apartenas a la primitiva stando di civilizeso, en qua on ne posedis la cifri e reprezentis la
nombri per streki; od on esas obligata rekursar anke ad altra signi, qui havas altra senci od uzi
(ex. §, qua signifikas paragrafo). Pluse, on bezonas ofte la steleto e la kruco por altra signifiki :
la steleto indikas en linguistiko formo konjektita, ne atestita; en Ido, formo ne oficala, o
teknikala; la kruco indikas generale mortinto, o dato di morto, ed en filologio, arkaika formo.
To omna pruvas, ke ol esas nur remediacho, e ke nur la numeri esas uzenda por la noto-referi.
Klamo-punto (!) uzesas pos klamo o frazo klamanta o klamata. Kelka populi uzas ol pos omna
voko od interpelo, mem pos Sioro en komenco di letri, unvorte, pos omna vokativo. Ico esas
forsan exajero, nam kande on parolas ad ulu, on ne klamas « Sioro! »
Question-punto (?) uzesas pos frazo direte questionanta, ne pos subordinala propoziciono
questionanta, Ex. : « Qua venas? », ma : « Me questionas, qua venas. »
Pri ca lasta signi, on propozis sequar l'exemplo di la Hispana, t. e. pozar li, renversita, ante la
frazo klamanta o questionanta. La motivo esas : avertar la lektanto pri la karaktero di tala
frazo, por ke lu konforme modifikez sua pronunco. Esas vera ke, pro manko di tala averto, on
kelkafoye eroras pri la karaktero di la frazo e pronuncas ol male, o mem devas repetar ol kun
la justa pronunco. Ta propozo esas do konsiderinda; la unika kontrea argumento esas, ke l'altra
uzado esas plu internaciona. Se on adoptus ol, la signi ! e ? divenus duopla ed inkluzanta, same
kam la parentezi e cito-hoketi. Ed on vidas ke, pro la sama motivo di klareso, li devas prizentar
du formi inversa, quale la question-punti en la Hispana.
Apostrofo (') uzesas por indikar eliziono (V. § 6).
Generala remarko. — On devas ne mis-evaluar l'importo di la puntizado, e desprizar la
koncernanta reguli kom superflua o minucioza. La puntizado esas necesa por la klareso, do por
la perfekta e sekura interkomprenado; ol havas signifiko por la pronuncado. La punto
reprezentas halto pasable granda; la bi-punto e la punto-komo, halto min granda; la komo,
halto plu mikra, ma sentebla. Egardar ta signi e facar la korespondanta pauzi, esas l'unesma
regulo di la diciono, e la maxim importanta.
166
(1) [Segun Progr. , IV, 531 (L. COUTURAT) e VI, 380] : On adoptas la reguli propozita
por la puntizado (IV, 531). Decido 1062 pri la komo (VI, 211).
Nomi. Adresi. (Apendico 9-ma.)
[D. 1141] . . l'Akademio rekomendas enuncar la personal nomi komencante per la prenomo.
(Ica decido ne koncernas la nomi en listi, adresari, e. c., ube on pozas la familial nomo unesme,
por l'alfabetal ordino.)
On rekomendas por l'adresi la sistemo (Franca), qua komencas per la nomo di persono e finas
per l'urbo e la lando, ed on repulsas la sistemo inversa (Rusa) [ Progr. , IV, 470; VI, 52; VII, 162].
Exemplo di korekta adreso:
Monsieur Louis Legrand
64, rue Notre-Dame
Sens ( Yonne)
FRANCE
Se on volas indikar, dop nomo di persono, ta di lua urbo o lando (ex. : nomo di delegito, en
raporto pri kongreso), ni konsilas pozar ta lasta nomo inter parentezi, ex. : Sro Martin ( Paris),
e ne, segun la Germana kustumo, separar la du nomi per streketo: Sro Martin-Paris, qua
kredigas, ke la nomo di la persono esas Martin-Paris.
