- Opa, yu ga bu janmog rakonti fabula. Yu konfusi ya olo. Yu es verem opa-konfusnik. Yedoh den chabiguma, kupi ba it a me.
- Hao. Pren ba un moneta.
Boy lopi wek e opa snova en-lekti swa-ney gaseta.
Sakala-pakala
Dwa syao boy zai es in korta-ki e inventi un nove lingwa. Li yao ke nul jen bu samaji sey lingwa. Sertem, exepte li ambi.
— Sakala, pakala, – un de li shwo.
— Pakala, sakala, braf! – dwa-ney jawabi.
Li ambi ridi gro.
Bu dalem fon li, pa balkon de dwa-ney etaja, un lao karim sinior zai sidi lekti. E in kontra-ney dom un lao dama zai kan tra winda. Ga pinchan dama, ni karim ni dushte.
— Li es ya ga stupide kinda, — ela shwo.
Bat karim sinior bu konsenti.
— Me hev ya otre opina, — lu shwo.
— Sertem yu bu samaji to ke li murmuri.
— Way? Me samaji ya olo, – karim sinior objeti. – Un-ney boy shwo: “Sedey es ga hao dey”. E dwa-ney-la jawabi: “Manya ve bi yoshi pyu hao dey!”
Dama rugi nos bat shwo nixa: boys snova begin shwo.
— Maraski, barabaski, pimparamoski.
— Bambarambam baski, kumparaski, bruf!
Li snova ridi gro.
— Wel, ob yu samaji olo pa sey ves toshi? – dama ek-krai pa vexa.
— Sertem. Un-ney shwo: “Es ya gro-hao ke nu jivi in munda!”. E dwa-ney jawabi: ”Ver, nuy munda es ya mirakla-ney!”
— Nuy munda? Ob es verem mirakla-ney? – dama kwesti.
— Bambarambam baski, braf, brif, bruf! – lao sinior jawabi.
Surya e gro-badal
Surya safari pa skay, gro-alegre, magnifike surya. Ta raki suy agni-ney gari, raki it muy kway. Ta mah-lwo suy garme ray a olo, a oli taraf.
Bat in skay ye yoshi un gro-badal. Ta sta pa gro-pluvi. Ta es dushte, ta grumbli:
— Pagale surya! Yu rasdoni yur ray, yu mah-lwo li a oli taraf. Bat yu sal doni li oli til fin e yu ve hev ga nixa. Pagale!
Kada syao jivika on arda gro-trai kapti un oda dwa garme ray. Kada herbinka, kada spaidakin, kada flor e kada guta de akwa.
Gro-badal guruhi:
— Li es chori-sha, li oli. Li ve chori oli yur ray. Yu ve hev ga nixa! Li iven bu ve shwo danke a yu!
Bat surya bu audi gro-ira-ney gro-badal. Ta roli suy agni-ney gari e rasdoni suy garme ray. Ta mah-lwo miles ray, miliones ray. Ta doni li a oli kel nidi li.
Sol al suryalwo ta en-yao konti suy ray. Kwo yu dumi, ob li fa-shao? Ga non! Iven un bu es wek!
Gro-badal fa-astoni gro e fa-difusi inu mil guta. E surya plunji inu mar, ga alegrem.
Aventuras de Chipollino Fragmenta de chapta shi-sit
Detektif sinior Karotino... Duran ke ta zai arivi a kastela, me hev taim fo rakonti om ta: komo ta es klaiden e do kwel kolor es ta-ney mustash. Non, me bu mog rakonti om mustash bikos ta bu hev mustash. Bat ta hev un doga, shikaridoga do nam Shuker-Kapter kel helpi ta porti tulmenga. Sinior Karotino sempre kunhev amini shi-dwa vidituba e binokla, stoka de kompas e shika de fotoaparat. Krome, ta sempre kunpren un mikroskop, un neta fo kapti parpar e un sak-ki kun solta.
- Way yu treba solta? – kwesti Prinsa Limon.
- Pa permita de Yur Mahantaa, me pon solta on kauda de oli fuger e poy me kapti li bay parpar-neta.
Prinsa Limon sospiri:
- Afsos, pa sey ves yu bu ve treba solta: tanto ke me jan, oli fuger bu hev kauda.
- Wel, kasu es ga grave, - sinior Karotino remarki. – Si fuger bu hev kauda, komo kapti li? On kwo pon solta? Pa permita de Yur Mahantaa, oni bu gai-te lasi li fugi fon prison. Oda amini oni gai-te aligi kauda a li bifoo fuga, dabe may doga mog kapti li.
- Me gwo vidi in kino, - shwo un ofisiala, - ke koyves oni kapti fuger sin pon solta on kauda.
- Es wektaimen sistema, - objeti sinior Karotino kun bicha.
- Es gro-, gro-wektaimen sistema, - repeti doga.
Sey doga hev tal osobitaa: ta oftem repeti worda de masta al adi kelke swa-ney duma kel maistem fa-expresi via “gro-, gro-“.
- Me hev yoshi un otre idea, - shwo sinior Karotino.
