— Venu nur, sinjoroj… donu fajron… al kompatinda soldato… kiu eble mortos morgaŭ por la civilizacio, en la nomo de la patrujo… Vive la France!
Lorsakoff kaj Macquart volis iri ĝuste en tiun domon, kie la legiano haltis. La ruso elprenis sian aŭtomatan fajrilon ridetante kaj longe provis bati fajron, ĉar ŝajnis, ke malmulte da benzino estis en ĝi. La soldato, laŭ la kutimo de ebriuloj, kliniĝis tute proksime al lia vizaĝo kun la cigaredo.
— Ne supreniru…
— Ĉu Grison ne estas hejme?
— Li estas hejme, sed mortinte. Iu mortigis lin.
— Venu al la fiŝfoiro…
Fine li sukcesis ebruligi la aŭtomatan fajrilon, la soldato post kelkaj enspiroj ŝovis flanken sian ĉapon surkape kaj iris plu ŝanceliĝante, hurlante neartigitajn kantvoĉojn…
— Kompatinda Grison — diris Macquart. — Vi pravis, Larsakoff. Iu intervenis en nian ludon, kaj Yves estas kontraŭ ni.
— Estu singarda, Macquart, ĉar alia homo el inter ni ne parolis kun li, nur vi konas lin persone, kaj li scias tion…
— Ne timu min, ja…
Pafo knalis. La gulo siblis preter la kapo de Macquart. Ili saltis en pordegenirejon kaj atendis.
Silento.
Macquart elrigardis singarde. La strato estis muta kaj forlasita. Eĉ unu homo ne videbliĝis.
— Nom du nom… grincigis Macquart siajn dentojn. — Ŝajnas, ke la fripono komencis ludon je vivo aŭ morto.
En la aŭrora irado-revenado de la fiŝfoiro ili denove renkontiĝis kun la soldato, kiu alparolis ilin, por ke ili pagu al li glaseton da brando, ĉar li ekmarŝos al la dezerto. Li eniris en drinkejon.
— Parolu Hildebrandt — flustris la ruso.
— Nokte mi havis rendevuon kun Grison — diris la soldato. — Kiam mi frapetis sur la pordo de lia loĝejo, neniu malfermis ĝin. Mi ekpremis la klinkon. La pordo estis neŝlosita. Iu renvesis la loĝejon, ĉio estis sur la planko, la litaĵo estis disŝirita, kaj Grison kuŝis mortinta en la mezo de la ĉambro kun frakasita kapo, multloke pikvundita.
Ili silentis.
— Ĉu vi ekmarŝos hodiaŭ matene? — demandis Macquart.
— Jes. Ni iris al Aut-Taurirt. Feliĉe Grison sukcesis ekscii tion.
— Atentu min — interrompis Lorsakoff, — ĝis vi ne ricevos alian informon, notu bone: brakhorloĝo, sur kiu estas figuro de krokodilo, ĝi signifas kvindek mil frankojn por vi, se vi akiros ĝin. Mi volas paroli ankaŭ kun Laporter. Vi ankoraŭ aŭdos pri mi hodiaŭ. Ĝis tiam faru ĉion tiel, kiel ni priparolis ĝin.
La soldato reiris en la kazernon. Antau la ekmarŝo ili ricevis forpermeson ĝis mateno. Dum li parolis kun la gardestro, la patrolo alkondukis Kolombon. Li etendis siajn pojnojn rikanante por kateni lin.
Hildebrand paliĝis!
Sur la pojno de la dizertinto estis brakhorloĝo kun krokodilkapo!
Serĝento Latouret, kiu disreviĝis pro la afero, eĉ unu vorton ne diris al sia sendanka, fia protektato. Nur kelkfoje li karesis sian bruligitajn lipharojn, similan al tiu de kato, kaj rigardis la junulon kun elstreĉiĝintaj okuloj… Nom du nom… — tio estis legebla en lia rigardo.
— Ĉu vi freneziĝis? — ekriproĉis lin Troppauer, la poeto, kiu trovis motivita cidiri al sia kamardo pro la graveco de la afero. — Vi havis tiel sinjoran vivon ĉi tie, kiel mia kolego Dante en la paradizo, kaj vi faris idiotaĵon.
Kolombo eklevis sian ŝultron
— Mi dungiĝis al la legio ne tial, ke mi enuiĝu. Mi alkutimiĝis kaj ekamis viajn poemojn, kaj mi volas aŭskulti tiujn ankaŭ en la futuro, tra fajro kaj akvo!
— Ĉu vi diras tion sincere? — demandis la poeto kortuŝite.
— Tre sincere. Ekde mia infanaĝo mi vivas por la poezio, kaj mi sentas tiel, ke iam mi fieros pri tio, ke mi estis iu el la unuaj adeptoj de la granda Troppaŭer.
La maĉmuskoloj moviĝis ĉirkaŭ lia makzelo, simila al tiu de gorilo, kaj larmoj vualis liajn grandajn, senesprimajn okulojn.
