Aleksandro Grin
KURANTA SUR ONDOJ
Tio estas la Dezirata[1]…
Ho Dezirata, kiel malmulte ni ekĝojis pri vi, kiam el la maro elkreskis viaj deklivoj, kovritaj de mancinelaj arbaroj.
Ĉapitro I
Oni rakontis al mi, ke mi trafis en Liss-on pro unu el tiuj akutaj malsanoj, kiuj venas subite. Tio okazis en vojaĝo. Min oni prenis el trajno senkonscia, en febro, kaj instalis en hospitalon.
Kiam la danĝero pasis, doktoro Filatre[3], kiu amike amuzadis min dum la tuta lasta tempo antaŭ ol mi forlasis la malsanulejon, — klopodis trovi por mi loĝejon kaj eĉ trovis virinon por servo. Mi estis tre danka al li, des pli, ke fenestroj de tiu ĉi loĝejo rigardis al la maro.
Foje Filatre diris:
— Kara Harvey[4], al mi ŝajnas, ke mi nevole retenas vin en nia urbo. Vi povus forveturi, kiam vi resaniĝos, sen ajna ĝeniĝo pro tio, ke mi luis por vi la loĝejon. Tamen, antaŭ ol vojaĝi plu, vi bezonas ioman komforton, — halton interne de vi mem.
Li estis evidente aludanta, kaj mi rememoris miajn konversaciojn kun li pri la potenco de la Nerealiĝinta. Tiu potenco iom malfortiĝis pro la akuta malsano, sed mi plu aŭdadis fojfoje, en la animo, ĝian ŝtalan moviĝon, ne promesantan malaperi.
Transveturante el urbo en urbon, el lando en landon, mi obeis al la forto pli ordona, ol pasio aŭ manio.
Frue aŭ malfrue, en maljuneco aŭ en kulmina aĝo, la Nerealiĝinta vokas nin, kaj ni retrorigardas, penante kompreni, de kie alflugis la voko. Tiam, rekonsciiĝinte en sia mondo, malfacile rekaptante ĉiun valoran tagon, ni rigardas al la vivo, per tuta nia animo penante ekvidi, ĉu komencas realiĝi la Nerealiĝinta? Ĉu klara estas ĝia bildo? Ĉu necesas nun nur etendi la manon, por kapti kaj reteni ĝiajn malforte flagrantajn trajtojn?
Dume la tempo pasas, kaj ni flosas preter altaj, nebulaj bordoj de la Nerealiĝinta, babilante pri aferoj de la tago.
Pri tiu temo mi multfoje konversaciis kun Filatre. Sed tiun simpatian homon ankoraŭ ne tuŝis la adiaŭa mano de la Nerealiĝinta, kaj tial miaj klarigoj ne emociis lin. Li demandadis min pri ĉio ĉi kaj aŭskultadis sufiĉe trankvile, sed kun profunda atento, agnoskante mian maltrankvilon kaj penante ĝin kompreni.
Mi preskaŭ resaniĝis, sed spertis reagon, kaŭzitan de la paŭzo en moviĝo, kaj trovis la konsilon de Filatre utila; tial, elirinte el la hospitalo, mi ekloĝis en ĉambraro de la dekstra angula domo de la strato Amilego, unu el la plej belaj stratoj de Liss. La domo staris en la malsupra fino de la strato, apud la haveno, trans la doko, — en la loko de ŝipa rubo kaj silento, kiun rompadis, ne tro trude, mildiĝinta pro distanco zumado de havena tago.
Mi okupis du grandajn ĉambrojn: unu — kun grandega fenestro al la maro; la dua estis duoble pli granda ol la unua. En la tria, kien malsupren estis kondukanta ŝtuparo, — lokiĝis la servistino. La antikva, pruda kaj pura meblaro, la malnova domo kaj bizara aranĝo de la loĝejo konformis al la relativa silento de tiu ĉi parto de la urbo. El la ĉambroj, situantaj angule al la oriento kaj la sudo, dum tuta tago ne foriradis sunaj radioj, pro kio tiu antikva kvieto estis plena de hela paciĝo de la antaŭlonge pasintaj jaroj kun la neelĉerpebla, eterne nova suna pulso.
Mi vidis la mastron nur unu fojon, kiam mi pagis monon. Tio estis korpulenta homo kun vizaĝo de kavaleriano kaj kun trankvilaj, elpuŝitaj al la konversacianto bluaj okuloj. Veninte por ricevi la pagon, li montris nek scivolemon, nek vigliĝon, kvazaŭ li estus vidanta min ĉiutage.
La servistino, virino aĝa ĉirkaŭ tridek kvin jarojn, malrapidema kaj singardema, alportadis por mi el restoracio tagmanĝojn kaj vespermanĝojn, purigadis la ĉambrojn kaj foriradis en sian ĉambron, sciante jam, ke mi postulos nenion specialan kaj ne komencos konversacion, kiajn oni ekigas precipe nur por, babilante kaj fingrumante en la dentoj, fordoniĝi al distrita fluo de pensoj.
Do, mi komencis tie loĝi; kaj loĝis mi entute dudek ses tagojn; kelkfoje venadis doktoro Filatre.