- Nu hev yoshi gro-, gro-mucho otre idea, - repeti doga al mavi kauda gaurawem.
- Inplas solta oni mog yusi pepa.
- Ver, ver, - Prinsa Limon aprobi kun joisa. – Lansi pepa inu ley okos, e li tausian tuy.
- Me toshi dumi tak, - remarki sinior Tomata, - bat bifoo lansi pepa inu ley okos, treba ya findi li, bu ver?
- Es pyu mushkile, - shwo sinior Karotino, - bat kun helpa de may tultot me ve probi zwo to.
Sinior Karotino es vere detektif, ta neva zwo koysa sin swa-ney tul. Pa exampla, iven fo go fai kama ta yusi tri kompas: un-ney fo findi sulam, dwa-ney fo findi dwar de swa-ney shamba, e tri-ney fo findi kama.
Boy Kirsa, kwasi ouran, pasi pa koridor – ta yao ek-kan den fama-ney detektif e swa-ney doga – e astoni gro al vidi li ambi lagi-she on poda al examini kompas e al diskusi kun anima.
- Skusi, siniores, bat kwo yu zwo al lagi on poda? Shayad yu zai shuki on tapis den trasa de fuger?
- Me simplem shuki may kama, sinior. Kadawan mog findi kama sim bay okos, bat un vere profi gai yusi vigyan-tul. Kom oni jan, magnetifen kompas-diker sempre indiki norda. Sey kwalitaa de diker lasi me determini loko de may kama sin fala.
Yedoh, al go segun indika de kompas, detektif turan imbati kontra mira kel rasrupti inu mil pes. Doga Shuker-Kapter sufri zuy: un splinta de mira kati ta-ney kauda, lyu-yen sol un tokon.
- Nuy kalkula evidentem bin galta-ney, - shwo Karotino.
- Gro-, gro-galta-ney, - sospiri Shuker-Kapter.
- Nu treba shuki otre dao.
- Nu treba shuki gro-, gro-mucho otre dao, - konsenti Shuker-Kapter, - e nu treba nadi ke bu oli dao fini bay mira.
Nau inplas kompas sinior Karotino yusi un de zuy forte vidituba do mar. Ta pon it a oko e begin turni it a desna e a lefta.
- Kwo yu vidi, shefa? – kwesti Shuker-Kapter.
- Me vidi un winda. It es klosen, it hev rude pardas, e kada shan konteni shi-char glas do farke kolor.
- Sey deskovra es gro-, gro-muhim! – exklami Shuker-Kapter. – Shi-char plus shi-char es dwashi-ot. Si nu go versu toy winda, mog en-ye amini dwashi-ot splinta, e me iven bu jan kwo sal resti fon may kauda.
Sinior Karotino turni vidituba a otre taraf.
- Kwo yu vidi, shefa? – kwesti Shuker-Kapter nokalmem.
- Me vidi koy metal-ney konstrukta. Es muy interes-ney: it hev tri gamba huntisen bay fer-halka, e on sima de konstrukta ye un blan ruf, probablem emalisi-ney.
Doga es turden bay deskovra de swa-ney masta.
- Shefa, - ta shwo, - si me bu galti, haishi nulwan gwo deskovri emalisi-ney ruf.
- Nu es un-ney wan, - jawabi sinior Karotino. – Vere detektif es kapable de findi nopinchan kosa iven in ga pinchan somnishamba.
Li en-kripi versu metal-ney konstrukta kun blan ruf. Afte distansia de sirke shi stepa li arivi sub konstrukta, bat tanto nokushalem ke it renversi.
Es gro-surprisa fo brave detektif e suy brave doga, bikos li turan ek-senti gro-lenge dusha. Li resti sinmuve, fobi-yen nove duseventa, duran ke akwa flui-guti on ley har, fas, galsa, bey.
- Me opini, - murmuri sinior Karotino nosantushem, - ke temi om emalisi-ney pen kun akwa.
- Me opini, - adi Shuker-Kapter, - ke temi om pen kun gro-, gro-mucho akwa fo woshi pa sabah.
Sinior Karotino en-stan, suy fidele helper toshi. Detektif findi swa pa dwa stepa fon kama, versu kel ta go kun dignitaa al kontinu shwo diverse saje duma kom tal-la:
- In nuy profesion oni oftem fai riska. Nu he geti sub strom de lenge akwa, bat pa kompensa nu he findi kama.
- Nu he geti sub strom de gro-, gro-lenge akwa, - remarki doga fon swa-ney taraf.
Ta fai ya dusfortuna sedey. Al sta mokre e lenge, ta en-somni on met al he pon kapa on shu de masta.
Sinior Karotino krapi ol nocha e en-jagi al un-ney ray de surya.
- Shuker-Kapter, taim fo gun!
- Shefa, me’s tayar, - jawabi doga al ek-en-sidi on kauda to tokon kel resti afte disasta do mira.
Li bu mog woshi swa bikos akwa yok. Shuker-Kapter simplem lisi-lisi swa-ney mustash, poy fai ek-lisa an fas de shefa. Poy li chu inu parka e begin shuka.