2. Lądowanie statku międzygwiezdnego, który hamował za pomocą silników rakietowych -
1950
3. Udany start statku po krótkiej wizycie na Ziemi — 1951
4. Przylot statku z Wenus. Chwila po temu odpowiednia — 1958
5. Kosmolot, na którym były miedziane przewodniki i półprzewodniki — 1958
6. Automatyczny aparat szpiegowski z Wenus — 1959
7. Rakieta z oknami i drzwiami, co zdecydowało o kształcie fali uderzeniowej — 1960
8. Wybuch jądrowy, prawdopodobnie uranowy, przyczyna nieznana — 1960
9. Upadek, lądowanie albo dezintegracja latającego talerza — 1961
10. Promień potężnego lasera rzucony z gwiazdy 61 Łabędzia — 1964
1965
1950
11. Kosmolot, który przetransportował na Ziemię Yeti — 1965
12. Statek kosmiczny — kontromot (z wstecznym biegiem czasu) — 1965
13. Zderzenie dwóch lub trzech statków kosmicznych — 1966
14. Statek manewrował nad Ziemią, a potem uległ awarii — 1967
B. HIPOTEZY „ANTYMATERIALNE”
1. Uderzenie o Ziemię kawałka antymaterii, tzn. upadek antymeteorytu — 1947
2. Anihilacja dość dużej masy antymaterii w atmosferze — 1958
3. Zjawisko analogiczne do zniszczenia domniemanej planety Faeton — 1959
4. Anihilacja antymeteorytu, czego dowodem jest wzrost ilości węgla promieniotwórczego -
5. Zjawisko tunguskie to zjawisko statystyczne o prawdopodobieństwie 1/7 — 1966
6. Kawałeczek substancji gwiezdnej „super-gęstego karła” — 1966
7. Zwykły meteoryt z niedużym satelitą z antymaterii — 1968
8. Przekształcenie czasu, przestrzeni, grawitacji itp. w energię XX w.
C. HIPOTEZY RELIGIJNE
1. Zstąpienie boga Agdy (według innych informacji Agdy = anioł) — 1908
2. Przelot po niebie ognistego smoka (być może „Gorynycza”) — 1908
3. Powtórzenie katastrofy, jaka wydarzyła się w biblijnych miastach Sodomie i Gomorze -
D. HIPOTEZY GEOFIZYCZNE
1. Wybuch piorunu kulistego albo kilku takich piorunów — 1908
2. Niezwykłe trzęsienie ziemi, które spowodowało wstrząs powietrza — 1908
3. Początek wojny z Japonią, kanonada artyleryjska — 1908
4. Zwykły huragan albo trąba powietrzna, a później pożar lasu — 1928
5. Katastrofa w fabryce produkującej sztuczne diamenty — 1958
6. Wybuch chmury komarów i muszek o objętości około 5 km3 — 1960
7. Wyładowanie elektryczne między jonosferą a Ziemią spowodowane przez meteor — 1962
8. Wytworzenie przez rozżarzony meteoryt gazu piorunuj ącego w wiecznej marzłoci — 1962
9. Kataklizm nieznanej natury na antypodach globu ziemskiego — 1964
10. Wybuch gazu błotnego lub palnego przy uderzeniu piorunu -1967 E 1. HIPOTEZY METEORYTOWE (KANONICZNE)
1. Rozpad olbrzymiego aerolitu podobny do wystrzałów nad Keżmą — 1908
2. Bardzo duży meteoryt upadł w dorzeczu Podkamiennej Tunguzki — 1922
3. Meteoryt rozpadł się w powietrzu i wywołał falę powietrza — 1925
4. Meteoryt werżnął się w ziemię w postaci strumienia odłamków i głazów — 1927
5. Meteoryt przeleciał po stycznej do powierzchni Ziemi i odleciał w przestrzeń kosmiczną
6. Ziemia zderzyła się ze zwartym obłokiem pyłu kosmicznego — 1932
7. Meteoryt żelazno-niklowy upadł w postaci oddzielnych brył w bagno — 1939
8. Meteoryt utworzył krater, który zalało błoto — 1949
9. Meteoryt mógł mieć niezwykły skład, np. być z lodu — 1958
10. Katastrofę spowodowała fala balistyczna wywołana przelatującym meteorytem — 1958
11. Kamienny deszcz meteorytów spowodował wystąpienie krasu polarnego w marzłoci -
1959
12. Fala balistyczna wzbudzona przez meteoryt, który wyparował nad samą Ziemią — 1959
13. „Wybuch termiczny” — burzliwe wyparowanie lodowego meteorytu — 1960
14. Meteoryt Tunguski to zgęszczenie obłoku pyłu kosmicznego — 1962
15. Postępujące rozdrabnianie meteorytu wskutek naporu powietrza — 1964 E2. HIPOTEZY METEORYTOWE (APOKRYFICZNE)
1. Nad Danią albo w jakimś innym miejscu przeleciał jasny bolid — 1908
2. Meteoryt o wymiarach 6 sążni sześciennych spadł w pobliżu Filimonowa (pod Kańskiem) — 1908
