Прасачыўшы за позіркам старога, я згадаў словы Бландо і раптам адчуў безразважнае жаданне вызірнуць у акенца і палюбавацца з галавакружнай вышыні морам гарадскіх агнёў і залітых месячным святлом дахаў на схіле ўзгорка – краявідам, схаваным ад вачэй усіх, хто жыў на вуліцы д’Асэй, акрамя гэтага дзівакаватага музыкі. Я падышоў да акна і хацеў быў адхінуць несамавітага выгляду фіранкі, але нямы старац раптам кінуўся да мяне і з неўтаймаванай лютасцю, якая перасягала ўсе яго папярэднія ўспышкі гневу, аберуч учапіўся мне ў вопратку і пацягнуў да выхаду, шматзначна ківаючы галавой у бок дзвярэй. Такі выбрык мяне абурыў, і я загадаў яму неадкладна адпусціць мяне, дадаўшы, што я і без таго збіраюся сыходзіць. Ён паслабіў хватку і, бачачы маю прыкрасць і крыўду, трохі ўтаймаваў свой гнеў. Ягоныя пальцы зноў сціснуліся вакол маёй рукі, але гэтым разам неяк больш па-сяброўску, і ён пацягнуў мяне да крэсла. Прымусіўшы мяне сесці, ён з нейкім тужлівым выглядам схіліўся над загрувашчаным сталом і алоўкам накрэмзаў запіску на дрэннай французскай.
У запісцы, якую ён падаў мне, была просьба дараваць яму і праявіць памяркоўнасць. Цан пісаў, што ён вельмі стары і самотны, пакутуе на прыступы страху і нервовы разлад, звязаны з музыкай і некаторымі іншымі рэчамі. Яго вельмі ўсцешыла, што я завітаў сюды, каб паслухаць ягоную музыку, і ён спадзяецца, што я буду наведвацца і надалей, нягледзячы на яго дзівацтвы. Што ж да тых дзіўных мелодый, то ён не ў стане граць іх на публіцы і не можа трываць, калі гэта робіць хтосьці іншы; апроч гэтага, ён не дазваляе нікому дакранацца да рэчаў у ягоным пакоі. Да нашай сённяшняй сустрэчы ён нават не падазраваў, што я мог пачуць яго музыку, і цяпер ён просіць мяне звярнуцца да Бландо, каб той даў мне жыллё паверхам ніжэй, дзе гукі віёлы не будуць мне замінаць. Розніцу ў арэнднай плаце ён гатовы кампенсаваць.
Расшыфраваўшчы гэтую жахлівую французскую, я пачаў больш паблажліва ставіцца да старога дзівака. Ён, як і я сам, пакутаваў на фізічныя і нервовыя хваробы, а мае заняткі метафізікай навучылі мяне добраму стаўленню да людзей. У цішыні, якая запанавала ў пакоі, з боку дахавага акенца раптам пачуўся слабы гук – пэўна, на начным ветры аканіца зарыпела, і я невядома ад чаго скалануўся, гэтак жа, як і стары Цан. Дачытаўшы запіску, я паціснуў руку гаспадару пакоя, і мы развіталіся амаль сябрамі. На наступны дзень Бландо даў мне даражэйшы пакой на трэцім паверсе паміж апартаментамі састарэлага ліхвяра і паважнага драпіроўшчыка. На чацвёртым паверсе жыльцоў наогул не было.
Неўзабаве я зразумеў, што памыліўся ў той вечар, калі Эрых Цан угаворваў мяне з’ехаць з пятага паверха: ён не надта даражыў маёй кампаніяй і ніколі не запрашаў да сябе, а калі я ўсё ж прыходзіў, Цан выглядаў знерваваным і граў без натхнення. Я заўсёды наведваўся да яго ў начны час, бо ўдзень ён спаў і нікому не адчыняў. Мая сімпатыя да яго не вырасла, аднак пакой на мансардзе і дзівотная музыка па-ранейшаму вабілі. Мне чамусьці карцела вызірнуць з дахавага акенца і убачыць паўзверх сцяны бліскучыя дахі дамоў ды спічакі храмаў, што месціліся на схіле ўзгорка. Аднойчы я падняўся на мансарду, калі Цан быў у тэатры, але дзверы былі замкнутыя.
Тым не менш я па-ранейшаму ўпотайкі слухаў начную музыку нямога старца. Спачатку я на дыбачках падымаўся на пяты паверх, дзе калісьці жыў, а пасля зусім асмялеў і пачаў узбірацца па рыплівай лесвіцы да самага гарышча пад вастракутным дахам. Стоячы ў вузенькім калідоры перад наглуха замкнутымі дзвярыма, я нярэдка чуў гукі музыкі, якія абуджалі ўва мне невытлумачальны, амаль містычны жах, нібы цьмянае прадчуванне цуду і вусцішнай таямніцы. Нельга сказаць, што тая музыка была агіднай – якраз не, але ў ёй былі нейкія незямныя, нечуваныя ў свеце вібрацыі, якія праз пэўныя прамежкі часу набывалі шматгалосае сімфанічнае гучанне, і тады мне з цяжкасцю верылася, што гэта грае адзін-адзіны чалавек. Відавочна, Эрых Цан быў геніем неймавернай моцы. Міналі тыдні, музыка рабілася ўсё больш неўтаймаванай, а стары марнеў на вачах і далей замыкаўся ў сабе. Ён ужо не адчыняў дзверы, у які б час я ні наведаўся да яго, і адкрыта пазбягаў мяне, калі мы выпадкова сутыкаліся на лесвіцы.