Ważnym wydarzeniem w historii światowej literatury fantastyczno-naukowej było powstanie w roku 1926 w Stanach Zjednoczonych pierwszego czasopisma poświęconego wyłącznie tej literaturze (Amazing stories). Założycielem jego był Hugo Gernsbeck, który również jest twórca angielskiego terminu science fiction. Na jego cześć nazwano doroczną amerykańską nagrodę literacką w dziedzinie literatury fantastyczno-naukowej Nagrodą Hugo. Od tego czasu fantastyka poczyniła ogromne postępy. Nowy skok ilościowy i jakościowy nastąpił po wojnie. Powstają nowe czasopisma, powieści i opowiadania w języku angielskim, piszą po obu stronach oceanu tak znakomici autorzy jak Ray Bradbury, Isaac Asimow, Robert Sheckley, Henry Kuttner, John Wyndham, Arthur Clarke i wielu, wielu innych.
W ostatnim dziesięcioleciu bakcyl fantastyki naukowej chwycił w Związku Radzieckim. Po znakomitym starcie w latach dwudziestych, kiedy to do fantastyki naukowej brali się tacy autorzy jak Aleksy Tołstoj (Aelita), Walentin Katajew (Wyspa Erendorf) czy Majakowski (Łaźnia), przyszły lata chude. Dopiero Iwan Jefremow swoją „Mgławicą Andromedy” otworzył nowy okres w radzieckiej fantastyce. Co roku ukazują się nowe tomy opowiadań i powieści autorów rodzimych i bardzo wiele tłumaczeń. Warto dodać, że wśród autorów tłumaczonych największym powodzeniem cieszy się Stanisław Lem.
Wielkie zainteresowanie fantastyką istnieje też w Japonii, rozwija się ona we Francji, Włoszech i w wielu innych krajach.
W Polsce tradycje fantastyki naukowej obejmują klasyczną już dziś trylogię Żuławskiego. Obecnie nasza fantastyka rozwija się w cieniu wielkiego talentu Stanisława Lema, lecz opowiadania kilku młodych autorów pozwalają wierzyć w dalszy rozwój polskiej fantastyki. Znajdują oni swoją trybunę na gościnnych łamach „Młodego Technika”, skąd zaczerpnięte zostały opowiadania A. Czechowskiego i R. Sawwy.
Ilościowy rozwój fantastyki naukowej doprowadził do charakterystycznych zmian jakościowych. Z jednej strony następował ciągły wzrost wartości czysto artystycznych tej literatury, z drugiej temat fantastyczny wszedł w pole widzenia pisarzy pierwszego rzędu. W rezultacie obserwujemy w ostatnich latach zacieranie granicy pomiędzy literaturą fantastyczno-naukową i literaturą głównego nurtu. Przykładem tego są utwory takie jak „Król much” Williama Goldinga, powieści Amerykanina Kurta Vonneguta, miniatury Argentyńczyka Jorge Louis Borgesa, twórczość Japończyka Kobo Abe.
Możliwość taką sygnalizowała już wcześniej twórczość H. G. Wellsa czy nieco później Karela Čapka, jednak dopiero teraz można mówić o pewnej tendencji ogólniejszej.
Być może fantastyka naukowa rozpływając się w ogólnej masie literatury i poszerzając jej horyzonty zatraci coś ze swej osobowości. Być może straci coś ze swej magii, tak jak jazz grany w Filharmonii.
Almanach, którego pierwszy tom oddajemy do rąk czytelników, chce prezentować utwory fantastyczno-naukowe autorów polskich i obcych, chce stanowić forum tej literatury, dostarczającej rozrywki i jednocześnie pobudzającej do myślenia.
Oto, co mówi na temat fantastyki naukowej przedstawiciel najbardziej „przyszłościowego” zawodu na świecie:
„Chodzi tu w rzeczywistości o najbardziej pasjonujące i złożone problemy współczesnego społeczeństwa, współczesnej nauki. A my niepostrzeżenie, śmiejąc się, zostajemy wciągnięci w kołowrót śmiałych idei, ostrych spięć.
Książki Lema odkrywają przed czytelnikiem NIEZNANE — to, co może się zdarzyć jutro lub nie zdarzyć się nigdy. Jego książki uczą myśleć głębiej, zmuszają czytelnika do zastanowienia się nad złożonością przyrody i historii człowieka”.
