harmonianta kun la fizionomio di Esperanto. Il chanjis a a sua infinitivo -i, e donis -e
kom karakterizivo a l'adjektivo ed a l'adverbo.
(8) On reprochis a -as, -is, -os, -us dil konjugo produktar tro ofta sisi, obliviante ke li
esas nekompareble plu multa en la Hispana, por olua pluralo, quan on asertas esar la
maxim bona por L. I. Cetere ni komparez : omnasorta legumos, terpomos, karotos,
napos, kaulos, pizos, fazeolos, artichokos e diversa fruktos : pomos, piros, vitberos,
nucos e. c., a : omnasorta legumi : terpomi, karoti, napi, kauli, pizi, fazeoli, artichoki e diversa frukti : pomi, piri, vitberi, nuci e. c. (*). Forsan mea orelo esas trompata da
l'Italiana, ma me preferas kom dezinenci le i sucedanta a le os tante sika e tante
desagreable sisanta di la Hispana pluralo.
Ne esas sen utileso remarkigar la regulozeso dil pluralo per -i en Ido. Olua personal
pronomi ipsa revelas sua pluralo per i : ni, vi, e. c.
(*) En Espo : chiuspecaj legomoj : terpomoj, karotoj, napoj, brasikoj, pizoj, fazeoloj,
artishokoj, kaj diversaj fruktoj : pomoj, piroj, vinberoj, juglandoj k. t. p. Akuzative :
chiuspecajn legomojn : terpomojn, karotojn, napojn, brasikojn, pizojn, fazeolojn,
artishokojn, kaj diversajn fruktojn : pomojn, pirojn, vinberojn, juglandojn e. c. Uf!
Ka, koram tal exempli e centi de altri posibla, la pluralo per -i ne semblas la maxim
bona?
Genro e maskulismo. (Apendico 3-ma.)
Maxim ofte la genro indikesas, en la lingui posedanta olu, da gramatikal formo partikulara, ma
ulfoye, mem en ta lingui, ol esas expresata dal vortordino, altradice dal nomo ipsa dil anmoza
ento (ex. : F. père, mère; oncle, tante; boeuf, vache, cheval, jument). Sioro A. MEILLET lo
remarkigis en sua kurso pri Gramatiko generala, che la Sorbonne. Il anke memorigis, ke multa
lingui ignoras la genro. Exemple, la Angla posedas lu nur en la pronomi he, she, it. La genro ne
existas en la grupo (Finno-ugriana), en la Turka. Ula lingui perdis lu, qui ne posedis, exemple
la lingui Iraniana, l'Armeniana, qua ne mem havas feminal sufixo por formacar rej-ino, me
supozas (1). « Do, konkluzas Sro MEILLET, la genro gramatikala nule esas universala e necesa
kategorio.. ». « L'Europani tendencas atribuar a la genro tro granda importo, pro ke en lia
lingui l'artiklo konstante akompanas la substantivo e memorigas lua genro (ecepte en E.). » (2).
142
En Indo-Europana, la genro ne indikesas en la substantivo, ma en l'adjektivo : la substantivo
posedas nur genro latenta ( pater, mater havas simila formo) quan revelas l'adjektivo
akompananta ( bonus, bona) (3). Do nur l'akordo indikas la genro.
« La klasifiko dil genro maxim konocata da ni, ma ne la maxim importanta, esas la sexuo. Ol
uzesas preske nur en la min multa lingui, nome le Indo-Europana e le Semidala. Ol esas do
multe min importanta kam semblas a ni kom Europani. Mem en ta lingui ol aplikesas nur a
parto di la nomi, a la nomi di l'enti sexuoza; e mem por multa chanjo di formo. Exemple en la
Franca, por indikar la sexuo en : elefanto, hieno, strucho, buvrelo, skarabeo, heliko, e. c., e. c.,
on koaktesas adjuntar sive « maskula », sive « femina ». Tale ke, se on kontus, on trovus, ke
nur ecepte la genro esas markizita, mem en la Franca.
Semblis a ni esar utila memorigar, kun la susteno di linguistikal autoritato :
1e ke la genro gramatikala nule esas universala e necesa kategorio;
2e ke la klasifiko dil sexuo esas multe min importanta kam semblas ad ni.
Pos agir ico, esos plu facil ad ni expozar la procedo di Ido por la genro, o plu juste por la sexuo
e konocigar olua motivi.
Unesme la questiono dil maskulalo o feminalo povas koncernar en Ido nur la nomi di enti
anmoza pri qui on volas indikar la sexuo. Or, maxim ofte, esas nek necesa, nek mem utila
indikar olu. de ico konsequas : la dezinenco -o dil substantivo suficas tam bone por la enti
anmoza kam por la kozi. Nula specal dezinenco esas necesa por l'uni o por l'altri. On ya ne
povas vidar animalo en vorto indikanta kozo. Konseque, pro quo ni havus du dezinenci, kande
un suficas?
Altra konsequo : substantivo di ento anmoza qua havas nul specal marko di sexuo ne esas plu
multe maskula kam femina, ol indikas nur la speco, quale F. enfant, conjoint e mem homme,
qui ne implikas plu multe un sexuo kam l'altra, quale bous Greka, bos Latina e mem agnus en
l'antiqua Latina, ube on dicis agnus femina por F. agnelle, ante dicar agna (4).
Ne sen fundamental studiado di la questiono Ido adoptis sua nuna sistemo por la enti anmoza.
Nam ol heredabis de Esperanto la eroro pri maskulismo, qua konfundas implicite la nomo di
speco kun ta dil maskulo (5) e formacas la feminalo ek ta lasta. Ica procedo stranja « evas de ta
prehistoriala tempi, en qui la homulo dominacis per la violento e teroro lua kompatinda
kompanino, o plu juste lua sklavino » remarkigis Sro COUTURAT (6). Ni liberigas ni en Ido, de
ta tiranatra prejudiko e de ta obsedanta konsidero di la genri, qua imprimis a nia omna lingui
neefacebla karaktero (7). Nam ni repetas lo ed insistas pri lo : la nova sistemo ne tendencas
impozar a ni la konstanta e penoza distingo di la genri e konseque la selekto inter -ul e -in, ma,
inverse, dispensar ni de ta neutila e jenanta konsidero o selekto, en omna kazi en qui ol ne esas
necesa ed esencala. La linguistiko montras, ke l'evoluciono di la lingui tendencas sempre
simpligar la gramatikala kategorii : or inter li la minim necesa ed esencala esas certe ta di la
genro. Nu, Ido anticipas nun la rezultajo finala di ca evoluciono, ed atingis per un stroko la