Ĉapitro II
Ju pli mi paroladis kun li pri la vivo, la spleno, vojaĝoj kaj impresoj, des pli mi estis komprenanta la esencon kaj tipon de mia Nerealiĝinta. Mi ne kaŝu, ke ĝi estis grandega kaj — eble — pro tio tiel obseda. Ĝia svelteco, ĝia preskaŭ arĥitektura akreco elkreskis el nuancoj de paralelismo. Mi nomas tiel la duoblan ludon, kiun ni ludas kun fenomenoj de ĉiutaga vivo kaj emocioj. Unuflanke, ili estas nature tolereblaj pro neceso: tolereblaj konvencie, kiel papermono, por kiu oni povus ricevi oron, sed kun ili ne ekzistas konsento, ĉar ni vidas kaj sentas ilian eblan transformiĝon. Pentraĵoj, muziko, libroj delonge establis tiun specifecon, kaj kvankam la ekzemplo estas malnova, mi prenas ĝin, ĉar ne havas pli bonan. En ĝiaj faltoj estas kaŝita la tuta tristo de la mondo. Tia estas nervozeco de idealisto, kiun despero ofte devigas malleviĝi pli malalte, ol li staris — sole pro inklino al emocioj.
Inter kriplaj reflektoj de la viva leĝo kaj de ties batalo kun mia spirito mi serĉis, mem ne konjektante tion, — subitan klaran kreaĵon: bildon aŭ florkronon de eventoj, nature plektitaj kaj same nevundeblaj por suspektema rigardo de spirita ĵaluzo, kiel kvar pleje afekciintaj nin linioj de ŝatata versaĵo. Da tiaj linioj estas ĉiam nur kvar.
Kompreneble, mi ekkonadis miajn dezirojn ne tuj, sed iom post iom, kaj ofte ne rimarkadis ilin, per tio perdinte tempon por elŝiri radikojn de tiuj danĝeraj vegetaĵoj. Ili diskreskis kaj kaŝis min sub sia ombroplena foliaro. Okazadis plurfoje, ke miaj renkontiĝoj, miaj statoj sonis kiel trompa komenco de melodio, kiun homoj tiel ofte deziras aŭdi antaŭ ol fermi la okulojn. Urboj, landoj de tempo al tempo proksimigadis al miaj pupiloj jam ekravantan min lumon de stranga, malproksima rubando, apenaŭ signita per fajroj, — sed ĉio evoluadis en nenion; ŝiriĝadis, simile al putra ŝpinaĵo, streĉita per rapida navedo. La Nerealiĝinta, al kiu mi etendis la manojn, povis ekstari nur per si mem, alie mi ne rekonus ĝin kaj, agante laŭ proksimuma modelo, riskus certe krei senanimajn dekoraciojn. En alia maniero, sed tute same, oni povas vidi tion en artefaritaj parkoj, kompare kun hazardaj arbaraj vizioj, kvazaŭ gardeme eltiritaj de la suno el valorega kesto.
Tiel mi ekkomprenis mian Nerealiĝintan kaj ekobeis al ĝi.
Pri ĉio ĉi kaj ankoraŭ pri multo alia — pri homaj deziroj ĝenerale — okazadis miaj konversacioj kun Filatre, se li tuŝadis tiun demandon.
Kiel mi rimarkis, li ne ĉesis interesiĝi pri mia kaŝita ekscitiĝo, direktita al imagataj objektoj. Mi estis por li kvazaŭ speco de tulipo, havanta aromon, kaj se tia komparo povas ŝajni malmodesta, ĝi tamen estas esence prava.
Tiutempe Filatre konatigis min kun Sters, kies domon mi komencis vizitadi. Atendante monon, pri kio mi skribis al mia komisiito Lerch, mi kontentigadis mian deziron de moviĝo per vesperoj ĉe Sters kaj per promenoj en la havenon, kie sub ombro de grandegaj poŭpoj, pendantaj super la kajo, mi pririgardadis emociantajn vortojn, signojn de la Nerealiĝinta: «Sidnejo», — «Londono», — «Amsterdamo», — «Tulono»… Mi estis aŭ povis esti en tiuj urboj, sed la nomoj de la havenoj signifis por mi alian «Tulonon» kaj tute ne tiun «Sidnejon», kiuj ekzistis reale; la surskriboj de oraj literoj estis konservantaj nemalkovritan veraĵon.
— diras Mons, —
Same, kiel la «mateno» de Mons, — haveno promesas ĉiam; ĝia mondo estas plena de nerimarkita signifo, malleviĝanta de sur gigantaj gruoj per piramidoj de pakoj, dissemita inter mastoj, kunpremita ĉe kajoj fare de feraj flankoj de ŝipoj, kie en profundaj fendoj inter dense kunigitaj ŝiprandoj silente, kiel fermita libro, kuŝas en ombro verda mara akvo. Ne sciante — ĉu ili ekflugu aŭ falu, amasiĝas nuboj de fumo de grandegaj tuboj; estas streĉita kaj retenata per ĉenoj forto de maŝinoj, kies sola moviĝo sufiĉas, por ke akvo, kvieta sub poŭpo, ekimpetu tubere.
1
insulo en la Gvadelupa insularo, laŭ legendo, la unua vidita de Kolumbo dum la transatlantika vojaĝo