Sur la scenejo estas tablo kun telefonaparato. Ĉe la aparato staras Paŭlo Papago kun la mikrofono en la mano. Ĉe la alia flanko de la drato, kiel oni konstatas laŭ la frazoj de sinjoro Papago, estas Jan Strönne , la “ĉefo” de LKK. Liajn respondojn ni ne aŭdas:
– Haalloo, haaallooo! Ĉu sinjoro Strönne ?
– Ĉu vi ne rekonas mian voĉon? Mi estas Paŭlo Papago el Papagonio.
– Ĉu vi diras, ke vi dormis? Ke mi vekis vin? Nun bonvolu ne dormi. Dormi nokte? Mi kutimas dormi kelkfoje dum la Somera Universitato... Mi scias, ke la prelegoj estas interesaj, sed dormi estas eĉ pli interese... tiam. Ne nokte... Rigardu, sinjoro Strönne , se vi nepre volas dormi, dormu post la kongreso. Nun temas pri gravaj aferoj...
– Pri kio?... Pri la kongreslibro kompreneble...
– Jes, ĝi plaĉas al mi... Ne malbona, sed...
– Kial vi volus respondi morgaŭ? Ĉu vi havas tiom da laboro?
– Mi komprenas tion. Vi ja skribas sur la unua paĝo de la kongreslibro: “Ni semas kaj semas konstante.” Ĉu vi estas terkulturisto? Mi diros al vi ion, sinjoro Strönne . Semu aŭtune! Ne konstante! Kaj ne dum la kongreso!
– Ĉu vi ne estas terkulturisto? Bankoficisto? Kion vi do semas en la banko?
– Kial vi krias? Mi kredas al vi. Sed se vi semas nenion, vi do havas tempon respondi al mi?
– Kial vi estas tiel nervoza, se vi ne devas semi?
– Kion mi faru?... Kien mi iru?... Al la inf... Jes, mi komprenas: al la infanoj de mia edzino por konversacii kun ili dum la nokto. Neeble, sinjoro Strönne . Prudenta homo lasas sian edzinon en Papagonio. Ĉu vi volas fini la paroladon? Sed nun mi volas fari al vi gravajn demandojn.
– Pri la kongreslibro... Kio estas tio?... Mankoj... Gravaj mankoj... Ni bezonas klarigojn, kiel oni povas lasi la kongresanojn en tia mallumo... Rigardu la 5-an paĝon!
– Kio estas tie?... Jes, portreto de gravulo. Kaj sube?
– Ĉu vi ne vidas? Tie estas presite: Tage Erlander , la ĉefministro de Svedujo... Nu? – Ĉu vi kuraĝas diri: nu? Nu? Ĉu mi ne komprenas? Jes, mi komprenas: Tage Erlander estas la ĉefministro de Svedujo, jes Tage Erlander . Tage li estas Erlander . Sed kiu li estas nokte? Kial li estas iu alia tage kaj nokte? Ĉu lia individuo disfendiĝis? Kaj vi nur lasas la aferon kaj eĉ fieras pri tio en la kongreslibro?
– Ĉu mi miskomprenis tion?... O-ho, nun mi komprenas. Jes, Tage Erlander , la ĉefministro de Svedlando... Bone, sinjoro, mi bone komprenas: ankaŭ la ĉefministro havas okhoran labortagon. Tage Erlander estas la ĉefministro en Svedlando, Sed kiu estas nokte la ĉefministro? Kaj kion faras sinjoro Erlander , kiam li ne estas ĉefministro, kaj kion faras la alia sinjoro tage, kiam li ne estas ĉefministro? Jes, kion faras la alia ĉefministro tage? Kio estas la nomo de la alia ĉefministro? Kaj kial lia nomo ne estas en la kongreslibro? Bonvolu noti tiujn ĉi demandojn... Ho, jes, mi ŝatas demandi. Estas strange, ke mi ne ricevas sufiĉe da respondoj... Ho, mi havas ankaŭ aliajn demandojn al vi... Mi volas demandi vin, kian funkcion havas la honoraj membroj de la kongreso... Mi komprenas, ili estas tiaspecaj gardanĝeloj... Mi havas tre gravan ideon... En la nomo de la kongresanaro mi petas la estraron disponigi al ĉiu unuopa kongresano po unu honora membro... Al mia samlandanino, sinjorino Papagina bonvolu sendi la sinjoron, kiu estas ŝtrumpfabrikisto... kun ŝtrumpoj...
– Mi?... Dankon, mi jam havas propran honoran membron... membrinon... Sekreto... Mi ne ŝatas dividi gardanĝelojn...
