Connie Willis
Księga Sądu Ostatecznego
Przekład: Arkadiusz Nakoniecznik
Laurze i Cordelii;
Każda z Was jest moją Kivrin.
Podziękowania
Serdecznie dziękuję Panu kierownikowi Jamiemu LaRue oraz całemu Personelowi Biblioteki Publicznej w Greeley za nieocenioną pomoc.
Pragnę także wyrazić ogromną wdzięczność Sheil i Kelly’emu, Frazierowi i Cee, a zwłaszcza Marcie — moim najdroższym przyjaciołom.
Po to, by rzeczy, o których winniśmy pamiętać, nie zaginęły w otchłaniach czasu i nie uleciały z pamięci tych, co przyjdą po nas, ja, który widziałem tyle nieszczęść w świecie opętanym przez Złego, i który sam mało nie umarłem, czekając na przyjście śmierci, opisałem wszystko, czego byłem świadkiem.
Po to, by dzieło nie umarło wraz z twórcą, a trud nie został zapomniany z chwilą jego poniechania, zostawiam dość pergaminu dla tego, kto chciałby kontynuować moją pracę, rzecz jasna, jeśli ktokolwiek z ludzi przetrwa tę okropną zarazę i zechce wziąć pióro do ręki, by dokończyć to, co ja rozpocząłem.
CZĘŚĆ 1
Rzeczą najpotrzebniejszą dzwonnikowi nie jest wcale siła, lecz wyczucie czasu (…) Te dwie myśli powinny stale gościć w twej pamięci: dzwony i czas… dzwony i czas…
1.
Kiedy tylko Dunworthy otworzył drzwi laboratorium, okulary natychmiast zaszły mu parą. Zdjął je pospiesznie i mrużąc oczy spojrzał na Mary.
— Spóźniłem się? — zapytał.
— Zamknij drzwi — odparła. — Słyszę tylko te okropne kolędy.
Dunworthy posłusznie zamknął drzwi, lecz mimo to z dziedzińca nadal dobiegały dźwięki „Pójdźmy wszyscy do stajenki”.
— Spóźniłem się? — zapytał powtórnie.
Mary pokręciła głową.
— Ominęła cię tylko przemowa Gilchrista. — Odchyliła się do tyłu wraz z krzesłem, dzięki czemu Dunworthy mógł przecisnąć się koło niej i stanąć w głębi niewielkiego pomieszczenia obserwacyjnego. Na drugim krześle leżały jej płaszcz i gruby wełniany beret oraz torba ze świątecznymi prezentami. Siwe włosy Mary były w nieładzie, jakby zaraz po zdjęciu beretu zmierzwiła je niecierpliwym ruchem ręki. — Bardzo długa przemowa o dziewiczej podróży w czasie zorganizowanej przez sekcję średniowiecza oraz o tym, że college Brasenose wreszcie zajmie należne mu miejsce, lśniąc niczym szlachetny klejnot w koronie Nauki. Czy ciągle pada?
— Tak — odparł, wycierając szalikiem okulary w drucianej oprawce, po czym starannie umieścił je na nosie i zbliżył się do szklanej ściany odgradzającej ich od laboratorium. Pośrodku pomieszczenia leżał częściowo rozbity wóz otoczony porozrzucanymi kuframi i drewnianymi skrzyniami. W górze, podobne do półprzeźroczystych spadochronów, wisiały ochronne ekrany.
Przy jednym z kufrów stał Latimer, opiekun naukowy Kivrin. Sprawiał wrażenie jeszcze starszego i mniej pewnego siebie niż zazwyczaj. Montoya, ubrana w dżinsy oraz wojskową kurtkę, zajęła miejsce obok konsolety; co chwila zerkała niecierpliwie na zegarek. Przy głównym pulpicie siedział Badri, który wystukiwał coś na klawiaturze, spoglądając ze zmarszczonymi brwiami na ekrany monitorów.
— Gdzie Kivrin? — zapytał Dunworthy.
— Jeszcze jej nie widziałam — poinformowała go Mary. — Myślę, że spokojnie możesz usiąść. Przeskok jest wyznaczony na samo południe, ale szczerze mówiąc wątpię, czy zdążą ze wszystkim, szczególnie jeśli Gilchristowi przyjdzie do głowy wygłosić jeszcze jedno przemówienie. — Przewiesiła płaszcz przez oparcie krzesła i zestawiła na podłogę torbę z pakunkami. — Wolałabym, żeby nie grzebali się przez cały dzień, bo o trzeciej przyjeżdża mój wnuk Colin. To znaczy, jest wnukiem mojej siostry, ale do mnie też mówi „babciu”. Mam go odebrać na stacji metra. — Sięgnęła do torby. — Moja siostrzenica Deirdre wyjechała na Święta do Kentu i poprosiła, żebym się nim zajęła. Mam nadzieję, że przez ten czas przestanie choć na chwilę padać — ciągnęła, zawzięcie grzebiąc w torbie. — Colin ma dwanaście lat i jest bardzo bystrym chłopcem, choć jego słownictwo pozostawia nieco do życzenia. Obecnie wszystko jest dla niego albo „wdechowe” albo „apokaliptyczne”. W dodatku Deirdre pozwala mu jeść stanowczo za dużo słodyczy. — Wreszcie wydobyła z torby wąskie pudełko w czerwonozielone pasy. — Mam to dla niego na Gwiazdkę. Chciałam kupić coś jeszcze, ale zaczęło lać jak z cebra, a poza tym nie jestem w stanie zbyt długo wytrzymać tych okropnych kolęd, które nadają bez przerwy przez głośniki na High Street. — Otworzyła pudełko. — Nie mam pojęcia w co teraz ubierają się dwunastoletni chłopcy, ale przypuszczam, że szaliki są ponadczasowe. Co o tym myślisz, James?… James?
Dunworthy drgnął raptownie i odwrócił się od szyby.
— Proszę?
— Powiedziałam, że moim zdaniem szalik to znakomity prezent gwiazdkowy dla chłopca, nie sądzisz?
Spojrzał na gładki buroszary szalik, który Mary wyjęła z pudełka i pokazywała mu z nie skrywaną dumą. Kiedy był chłopcem w wieku Colina — od tego czasu minęło już prawie pół wieku — wynajdywał najprzeróżniejsze preteksty, żeby tylko nie założyć czegoś takiego na szyję.
— Tak, oczywiście — mruknął, po czym odwrócił się z powrotem w kierunku laboratorium.
— O co chodzi, James? Czy coś się stało?
Latimer podniósł z podłogi małą szkatułkę z metalowymi okuciami, po czym rozejrzał się niepewnie dokoła, jakby zapomniał, co zamierzał z nią zrobić. Montoya ponownie zerknęła ze zniecierpliwieniem na zegarek.
— Gdzie jest Gilchrist? — zapytał Dunworthy.
— Poszedł tam — odparła Mary, wskazując drzwi w przeciwległej ścianie pomieszczenia. — Najpierw przemawiał na temat miejsca sekcji średniowiecza w historii, trochę pogadał z Kivrin, przyglądał się, jak technik przeprowadza testy, po czym zabrał ze sobą Kivrin i zniknął za tymi drzwiami. Przypuszczam, że stara się przygotować ją do przeskoku.
— Przygotować do przeskoku… — mruknął Dunworthy.
— James, usiądź tu wreszcie i powiedz, o co chodzi — zażądała stanowczo, chowając do torby pudełko z szalikiem. — Przede wszystkim: gdzie się podziewałeś? Myślałam, że zjawisz się tu przede mną. Bądź co bądź, Kivrin jest twoją ulubioną studentką.
— Próbowałem się skontaktować z dziekanem Wydziału Historycznego — odparł Dunworthy, spoglądając przez szybę na monitory i wskaźniki zainstalowane na głównym pulpicie kontrolnym.
— Z Basingamem? Wydawało mi się, że wyjechał na ferie?
— Owszem, a Gilchrist tak wszystko urządził, że na czas nieobecności dziekana został jego zastępcą i na własną rękę podjął decyzję o rozpoczęciu badań nad średniowieczem metodą podróży w czasie. Nie konsultując się z nikim, zmienił klasyfikację prawie wszystkich epok. Wiesz jaką kategorię nadał XIV wiekowi? Szóstą. Szóstą, wyobrażasz sobie?! Basingame nigdy by na to nie pozwolił, ale wyjechał nie wiadomo dokąd. — Spojrzał z nadzieją na kobietę. — A może ty wiesz, gdzie on się podziewa?
— Niestety nie. Wydaje mi się, że gdzieś w Szkocji.
— Gdzieś w Szkocji! — powtórzył z goryczą. — A tymczasem Gilchrist wysyła Kivrin do stulecia, które ma kategorię dziesiątą, w którym panowały skrofuły, dżuma, i w którym spalono na stosie Joannę d’Arc! — Spojrzał na Badriego mówiącego coś cicho do mikrofonu. — Powiedziałaś, że Badri przeprowadzał testy. Jakie? Sprawdził koordynaty? Przeprowadził symulację?