3. Zwykły duży meteoryt spadł nie tam, gdzie go się szuka, lecz nad rzeką Kieć (dopływ Obu) — 1948
4. Nastąpił rykoszet, meteoryt odbił się od ziemi w kierunku północnym — 1958
5. Żelazny meteoryt rozpadł się w powietrzu w pył, który spłonął — 1958
6. Nie znaleziony kamienny meteoryt leży nad potokiem Czurgim — 1959
7. Elektrostatyczny ładunek meteorytu spowodował zniszczenie tajgi — 1959
8. W powietrzu nastąpiło zderzenie dwóch meteorytów (zob. A, 13) — 1959
9. W powietrzu meteoryt rozpadł się na części, które się zderzyły — 1959
10. Meteoryt był nieduży, a las w tym rejonie nietrwały — 1960
11. Meteorytu poszukuje się w niewłaściwym miejscu; leciał on z zachodu i spadł nad Dolną Tunguzką — 1960
12. Meteoryt był węglowy i płonął w tlenie powietrza — 1966
13. Meteoryt został rozerwany w czasie lotu przez naprężenia termiczne — 1967 F. HIPOTEZY KOMETARNE
1. „Upadła albo planeta, albo kometa za Angarą” — 1908
2. Kometa Ponsa-Winneckego związana z rojem meteorów Bootyd — 1926
3. Ziemia zderzyła się z niedużą kometą posiadającą pyłowy ogon — 1934
4. Kometa Enckego, którą w roku 1908 obserwowano niedaleko Ziemi — 1958
5. Charakter orbity i własności fizyczne wskazują, że to była kometa — 1960
6. Rozkład wolnych rodników w komecie, „wybuch chemiczny” — 1960
7.,Wybuch termiczny” lodów jądra komety, burzliwe wyparowanie — 1960
8. Ta sama kometa, która zniszczyła Atlantydę — 1963
9. Wybuchowy rozpad jądra komety w czasie lotu, „wybuch mechaniczny” — 1964
10. Kometa 1874 II przeleciała przez atmosferę wzbudzając falę uderzeniową — 1965
11. Dysocjacja wody w komecie i wybuch gazu piorunującego — 1966 G. HIPOTEZY SYNTETYCZNE
1. Meteoryt lodowy dysocjował, płonął, powstała reakcja termojądrowa — 1961
2. Gwiazdolot poruszany antymaterią zamaskowany jako kometa — 1963
3. Kometa z antymaterii wybuchła w atmosferze — 1965
KOMENTARZ DO KATALOGU
A. Hipotezy grupy „A” związane są z ingerencją pozaziemskich istot rozumnych. Najwcześniejsza z tych hipotez i pierwsza pod względem znaczenia oraz następstw to ta, która zakłada przylot Marsjan. Jej autorem jest pisarz A. P. Kazancew. Inni badacze sąjednak zdania, że wzajemne położenie Ziemi i Marsa było w roku 1908 niekorzystne. Nie dość na tym: wysuwa się wątpliwości co do istnienia w Układzie Słonecznym jakichkolwiek cywilizacji (oprócz ziemskiej). Zrodziło to liczne warianty hipotezy o przylocie pozaziemskiego aparatu kosmicznego (nr. 2, 3, 4, 6 i in.). Istnieje nawet domniemanie, że członkowie ekipy, którzy ocaleli w czasie katastrofy, ukrywają się wśród ludzi. Jednakże umieszczenie takiej „hipotezy” w katalogu byłoby co najmniej nieostrożne…
Przypuszczenia co do kilku statków i odchylenia statku od kursu wynikaj ą ze skrajnej nieścisłości relacji naocznych świadków tego zjawiska, które utrudniają określenie trajektorii upadku tego zagadkowego ciała (nr 12, 13). Na uwagę zasługują próby wyjaśnienia według jednej koncepcji kilku na raz tajemniczych problemów XX wieku (nr 8, 11). Podstawę hipotezy nr 5 stanowiły błędy w chemicznej analizie gleb w rejonie Podkamiennej Tunguzki, kiedy to wykryto ślady miedzi, lantanu, germanu, iterbu i in. Przypuszczenie, że powłoka statku kosmicznego nie była jednorodna, pozwala wyjaśnić specyficzny trójkątny kształt powierzchni obalonej tajgi w miejscu wybuchu tunguskiego (nr 7). Sens domniemania „kontromocji” polega na tym, że pozaziemski statek teraz dopiero (!) dolatuje do Ziemi. Adekwatne przedstawienie tej śmiałej teorii jest jednak uciążliwe, toteż odsyłamy czytelnika do książki A. i B. Strugackich „Poniedziałek zaczyna się w sobotę”. Nowoczesna hipoteza nr 10 jest jedyną, która obywa się bez statku kosmicznego (zob. czasopismo „Zwiezda”, 1964, nr 2). Hipotezę tę znamionuje wykorzystanie najnowszych osiągnięć nauki i techniki.