Formuli di politeso en letri. (Apendico 10-ma.)
Ta formuli esas afero di nacionala kustumo e stilo, e la simpla traduko di tala nacionala
formuli genitus ne nur senfina diverseso, ma frazi stranja, nekomprenebla o miskomprenebla.
Semblis do necesa fixigar, per konvenciono, to quo devas konsideresar kom polita formuli.
Ye la komenco di letro, ni uzez nur Sioro, e se la korespondanto havas ula titulo, funciono o
profesiono, qua konsideresas en nia korespondado, ni skribez : Sioro Prezidero, Sioro Profesoro,
e. c. Por iti, qui havas funciono o situeso, por qua la simpla Sioro ne semblas suficanta, ni
havas la vorto Sinioro : Sinioro Episkopo, Sinioro Ministro.
Ye la fino di letro, ni generale uzez : Kun sincera saluto. Por siniori e la personi, quin ni
qualifikas « sinioro » ni dicez : Kun respektoza saluto.
Komprenende ta reguli ne koncernas la korespondado kun amiki, kamaradi, parenti, qua
admisas tre granda diverseso en ta formuli.
[Segun Progr. , II, 679; IV, 470].
167
Tabelo
PREFACO
3
Quo esas Ido ?
3
Konstato
3
Averto
4
UNESMA PARTO: MORFOLOGIO E SINTAXO
7
Alfabeto
7
Pronunco dil vokali
7
Pronunco dil konsonanti e digrami
8
Acento tonika
10
Artiklo
12
Substantivo
15
Propra nomi
17
Adjektivo qualifikanta e lua plaso
19
Gradi komparala
22
Personal pronomi
23
Posedal adjektivi e pronomi
25
Demonstrativ adjektivi-pronomi
27
Relativa e questionala adjektivi-pronomi
27
Pronomo "lo"
29
Adjektivi-pronomi nedefinita
30
Verbo:
34
transitiva, netrangitiva, pasiva, mixita, reflektiva,
reciproka, unpersona
Adverbi:
42
di quanteso, di tempo, di loko, di maniero,
di afirmo, nego, dubo
Prepozicioni (ad-kun):
53
ad (a), alonge, an, ante, apud, avan, che, cirkum,
cis, da, de, di, dop, dum, ek, en, erste, exter, for,
inter, kontre, koram, kun
Prepozicioni (lor-ye):
61
lor, malgre, per, po, por, pos, preter, pri, pro,
proxim, segun, sen, sub, super, sur, til, tra,
trans, ultre, vice, ye
Komplemento di adverbo prepoziciona
Plaso dil komplemento di prepoziciono
Prepozicioni avan infinitivo
Prepozicioni kun verbi
Konjuncioni:
68
Koordinala
do, e ed, ma, nam, or, o od, sive, tamen,
lore, nek, yen
Subordinala
168
ke, se, se nur, quale se, quankam
Konjuncioni kompozita
Konjunciono questionala
Interjecioni:
73
aye, ba, fi, ha, he, hem, ho, hola, hop, hu-hu,
hura, krak, krik, krik-krak, nu, paf, plump,
psit, shut, sus
Nombri:
74
kardinala, kompozita, ordinala, fracionala,
multiplikera, nombro de foyi, Expresuri
distributiva, La hori, En matematiko
Sintaxo:
79
Vortordino, Inversigo e n inversigala (akuzativo)
Tempi e modi:
84
indikativo (prezenta, pasinta, futura), kondicionalo,
la konjuncioni no influas la modo, imperativo o
volitivo, expresuro por ke e volitivo, infinitivi,
participi, absoluta participo, participi substantiva
DUESMA PARTO: VORTIFADO
90
Elementi di vorto
90
Procedi di vortifado
90
Radiki, Dezinenci
Nemediata derivado
91
Substantivo nemediate formacita de verbo,
Adjektivo nemediate formacita de substantivo,
Adverbo nemediate formacita de adjektivo,