To, co radziecki kosmonauta Herman Titow powiedział o twórczości Lema, odnosi się do literatury fantastyczno-naukowej jako całości, a w każdym razie do jej najlepszej części. Zaprosiliśmy więc czytelników, aby wspólnie z nami zrobili kilka KROKÓW W NIEZNANE.
Autorzy
Dymitr Bilenkin
Dymitr Bilenkin, ur. 1933 r. — geolog i geochemik z wykształcenia, pracuje jako dzieennikarz, zajmuje się publicystyką naukową. Brał udział w kilku ekspedycjach geologiczznych. Jest autorem wielu książek popularnonaukowych. Pierwsze opowiadanie SF opublikował w 1958 r., pierwszy zbiór opowiadań pt. Marsjański przybój w 1976 r. Czytelnikowi polskiemu znany jest z licznych opowiadań, drukowanych w „Problemach” oraz almanachu „Kroki w nieznane”. Opowiadanie „Marsjański przybój” pochodzi z wyżej wspomnianego debiutanckiego tomu Dymitra Bilenkina.
Andrzej Czechowski
Andrzej Czechowski, ur. w 1947 r. w Słupsku. Jest pracownikiem naukowym Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskieggo. Debiutował w 1966 r. tomem krótkich opowiadań fantastyczno naukowych pt. Przybysze. Wcześniej drukował swoje utwory głównie na łamach Młodego Technika, zdobywając dwukrotnie pierwszą nagrodę (1962 i 1964) w konkursie na opowiadanie o tematyce SF zorganizowanym przez to czasopismo. Część jego utworów tłumaczona była na: rozyjski, niemiecki i czeski. natolii Dnieprów
Anatol Dnieprow to pseudonim Anatolija Pietrowicza Mickiewicza, autora licznych opowiadań i nowel o tematyce fantastyczno naukowej. Urodzony 18.11.1919 roku w Dniepropietrowsku. Ukończył w 1941 roku wydział fizyki Uniwersytetu Moskiewskiego. Utwory fantastyczno naukowe zaczął publikować w 1951 roku debiutując w „Znanije-Siła” dwoma opowiadaniami: Desant z „Jupitera” i Maszyna ED model nr 1 (w tomie „Iskier” Biały stożek Ałaidu (1961)). Pierwszy zbiór opowiadań Dnieprowa ukazał się w 1961 roku i nosił tytuł Równina Maxwella. Później ukazały się: Świat, w którym zniknąłem (1961), Formuła nieśmiertelności (1962), Purpurowa mumia (1965), Prorocy (1971). Ponadto w 1965 roku „Almanach NF” zamieścił dłuższą nowelę Dnieprowa Błękitna pożoga, a „Nasz Sowriemiennik” w numerach 8-10 z roku 1967 drukował powieść Człowiek archiwalny.
Konrad Fijałkowski
Konrad Fijałkowski, ur. w 1939 w Lublinie. Inżynier na wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej, jest autorem publikacji naukowych i popularnonaukowych, czzłonek Rady Naukowej Problemów. Jako pisarz debiutował w 1963 r. tomem opowiadań fantastyczno naukowych pt. Wróble galaktyki. Wydał następujące zbiory opowiadaań: Poprzez piąty wymiar (1967), Włókno Claperiusa (1969), Kosmodrom (1975). Za opowiadanie Prawo wyboru otrzymał nagrodę na międzynarodowym konkursie na opowiadanie SF, zorganizowanym przez redakcje czasopism popularnonaukowych z krajów socjalistycznych (1962). Jury Międzynarodowego Spotkania Pisarzy SF w Poznaniu (1973) przyznało mu nagrodę specjalną za całokształt twórczości literackiej.
Harry Harrison
Harry Harrison, ur. w 1925 r., amerykański pisarz zamieszkały obecnie w Irlandii, znany jest w Polsce przede wszystkim z powieści Planeta Śmierci (Czytelnik, 1982 r.), wchodzącej w skład trzytomowego cyklu o Jasonie dinAlt i jego pyrrusańskich przyjaciołach. Cykl Deathworld powstał w latach 1960-68, i bardzo szybko zyskał ogromną popularność i uznanie.
Harry Harrison rozpoczynał karierę jako komiksowy rysownik. Jego debiutem prozatorskim było opublikowane w 1951 r., na łamach magazynu World Beyond opowiadanie Skalny nurek. Jest obecnie autorem kilkudziesięciu książek, w tym również wydawcą słynnych antologii, przygotowywanych wspólnie z Brianem W. Aldissem.