– Lasu min paroli, sinjoro! Mi volas paroli pri la utilaj frazoj de la kongreslibro. Mi lernis ilin svede. Poste mi iris al la restoracio kaj diris: Mi deziras lunĉon, buteron, fromaĝon, haringon, kuiritan, rostitan viandon, fiŝon, unu du, tri manĝaĵojn; mi deziras supon, deserton, glaciaĵon, fruktojn, kukon, kafon sen pano; mi deziras lavi la manojn; donu al mi bieron, vinon, brandon, lakton, akvon. Mi lernis ĉion ĝis la 19-a frazo. Sed tie mi haltis. Tie estis: Mi volas pagi. Tiu estis tro malfacila frazo... Kion mi faris? Mi iris...
– Kaj ili... Ankaŭ ili... Ĉu vi ne komprenas? Mi iris, kaj ankaŭ ili mi-iris... Ke mi ne babilu?
– Ankoraŭ io tre grava. Vi eble ne vidis tiun anoncon, kiu aperis en la “Papagonia Heroldo”. Estis jene: Okaza vendado de gantoj por sinjorinoj sen fingroj 2 kronoj, kun fingroj 3 kronoj... Kial mi diras tion?... Mi ne scias... Sed bonvolu informi min pri la jena afero: Inter la utilaj informoj oni legas, ke “kelkaj kunsidoj kaj prelegoj kun bildoj aŭ filmo okazas en la proksima gimnazio – por knabinoj”. Sed kion faros do la knaboj?
– Onklo Strönne , ne forgesu nin, la knabojn. Ankaŭ ni volas vidi filmojn. Ĉu en tiu ĉi lando oni ne rajtas sidi en la sama kinejo, kie la knabinoj sidas? Onklo Strönne , vi devas pensi ankaŭ pri la knaboj, ne ĉiam pri la knabinoj...
– Haalloo, haaalllooo... li ne respondas... Eble estos plej bone viziti lin, eble li svenis... mi vizitos lin...
(Kurteno)
F. SCHILLER NE VIVIS VANE!
Nova skribmaŝino. Bonforma, moderna maŝino, ne nigra, sed malhele verda; super la dancema klavaro eleganta arĝentkolora ŝtalrubando, meze kun helruĝa strio, kvazaŭ zono sur la talio de juna fraŭlino. Super tiu ĉi zono oni vidas nigran tabuleton, kvazaŭ broĉon kun la nomo de la fabrikaĵo: Halda . Halda estas skribmaŝino, aŭ maŝinino, virineto en verdo. Dum ni iom post iom maŝiniĝas, robotiĝas, niaj objektoj, maŝinoj, proprigas al si pli kaj pli da vivo. Oni povus skribi ankaŭ pri tio, sed mi volas unuavice skribi pri Halda . Ni rigardas unu la alian. Mi kun admiro; Halda male ne montras specialan admiron al mi. Mia malnova, maljuniĝinta, tute eluzita skribmaŝino, kiu nun estos sendota kiel eta fragmenta kompensa parto de la alta prezo por la nova, atendas ian miraklon en la angulo: malriĉa, griziĝinta parenco en la societo de altranguloj. Miraklo ne okazas, kaj la maljuna maŝino nun subite kaj senspite submetas sin al la naturaj leĝoj kaj forgesiĝas sen kontraŭstaro.
– Bonvenon, Halda ... fraŭlino Halda – mi salutas la novan maŝinon.
Halda dankas degne. Por ke la leganto ne tuj ĉesigu la legadon de tiuj ĉi instruaj frazoj, mi informas vin, ke degne signifas laŭ la Poezia Fakvortaro kaj laŭ la listo de la Kvaropo : “bonvole fari ion al malaltranguloj, afable, sed tamen sentigante sian moŝtecon”. Unusola vorto kaj vi komplete komprenas, kiel Halda kondutas al mi: kiel freŝbakita abiturientino de la skribmaŝinfabriko resalutas sian unuan, nur por degno indan admiranton.
– Ĉu vi permesas, fraŭlino, ke mi iom elprovu viajn kapablojn? – mi demandas iom singarde.
– Se vi kondutas dece – diras iom kokete la fraŭlino. Tio estas jam favora signo.
Mi komencas skribi. Tio estas, mi komencus. La klavoj ekfrapas kun diskreta plaŭdo, sed ili mokas min. Ili frapas sur la saman punkton de la papero. Mi kredas, ke mi skribis tutan linion, sed sur la papero estas ununura truo. Halda ironie ridetas.
– Vi estas komencanto. Oni devas malfiksi mian...
Kompreneble mi ne liberigis la cilindron; ĝi estis senmova. Dekstre, flanke, kiel aliaj fraŭlinoj, ankaŭ Halda havas ian rapidan mekanismon por liberiĝi. Nun mi scias.
Mi skribas denove, sed nun la literoj estas nevideblaj. Verŝajne mi ekpuŝis la rubandŝanĝilon, kiu venis en neŭtralan pozicion. La maŝino nun skribas sen rubando. Rapide mi metas la farbrubandon en la pozicion de ruĝo, ĉar mi volas festi per ruĝaj, printempaj vortoj: