1883 - вяртанне на радзіму з сібірскай 20-гадовай ссылкі па амністыі з прычыны каранацыі Аляксандра III часткі ўдзельнікаў паўстання 1863-1864 гадоў. Мноства ўдзельнікаў паўстання, пазбаўленыя ў Беларусі маёмасці, засталіся ў месцах ссылкі і пасялення. З іх асяродку выйшлі такія вядомыя асобы, як пісьменнік Аляксандар Грын (Грынявіцкі), кампазітар Дзмітрый Шастаковіч (дзед паходзіў з-пад Маладэчна).
1885 - пачатак масавага перасялення беларускіх сялян у сувязі з малазямеллем за Ўрал. За 15 гадоў Беларусь пакінула каля 100 тысяч сялянскага насельніцтва.
1887 - старажытная беларуская святыня дахрысціянскага і хрысціянскага часу - Барысаў камень, што адвечна ляжаў у Дзвіне паблізу г. Дзісны - падняты і вывезены ў Маскву, дзе аздабляе цяпер музей-запаведнік «Каломенскае».
1889 - 11 лютага, адпраўка ў Гістарычны музей у Маскву 59 арабскіх і 120 нямецкіх манет IX-XI стст. са скарба, знойдзенага ў фальварку Новы Двор Менскага павета. З яго ж раней 77 найбольш каштоўных манет забраныя ў Пецярбург для калекцыі Эрмітажа. (З 1,5 тысячы зафіксаваных знаходак скарбаў у Беларусі, усё ўнікальнае і найбольш каштоўнае перадавалася ў калекцыі Масквы і Пецярбурга, срэбраныя манеты адпраўляліся на пераплаўку ў звычайныя грошы на Манетны двор.)
1894 - уладальнік маёнтка Станькава пад Менскам Эмерык Гутэн-Чапскі вывез у шасці вагонах большую частку сваёй мастацкай калекцыі ў Кракаў. Цяпер яна знаходзіцца ў Нацыянальным музеі Польшчы. Рэшткі калекцыі ў 1916 годзе былі вывезены ў Маскву. У 1921 годзе ў Польшчу патрапіла і большая частка лагойскага мастацкага збора Тышкевічаў (болей за 200 карцін Яна Рустэма, Яна Дамеля, 1060 старажытных грамат, рэчы з раскопак у Пампеях, Егіпце, фамільныя партрэты 12 пакаленняў Тышкевічаў і да т.п.
1896 - узброеная сутычка паўсталых сялянаў Рагачоўскага павета з паліцэйскім аддзелам.
1901 - чэрвень, паўстанне сялянаў у мястэчку Вішнеў.
1903 - 1 верасня, арганізаваны чорнасоценцамі габрэйскі пагром у Гомелі.
1904 - пачатак няўдалай для Расейскай імперыі вайны з Японіяй.
1904 - 10 студзеня, бой крэйсера «Вараг» і кананеркі «Карэец» з японцамі на рэйдзе порта Чэмульпа (сярод матросаў было шмат беларусаў).
1904 - красавік, гібель беларускіх салдат у няўдалай для расейскага боку бітве з японцамі каля Цюрэнчэна.
1904 - чэрвень, гібель беларускіх салдат у няўдалай для расейскай арміі бітве з японцамі каля станцыі Вафанчоў.
1905 - ліпень, гібель беларускіх салдат у няўдалай для расейскай арміі бітве з японцамі каля Ляоляна.
1905 - люты, удзел беларускіх салдат у 2-тыднёвай крывапралітнай і няўдалай бітве з японскімі арміямі пад Мукдэнам. Страты з расейскага боку 89 тысяч забітымі і параненымі.
1905 - травень, удзел маракоў-беларусаў у Цусімскай бітве. Разгром японскімі караблямі расейскай эскадры.
1905 - 17 чэрвеня, расстрэл царскімі карнікамі сялянаў у вёсцы Кішчыцы пад Шкловам. Сяляне не хацелі страціць пасьбішча, якое каморнікі адрэзалі на карысць памешчыка. Рота салдат адкрыла агонь па натоіўпу. Забіта 8 чалавек, паранена 15.
1905 - 18 кастрычніка, расстрэл царскімі войскамі і паліцыяй арганізаванага эсэрамі мітынгу працоўных у Менску на Прывакзальнай плошчы на загад менскага губернатара Курлова (80 чалавек забітыя, некалькі соцен параненыя).
1905 - 18 кастрычніка, расстрэл царскімі карнікамі рабочай дэманстрацыі ў Віцебску.
1905 - 23 кастрычніка, арганізаваны чорнасоценцамі і праваслаўным духавенствам габрэйскі пагром у Полацку. У абарону габрэяў выступілі рабочыя дружыны. На падаўленне рабочых улада кінула паліцыю і дзве роты салдат. Бальшыня дружыннікаў загінула ў баі.
1905 - 25 кастрычніка, арганізаваны «чорнай сотняй» габрэйскі пагром у Воршы. Абарону габрэяў арганізавалі эсэраўскія баявікі. У сутычках з пагромшчыкамі загінулі 22 дружыннікі.
1905 - 26 кастрычніка, сутычка баявой дружыны Мазырскай арганізацыі РСДРП з войскамі. 4 дружыннікі забітыя, 6 паранена.
1905 - 30 снежня, расстрэл царскімі карнікамі паўсталых сялян вёсак Лядавічы і Опаль на Палессі.
1906 - 9 лютага, расстрэл у Севастопалі Кацярыны Ізмайловіч за замах на жыццё адмірала Чухніна. Паходзіла з сям'і генерала Ізмайловіча, што жыла ў Менску. Была куратарам Менскай арганізацыі эсэраў, утрымлівалася ў менскай жаночай турме, адкуль ёй арганізаваў ўцёкі ў Севастопаль Барыс Савінкаў, які спецыяльна прыязджаў у Менск. Яе родная сястра Аляксандра - вядомая дзеячка ПС.-Р.