quo i, kun la sama radiko, ne suficus por reprezentar la ideo dil substantivo e ta dil
pluralo, quale omna instante en l'Italiana ed en Slava lingui? Se on opinionas nelogikala
la procedo por pluralo, ol esas tala por singularo. Kad l'Esperantisti blamanta ne
remarkis, ke la i di lia infinitivo desaparas en la cetera formi dil verbo? Nu, se i devus
konservesar en pluralo, kom signo dil substantivo, totsame i devus konservesar en la
tota Espokonjugo.
Do l'Esperantisti devus havar : am-i-as, am-i-is, am-i-os, am-i-us, am-i-u, am-i-anta,
ec. Ma vere, kad la verbo esas min rikonocebla, quankam ol ne konservas en omna
tempi e modi un karakterizivo komuna? Pro quo agar tale pri la verbo, ma totaltre pri
la substantivo?
Fine, ka li povus justifikar quale la o, signo di lia substantivo e samtempe di singularo,
darfas trovesar en lia pluralo apud j, signo di ca nombro? Kad la duesma ne kontredicas
l'unesma, od inverse? Kad oli ne destruktas l'una l'altra? Qua linguo esas justa hike,
Espo o Ido? On remarkez ke la j ne esas substitucebla ad o en Espo, nam patrij, lingvj,
e. c. esus ne pronuncebla; kontre ke patri, lingui di Ido esas tre facile pronuncebla, mem
plu facile kam patroj, lingvoj di Esperanto.
La logikisti, a qui ni jus respondis, pri la Ido-pluralo per substituco, devus prefere
explikar, quale lia « tiu », demonstrativo por foreso, misterioze divenas demonstrativo
por proximeso, per la simpla adjunto di partikulo : chi, qua tale recevas rolo stranjega,
nam ulo ne povas esar samtempe fora e proxima.
(2) Darfas uzesar metafore : l'ociereso esas la patro di omna vicii. Vere me ne povus
dicar kad il od el esis plu vere mea patro spiritala pri la helpolinguo .
(3) Se parolesas pri pagana muliero sacerdota, e ne pri sacerdoto homula (Kristana o
ne), kompreneble on uzas sacerdotino.
16
(4) Pri -o, -a e. c. kom sexual karakterizivi on trovos kompleta studiuro en la triesma
apendico.
(5) On tote darfas dicar anke : siniorulo rejo, princo; siniorino rejo, princo o mem :
siniorulo reja, princa; siniorino reja, princa. Ma, en la du manieri, on evitez repetar -
ul o -in. On ezez li nur unfoye. La sexuo ya ne bezonas indikesar dufoye.
(6) Siorino dicata a damo ed a damzelo dispensas de selekto ofte ne facila inter la du
vorti. Tale damzelo ne esos ofensata konfundesar a damo, od inverse.
Propra nomi.
17. — La propra nomi omnaspeca devas principe konsideresar kom « vorti stranjera » a la
linguo. La nomi personal precipue, pro ke li esas la proprietajo dil personi qui nomesas per oli,
devas restar netushebla. Konseque on transskribas li segunlitere, kande li esas skribita per
l'alfabeto Romana, mem la Greka nomi, di qui la transskribo Latina esas klasika. On
riproduktas, se on povas, la diakritika signi ed on indikas, segun quante on povas, la pronunco
inter parentezi. Se li apartenas a linguo ne uzanta l'alfabeto Romana, on transskribas li fonetike
( maxim bone posible). Por ico on uzas specal alfabeto plu richa kam la Romana alfabeto e
posedanta diakritika signi (ä, ö, ü, e. c.) e digrami (dh, th, kh, e. c.) Exemple : Caesar, Cicero,
Scipio, Gracchus, Sokrates, Demosthenes, Pythagoras, Phryne; Goethe, Shakespeare,
Corneille, Boileau; Mickievicz, Leszozynski, Pizemyal; Pushkin, Pashich, Tolstoy,
Shchavinskiy.
