li diris al Vinicio:
— Ci nun aspektas alie, do ne faru sekretojn antaŭ mi, ĉar mi volas kaj povas helpi cin: ĉu ci elplanis ion?
— Mi elplanis, — respondis Vinicio, — sed ci jam ne povas helpi min. Jen, post ŝia morto mi konfesos, ke mi estas kristano, kaj mi sekvos ŝin.
— Do ci havas nenian esperon?
— Mi havas. Kristo ŝin redonos al mi kaj mi disiĝos de ŝi neniam plu.
Petronio komencis paŝi tra la atrio kun la esprimo de senreviĝo sur la vizaĝo, poste li diris:
— Por tio oni ne bezonas vian Kriston, ĉar tiun saman servon povas fari al vi nia Tanatoso[317].
Sed Vinicio ridetis malgaje kaj diris:
— Ne, mia kara, sed ci tion ne volas kompreni.
— Mi ne volas kaj ne povas, — respondis Petronio. — Ne estas nun tempo por diskutoj, sed ĉu ci memoras, kion ci diris, kiam ni ne sukcesis eligi ŝin el Tulianumo? Mi perdis tiam ĉian esperon, kaj ci diris, kiam ni revenis hejmen: «Mi tamen kredas, ke Kristo povas ŝin redoni al mi». Li ŝin redonu al ci. Se mi ĵetus multekostan vazon en maron, kapablus ĝin redoni al mi neniu el niaj dioj; kaj se ankaŭ la via ne estas pli kapabla, mi ne komprenas, kial mi devus adori lin pli ol la malnovajn.