kafeo kun glaseto de brandio » (24).
Ne konfundez ultre a exter ***, trans, o ecepte. ***
97. — Vice = remplase…; od indikas ago kontrea, quan on opozas ad altra. Ex. : Il parolis vice
la prezidero; il ludas vice laborar.
Ta prepoziciono uzesas kom prefixo, en sua senco internaciona : vice-administero,
viceprezidero, vice-sekretario, vice-rejo, vice-rejeso, e. c.
Ol ludas anke la rolo di adverbo. Ex. : Pro ke la prezidero esis absenta, me parolis vice (lu).
Il devus skribar sua letri, vice (to) il babilas.
98. — Ye esas propoziciono di senco nedeterminita, quan on uzas nur en la kazi ube nul altra
prepoziciono postulesas da la senco. Ol indikas nome la loko o la dato exakta di evento, di
fakto.
Ex. : Ye l'angulo di la strado; ye la dekesma kilometro; ye dimezo; ye la lasta foyo.
Pro ke ol indikas la loko, on uzas lu por precizigar la koncernata parto di la korpo : me doloras
ye la kapo; il prenis elu ye la tayo; il kaptis la kavalo per lazo ye la kolo. Esus tote ne justa
dicar, quale la Franca : per la tayo, per la kolo, nam nek la tayo, nek la kolo esas l'instrumento
di la ago; or ni vidis ke per indikas sempre l'instrumento, la moyeno uzata.
99. — Kande la prepoziciono uzata ne indikas per su la chanjo di loko e nulo altra komprenigas
la translaco, ma nur lore, on montras ta chanjo adjuntante ad a la prepoziciono : ad-en, ad-sur,
adsub, ad-super, e. c., quale ni ja vidis. On darfas uzar o ne la streketo, do skribar ad-en o
aden, e. c. Ex. : Il kuris de la salono aden la koqueyo. Kun ad sola on ne savus kad il eniris o
ne en la koqueyo. Ma me dicos : pozez la lampo sur la tablo (sen ad), nam videble la lampo
ne esis antee sur la tablo, altre me ne dicus pozar lu sur ta moblo. Agez tale en omna kazi
analoga.
100. — La prepozicioni formacas derivaji (per -a, -e, -o) se la signifiko lo permisas (25). Ex. :
avana, avane, avano; dopa, dope, dopo (26); apuda, apude; cisa, cise; transa, transe; fora,
fore; proxima, proxime; suba, sube; sura, sure; supera, supere; extera, extere; dume; antea,
antee; kontrea, kontree; retroa, retroe, e. c.
64
Quale on vidis per la supera exempli, nula prepoziciono (mem ti qui finas per e) darfas uzesar
kom adverbo sen adjuntar l'adverbal dezinenco -e (kontree, antee). ***
101. — On ne dicas ene ma interne (de l'adjektivo interna); nek eke, ma extere, ne pere, ma
mediace ( di); pro ke la vorti interne, extere, mediace expresas l'ideo adminime tam bone ed
esas quik komprenata da milioni de homi, quin ene, eke, pere astonus e trublegus.
Ne konfundez supere a supre, nek sube ad infre o base. ***
Supre ed infre havas senco absoluta, ed indikas loki o parti en determinita objekto : la supro (o
suprajo), la infro (o infrajo) (27).
Supere ed sube havas senco relativa, ed indikas nur situeso o direciono relate punto
determinita : t. e. nivelo plu o min alta. Exemple, konsiderante domo kun sis etaji e parolante
de la vidpunto di ta, qua logas sur la triesma, la supera etaji esas la quaresma, la kinesma e la
sisesma, ma la supra etajo esas nur la sisesma; la suba etaji esas la duesma, l'unesma e la ter-
etajo, ma l' infra esas nur la lasta (28). Konseque en citado, on devas dicar : videz supere (e ne
supre) , videz sube ( videz infre signifikus : videz ye l'infro (infra parto) di la pagino, ex. en «
infra noto »).
Fine remarkez, ke la supro o suprajo ne esas sempre nik necese la somito, nam ol povas esar
larja e plana; on ne parolas pri la somito di moblo, di domo; la suprajo di la tero tote ne
identeskas kun la somiti di la monti. On anke devas ne konfundar infra e basa : infra relatas la
loko o situeso, basa la dimensiono. La infra etajo di domo povas esar alta, e mem la maxim
alta; kontraste la supra etajo povas esar tre basa.
102. — Pri la komplemento di adverbo prepoziciona observez ico :
Existas adverbi derivita qui pleas la rolo di prepozicioni e konseque havas komplemento, quale
la vera ed originala prepozicioni. Pri ta komplemento on agas quale pri la komplemento dil
vorto fonta : Koncerne, relate, ecepte ulu od ulo, pro ke on dicas koncernar, relatar, eceptar
ulu od olu (29).
Simile ad, konforme ad, pro ke on dicas : simila ad, konforma ad. Do juste la prepoziciono
preiranta la komplemento dil vorto fonta. Same pri : diverse de (o kam), aparte de, dextre di,
sinistre di, funde di, okazione di, pro ke on dicas : diversa de (o kam), aparta de, la dextro di,
la sinistro di, la fundo di, l'okaziono di, e. c.
Ma preferez la prepozicioni primitiva a l'adverbi prepoziciona, kande nul specal motivo
konsilas ici. Exemple, pri, segun, inter esas preferinda kam, koncerne, relate, konforme a,
meze di. Mem ica lasta darfas uzesar nur se la senco esas vere : en la mezo di, exemple : meze
di la chambro = en la mezo di la chambro. Ma meze di mea amiki nule equivalas : inter mea
amiki.
Sempre dicez pro e ne kauze di, plu o min Franca idiotismo.
103. — La plaso dil komplemento di irga prepoziciono (primitiva, derivita o kompozita)
fixigesas da ica general regulo : ol devas sempre sequar nemediate la prepoziciono, sun ul
ecepto.
65
To esas tre importanta por evitar l'obskuraji ed ambiguaji, quin produktas en la Angla ed en la
Germana, exemple, la prepozicioni qui sequas lia komplemento, o mem preiras e sequas ta
komplemento.
104. — Omna prepozicioni darfas uzesar avan infinitivo ed en la sama kazi por qui on uzus li
avan equivalanta substantivo. Ex. : il kantas pos drinkar (quale : pos drinko); il manjas ante
departar (quale : ante sua departo); me ne povus facar to sen esar sustenata (30) (quale : sen
susteno); vu facas ad ilu troa honoro per diskutar kun ilu (quale : per vua diskuto); il esas
malada pro tro laborir (quale : pro troa laboro); mea laboro konsistos en montrar (quale :
en montro).