— Mi certigas vin, ke mi disvastigos tiun fakton, se iam mi fariĝos granda poeto. Mi komprenas vian admiron, sed tion, ke vi sekvas min ankaŭ en la dezerton… ĝi, ĝi… estas vere tre kara afablaĵo…
— Tra fajro kaj akvo por la poezio! — kriis Harrincourt entuziasme. — Mi alkutimiĝis kaj ekamis tiujn poemojn, kaj mi ne volas vivi sen ili.
Troppauer ruĝiĝis kaj mallevis siajn okulojn:
— Mi ĝojas, ke mi povas donaci al vi tutan mondon… — li balbutadis mallaŭte, kaj emociiĝinte li elprenis haste vekitan eposon per sia tremanta, grandega mano. Li disfaldis la paperon, glutis kun granda ĝuo kaj diris per drameca voĉo: — Morgaŭ marŝos la regimento, haho! Verkis: Hümér Troppauer.
Kolombo kun granda plezuro povis transdoni sin al siaj pensoj dum la laŭtlego de la pli longaj poemoj de Troppauer. Li alkutimiĝis, ke la zumado de la vingusta voĉo akompanu lian menditadon, kaj kiam la poeto faris paŭzon kun ekscitita vizaĝo, Kolombo subite ekbrakumis lin:
— Belega! Admirinda! Neforesebla! Ĉu vi ne havas ankoraŭ alian?
— Mi verkis ankoraŭ kvar strofojn el tiu!
— Ĝi malmultas! Legu tion rapide! Vi! Vi estas Puŝkin!
La poeto lekadis sian kurban, larĝan liprandon kun ĝuo, li karesis sian barbostoplan, bluan mentonon embarasite kaj daŭrigis. Kaj Kolombo plu meditis pri tio, kion li devus fari, rilate la dek kvin mil frankojn. Evidentas, ke ĝi ne estas lia propraĵo. Li ne rajtas enpoŝigi alies monon, nur tial, ĉar iu hazarde donis ĝin al li… Unuavice li do devas ekzakte rigardi, kio estas en la dokumentujo, kiun li devis enpoŝigi kun aliaj havaĵoj de la mortigita homo en la banĉambro. Li kunportis tiujn post la alivestiĝo en la kabano. Ĉio estas en la poŝo de sia kamizolo, sed rigardi tiujn eblas nur en „hermetike izolita” ejo. Sed tia kazerno estas mirinde konstruita. Ekzemple la lavejoj ne havas pordon, por ke tiu ne restu sen kontrolo eĉ por momento, kiun oni volas kontroli. Kie li povus rigardi la dokumentujon? Tamen estas absurdaĵo, ke ĝi estas en sia poŝo, kaj li ne povas enrigardeti ĝin. En la ĉambro de la soldatoj ĉiam estas kelkaj homoj, tie li ne havas eblecon, en la kantino tute ne… kaj li ne ricevos forpermeson en la urbon… Malbenita afero.
— Nu?! — demandis Troppauer triumfe.
— Mi ne trovas vortojn… Homo! Ke vi estas kun tiu talento ĉi tie, kaj vi ne sidas en Svedio sur via Nobel-premio!..
— Kion povas atendo poeto nuntempe de sia epoko? — li demandis kun tragika rezigno, kaj fingre li kombis siajn maldensajn, sed longajn buklojn. — Ĉu ĝi plaĉis al vi?
— Grandioze! Nur la lastaj du versoj kvazaŭ, dio scias…
— Jes!.. Ĝuste… — entuziasmis la poeto — , vi bonege vidas la esencon! Ankaŭ mi mem sentis, ke mia humoro iom malpliiĝis ĉe tiu parto, kaj mi devas fini ĝin tie, kie mi restos sola en la universo, kiel unu stelo…
Elpreninte inko-krajonon, li salivis ĝin kaj tuj forstrekis du versojn.
— Nun sekvas la tria strofo, ĝi estas iomete longa, sed ĝi superas la ĝisnunajn.
— Ne gravas por mi, se ĝi estas loga, kiam temas pri poemo de Troppauer! Legu tion, ĉar mi mortpikos vin! Vi… Vi senmortulo!
Du oficiroj rapidis tra la korto de la kazerno. Estis granda kaoso. Posttagmeze ekspoldis mangrenado en la lavejo, kaj el la soldatoj restis nur unu vivanta kun gravaj vundoj. Nun oni atendas ekscitite la esplor-komitaton de la regimentkomandejo kun la specialisto. Sed dume ricevis informon telefone, ke la komitato alvenos nur matene, ĝis tiam restu ĉio tiel, kiel nun ĝi estas. La ĉi-tieanoj respondecas, ke oni formovu nenion ĝis la alveno de la komitato.
La scivolemaj soldatoj estis tuj forigitaj el la ĉirkaŭaĵo de la lavejo, kaj leŭtenanto ordonis akravoĉe:
— Serĝento Latouret!
— Oui, mon commandant.
— Starigu gardistojn al la lavejo ĝis la alveno de la komitato! Ĉio restu tiel, kiel ĝi nun estas! Neniu rajtas enpaŝi tien.