-ar por l'infinitivo prezenta : am-ar.
-ir por l'infinitivo pasinta : am-ir.
-or por l'infinitivo futura : am-or (2).
-as por l'indikativo prezenta : am-as.
-is por l'indikativo pasinta : am-is (3).
-os por l'indikativo futura : am-os.
-us por la kondicionalo prezenta : me am-us (4).
-ez por l'imperativo prezenta : ni am-ez (5).
La distingo dil personi esas indikata dal personal pronomi o dal substantivo subjekta. Ma ye la
duesma persono singulara o plurala dil imperativo, on darfas tacar la subjekto : amez, vice vu
o vi amez.
34
La participi aktiva esas formacata per la sequanta sufixi, a qui on adjuntas la dezinenco ( -a) dil
adjektivi :
-ant por la participo prezenta : am-ant-a (qua amas).
-int por la participo pasinta : am-int-a (qua amis).
-ont por la participo futura : am-ont-a (qua amos).
La verbo esar ipsa recevas la diversa dezinenci quin ni jus vidis : es-ar, es-ir, es-or; es-as, es-
is, es-os, es-ez; es-ant-a, es-int-a, es-ont-a.
42. — L' antea tempi di la voco aktiva esas formacata per la verbo esar kombinata kun la
pasinta participo aktiva, o per -ab- quan on pozas inter la radiko e la dezinenco :
antea pasinto : me esis aminta o me amabis.
antea futuro : me esos aminta o me amabos.
antea kondicionalo : me esus aminta o me amabus.
antea volitivo : esez fininta o finabez (6).
On darfas formacar altra tempi sekundara, sive en l'aktivo, sive en la pasivo (quan ni vidos
sube) per la kombino dil verbo esar kun la cetera participi : il esis lektanta; me esis
departonta (7); il ne esas mortinta (8).
43. — La participi pasiva esas formacata per la sequanta sufixi, a qui on adjuntas la dezinenco
( - a) dil adjektivi :
-at por la participo prezenta : am-at-a (qua esas amata).
-it por la participo pasinta : am-it-a (qua esis amata).
-ot por la participo futura : am-ot-a (qua esos amata).
La voco pasiva formacas lua chefa tempi per la verbo esar sequata nemediate dal prezenta
participo pasiva. Tale on obtenas la yena tempi e modi :
Indikativo prezenta : me esas amata (on amas me).
Indikativo pasinta : me esis amata (9) (on amis me).
Indikativo futura : me esos amata (on amos me).
Kondicionalo prezenta : me esus amata (on amus me).
Volitivo prezenta : esez amata (on amez vu).
Infinitivo prezenta : esar amata.
Infinitivo pasinta : esir amata.
Infinitivo futura : esor amata.
L' antea tempi dil voco pasiva esas formacata per la sama helpo-verbo (esar) sequata dal
pasinta participo pasiva :
Antea pasinto : me esis amita (on amabis me).
Antea futuro : me esos amita (on amabos me).
Antea kondicionalo : me esus amita (on amabus me).
Antea volitivo : (to) esez finita (on finabez to) (10).
35
Ma per la sufixo -ab, quan la verbo esar recevas en : esabis (antea pasinto), esabos (antea
futuro), esabus (antea kondicionalo), esabez (antea volitivo) (11) on tre bone povas indikar
l'anteeso en la quar supera tempi, konservante la participo -ata di la chefa tempi :
me esabis amata (antea pasinto).
me esabos amata (antea futuro).
me esabus amata (antea kondicionalo).
(to) esabez finita (pos du hori; — antea volitivo).
Tale la tota konjugo pasiva postulas nur un sola participo ( -ata), quo esas plu simpla e ne min
preciza.
44. — On povas obtenar por la voco pasiva sintezal (exakte : kunjuntal) formi plu kurta,
kunjuntante, por abreviar, la verbal radiko e la verbo esar :
amesar = ( am( at) esar) esar amata.
amesir = ( am( at) esir) esir amata.
amesor = ( am( at) esor) esor amata.
me amesas = ( am( at) esas) me esas amata.
me amesis = ( am( at) esis) me esis amata.
me amesos = ( am( at) esos) me esos amata.
me amesus = ( am( at) esus) me esus amata.
amesez = ( am( at) esez) esez amata (12).
On darfas unionar al verbal radiko (en pasivo) mem la tempi esabis, esabos, esabus, esabez.
Ma ta uniono o kunjunto esas deskonsilata por radiki plursilaba, pro ke lore la vorto divenas
longa ed ofte min klara kam en analizal formo. Exemple : interpretesabus o mem
destruktesabus, kelke longa, ne havas la klareso di : esabus interpretata, esabus destruktata.
Do, praktike, uzez esabis, esabos, esabus, esabez nur kun monosilaba radiko.
La kunjuntal formi (13), tre komoda pro lia kurteso (kun radiko monosilaba) precipue utilesas
por tradukar la falsa verbi reflektiva (§ 49).
45. — Malgre l'exemplo di lingui nacionala (qui agas pri la transitiveso dil verbi deskonkorde
ed arbitrie) verbo esas transitiva en Ido, se ol expresas faco, ago povanta atingar direte ula
objekto : dankar, mokar, nocar, obediar, repugnar ulu, nam vere e logike ulu povas esar
direte l'objekto dil danko, dil moko, noco, obedio, repugno. Ico nekontesteble pruvesas dal
fakto, ke l'objekto povas divenar la subjekto en voco pasiva : Dankez Deo, Deo esez dankata o
Deo dankesez; il mokis ta povrulo, ta povrulo esis mokata o mokesis da ilu; el nocas vu, vu esos
nocata o nocesos da elu; fine la filio obediis la matro, la matro esis obediata dal filio; ta
procedo repugnas me, me esas repugnata o repugnesas da ta procedo.
Konseque, esas netransitiva en Ido nur la verbi qui logike, nature, quale naskar e mortar ne
povas havar « objekto » (komplemento direta). Restar, sejornar, repozar, kreskar, dekadar,
degenerar, falar, irar, marchar, venar, arivar, departar, exemple, ne esas transitiva, ma tre
certe netransitiva. En ica lasta verbi, la subjekto facas la ago totsame kam en verbo transitiva :
en venar, arivar, kreskar la subjekto agas, quale en la transitivi frapar, donar, lektar; ma en
li, netransitiva, nul « objekto » povas existar, nul « objekto » povas recevar la ago dil subjekto;
36
ol restas en lu : on ne dicas venar ulu, arivar ulu, kreskar ulu, quale on dicas : frapar ulu,
donar
ulo, lektar ulo. Konseque le netransitiva nultempe darfas havar participo pasiva. Do nultempe