– Mi ne kredas, ke li estas... – mi respondas, kaj preskaŭ mi komencas prediki al infano en nia epoko, pri la homamo, kiam – kiel sciate – reciproka amo kaj estimo furiozas de oriento ĝis okcidento. Mi ne emas eduki.
Mi murmuras prefere al mi mem ol al ŝi:
– Ne, Nila , mi ne scias, ĉu bone, aŭ ne bone, sed supozeble vi ne fariĝos kosmopolito.
Mi mem ĵus kontaktiĝis kun tiu vorto en iu rilato.
– Kio? – demandas Nila . Ŝi havas malantaŭ la blondaj bukloj tre bonajn etajn orelojn.
– Nenio – mi diras. Mi ĝojas, ke la vetero estas tiel bela, kaj ke ni tiel bone povas interdiskuti.
– Sed vi diris muskopolipo . Kio estas tio?
– Kosmopolito mi diras. Tio devus esti komplimento, sed nuntempe oni ne komplim...
– Ĉu vi ŝatus, se oni dirus tion al vi?
– Mi ne scias. Mi ne kredas, ke oni flatas ĝuste per tiu vorto.
Nila eksciis, kiom ŝi bezonis. Kun la granda karamelo en ŝia buŝo, ŝi jam aŭtas en la kontraŭan direkton. Mi aŭdas, ke ŝi krias al samaĝa knabo kun sentebla malestimo:
– Stulta Peĉjo! Stulta Paĉjo! Moskopolipo!
La enlanda infanlingvo riĉiĝis per nova vorto.
LA SEKRETO DE LA BANKO
– Finfine laboro, kaj imagu eĉ en la hipoteka branĉo! Tagsalajro sed ne malbona. Kiel malsata mi estas. Kion vi kuiris, terpomsupon, vermiĉelojn kun papavo, bone? Jes, ĉe bankiero Flav ... jes – Gabrielo respondis en ĝoje abruptaj frazoj al sia edzino, dum li lavis la manojn en la malgranda kuirejo.
– Li estas ĝentila vangbarbulo – li daŭrigis. Vi scias, tia hejma kopio de anglaj monlordoj. Li rigardas en la nenion kaj rimarkas ĉion.
Kelkajn jarojn post la unua mondmilito en militperdinta lando oni devis konsideri laboron en sia propra intelekta fako kiel grandan loterian gajnon; por Gabrielo ĝi estis multe pli, vere alta loteria premio. Dum longa tempo li estis malsana kaj poste senlabora. Sed nun, nun ili satiĝos, la zorgoj ĉesos, la vivo estos trankvila, paradiza.
* * *
Sur la fasado de la granda ludomo fieris giganta abelujo kun kolosaj literoj. Familia Banko FLAV . Kiel granda banko! pensis la neinformita preterpasanto. Sed vere la banko okupis nur malgrandan parton de la domo. Por kunligi kaj harmoniigi la kontraston inter la ekstera ŝajno kaj la interna fakto, en ĉiu direkto apud la pordo ĉe la dua etaĝo, kie la banko havis sian kontoron, amaso da tabuloj, indikiloj, vojmontriloj substrekis, ke la banko estas grava institucio. Sur tiuj tabuloj estis la nomoj de la familianoj de la fama dinastio FLAV ĉizitaj en marmoro, kiun la bankiero aĉetis en aŭkcio por sumo, kiu apenaŭ altiĝis super nulo, sed dank’ al tiu favora aĉeto la enirejo estis vere impona kaj eleganta. Hipoteka Sekcio, Kambia Sekcio, Vendo kaj Aĉeto de Domoj kaj Terpecoj – estis legeble sur la pluaj marmortabuloj, kaj iu marmora restaĵo estis eluzita por tabuleto, kies teksto estis: “Ĉi tie sonorigu!” Sub la tabuleto estis la butono de la sonorilo, ĉar en la bankon oni ne povis enpaŝi sen sonorigo.
Gabrielo akceptis senkritike tiun ĉi suspektindan zorgemon. Cetere li ne havis multe da tempo por observadi la marmortabulojn, ĉar la bankiero akceptis lin en sia privata loĝejo, kies enirejo estis ĉe la kontraŭa flanko de la vasta ŝtuparejo. Tio estis hieraŭ, kaj ankaŭ hodiaŭ li estis plena de ĝojo kaj optimismo, t.e. antaŭ ol li metis siajn piedojn en la bankon. Li staris antaŭ la tabuloj, kiujn li opiniis elegantaj. Li sciis, ke proprasence la banko ne estas banko, nur peranto de hipotekoj, negocoj de terkredito. Ĝi peris la kreditpetojn kaj dokumentojn de bienetuloj al la granda hipoteka banko, preparis la skribaĵojn, kontrolis la informojn kontraŭ kelkaj procentoj de la pruntsumo pro la servoj. La afero ŝajnis motivita kaj Gabrielo estis feliĉa, ĉar la servoj de la banko, kvankam eble ne ĉiam necesaj, donos al li panon. Li premis la butonon de la sonorilo precize laŭ la instrukcio.
Palvizaĝa juna kontoristino aperis post la sonorigo.
– Mi scias pri vi – ŝi diris. Mia nomo estas Marta Formik . Bonvenon!
Post saluto al la malvarme ĝentila ĝeneraldirektoro Flav , al kies ĉambro Marta Formik gvidis lin, Gabrielo interkoniĝis kun alia membro de la Flav a dinastio, la fratino de la bankiero. Ŝi estis la kasistino de la entrepreno. Ŝia volumeno estis ege ampleksa kaj ŝiaj astronomie ŝvelaj konturoj kaŭzis angoron al junaj viroj, kies konscia aŭ ne konscia penso estis: ĉu virinoj povas transformiĝi al tia monstro? Ŝiaj lakonaj komandotonoj, kvazaŭ kanonbruoj, tremigis la tutan bankon, same la senvivan parton de la inventaro, kiel la vivantojn. Flav mem parolis mallaŭte kaj senpasie, escepte okazojn, kiam emfazo erarigis lian voĉon en altan falseton.
En la ombro de la kolosa kasistino gaje ruĝis granda nazo, kiu apartenis al ĉefrevizoro Feld . Ŝi prezentis Gabrielon al li.
– Bonan tagon, sinjoro Ĉefrevizoro – diris Gabrielo.
– Ne ĉefrevizorumu al mi, diru al mi simple Tomaso – instigis Feld Gabrielon. – Kial du bovoj en la sama stalo titolus unu la alian?
– Vinbarelo! Se vi foje ne trinkus... – diris la kasistino.
– Tiam vi certe ne vidus min ĉi tie.
– Ni ne maldungas lin pro kompato – diris la kasistino, dum ŝi kun la forto de nekontraŭstarebla naturkatastrofo ŝovis rapide Gabrielon en la alian ĉambron. – Li havas nekuraceblan edzinon. Kancero! Kaj tutan bandon de senedukaj infanoj – ŝi aldonis.
Feld efektive estis bonega matematikisto, kaj malfeliĉulo. En la alkoholo li vidis sian solan medikamenton. Post la perdo de sia antaŭa posteno, ĉi tie li sidis firme. Oni ne kuraĝis maldungi lin. “Li scias tro multe” diris la bone informitaj. Oni toleris, eĉ akcelis liajn drinkemon kaj plezurplenajn alkoholekscesojn per subaĉetoj. Li timis neniun kaj efektive li estis la sola, kiu ne timis la kolosan kasistinon. Eĉ bankiero Flav respektis ege sian fratinon.
Escepte la stenotajpistinon Marta kaj la kontorestron, ĉiuj aliaj estis periferiuloj de la burĝa socio. Marta estis eta filistrino, kiu pale floris en la marĉo de la banko, tute ne komprenante, ke la tereno, kie ŝi floras, estas marĉo. Ŝia onklo, Piro, kiu ricevis tiun ĉi kromnomon pro sia stranga kapformo, estis la kontorestro. Kun siaj najlosimilaj haroj kaj hajlantaj mallaŭdoj en stranga, eŭnukeca naztono, li rememorigis fremdlegiajn serĝentojn. Li estis firma kolono de la banko. Laŭ si mem tre honeste li prizorgis sian naturan vivtaskon, t.e. la kontorestran laboron, kaj ankaŭ tiun taskon, kiun li konsideris apuda, tamen grava, t.e. fortimigi la junajn kunlaborantojn el la agrabla proksimo de Marta Formik , kiu ne estis tute sen ĉarmo.
La ceteraj ekspertoj, konsilantoj, direktoroj, sekretarioj – ĉar neniu estis sentitola en la banko – estis mizeruloj. Inter ili estis duonidiota, malriĉiĝinta, maljuna aristokrato kun grandioza nomo kaj sen la plej eta scio pri tio, kio apartenis al lia tasko; juna, aroganta ekskomizo, kies persvada talento ekfloris ĉi tie. Li estis majstro blufi la kampulojn, kiuj same ne povis movi sin en tiu reto, kiel la viktimoj de la araneoj senmoviĝas kaj hipnotiĝas. La vojo al karcero de tiu ĉi esperiga ekskomizo jam estis klare difinita. En la banko agadis ĉ. 30-jara, stulta kaj diboĉema “agronomo”, kiu parolis en suka, provinca dialekto. Tiu lasta komencis flirton kun la tria virino de la banko: ne-juna, ne-bela eksedzino, kies negativajn kvalitojn egalpesis ŝia bonkora cedemo kaj komprenemo. Ilia amo estis akceptita per la oficiala beno de la banko, kio cetere estis tre komprenebla, kiel la leganto mem povos baldaŭ konstati. Kelkaj “ĉefkonsilantoj” kaj “konsilantoj” plej ofte laboris ekster la banko. Tio signifis, ke ili semis konstante. Ili semis fabelojn en la vilaĝoj pri la unika kaj fabela potenco de la Banko Flav :