Por la propra nomi trovata en la olda ed en la nova Testamento on konsilas anke la transkribo
Latina, ja konocata; ma nur la vera qua uzas i, ne j. Ex. : Ierusalem, Iudas, Iob, Beniamin,
Isaias, Ioannes, Iozef, Zakarias (1), Nazareth, Bethlehem, Elizabeth, e. c. (2).
Por la baptonomi on konsilas anke transskribar li segun la formo Latina (3). To esas l'unika
moyeno eskapar divergi sennombra. Cetere quale selektar inter Giovanni, Jean, Johann, Jan,
Hans, John, Ivan, e. c.? Ka ni kreos vortaro specala por la baptonomi? Ne cherpez de la Latina
lia nominativo e dicez : Ioannes, Ioanna; Iulius, Iulia; Iakobus; Andreas; Lukas; Antonius,
Antonia; Gabriel, Rafael; Ludovikus, Petrus, Paulus, Elizabeth, Anna, Sofia, Maria, e. c.
18. — Devas konsideresar kom vorti stranjera ed esar konservata en lia stranjera formo, tam
singulare kam plurale, omna vorti exkluzive nacionala o lokala, ed anke la nomi di moneti,
ponderili e mezurili ne apartenanta al metral sistemo : pasha, lama, ulema, geisha, kimono;
uryadnik, nagayka, troïka; cicerone (pl. ciceroni), lazzarone (pl. lazzaroni); Targui (pl.
Touareg); mehari (pl. mehara); cent (pl. cents), para, duro, peseta (pl. pesetas); pound, pud,
klaft, shtof, verst, e. c.
Tamen ulkaze la pluralo darfas indikesar per -i adjuntita al vorto stranjera e separita de olu per
streketo. Exemple, se on ne konocas ta pluralo, o kande la vorto stranjera havas singulare la
sama formo kam plurale. Per -i on lore evitas miskompreno. Ex. : Ni povas pagar vua cheko;
kad vu deziras franki o mark-i?
17
19. — La maxim multa nomi di landi e ti di la kin parti dil mondo konservas sua Latina formo
historiala, do fakte konocata internacione :
Europa, Afrika, Amerika, Azia (4), Oceania, Anglia, Belgia, Bolivia, Dania, Francia,
Germania, Grekia, Hispania, Italia, Rusia, Skotia, Suedia; Arabia, Armenia, Australia,
Laponia, e. c. (Videz la lexico) (5).
20. — La nomi di la habitanti derivas de oli per l'adjunto dil sufixo -an, pos supreso dil a
finala : Europ-ano, Itali-ano, Bolivi-ano, e. c.
La formi Angliano, Franciano, Germaniano, Rusiano, Suediano, Daniano, Poloniano,
Grekiano, Arabiano, Hispaniano, Skotiano, Laponiano, Suisiano esas tote reguloza, do
permisata. Ma per imito dil uzado internaciona, qua por ta nomi di rasi o populi havas formi
plu kurta, Ido preferas Anglo, Franco, Germano, Ruso, Suedo, Dano, Polono, Greko, Arabo,
Hispano, Skoto, Lapono, Suiso (6).
De li venas reguloze l'adjektivi Angla, Franca, Germana, Rusa, Sueda, Dana, Polona, Greka,
Araba, Hispana, Skota, Lapona, Suisa.
21. — La nomi landala qui ne havas la susteno internaciona dil formo ia (Latina origine)
konservas sua formo nacionala : Honduras, San Salvador, Nikaragua, Venezuela, Uruguay,
Paraguay, Maroko, Kanada (7), Chile, Peru, Portugal (Videz la lexiko).
La nomi finanta per land kompreneble recevas o finala, por kompletigar la vorto segun la
fizionomio Idala di « lando ». Ex. : Finlando, Holando, Irlando, Islando, Nederlando, Nova-
Zelando, Zulu-lando, e. c.
Segun la principo generala, la nomi di la habitanti esas formacata per la sufixo -an.
Ex. :Honduras-ano, Venezuelano, Uruguayano, Marokano, Kanadano, Chiliano, Peruano,
Portugalano, Finlandano, Holandano, Irlandano, e. c.
Usa, to esas la tri literi U. S. A., abreviuro di Unionita Stati (di) Amerika (nordala), uzesas en