Obgleich man eigentlich nicht sagen konnte, daß diese Kämpfe leichte und muntere Tirailleurgefechte waren – denn sie verliefen in der Regel sehr langsam und schwerfälig – so konnte man doch den Antheil der Firma daran insofern unter dieser Fechtart classifizieren, als sie jetzt einen Schuß auf diesen Kläger, dann eine Kugel auf jenen Vertheidiger absandten, jetzt mit aller Macht über ein unter Sequestration stehendes Grundstück herfielen, und dann wieder ein Scharmützel mit einem irregulären Corps kleiner Schuldner hatten, gerade wie sich die Gelegenheit darbot und der Feind sich ihnen entgegenstellte.
La fremdvorton enkondukisen provo raciigi la malklaran frazon Dikensan:
Though it could hardly be said of these conflicts that they were running fights — for in truth they generally proceeded at a snail’s pace — the part the Firm had in them came so far within the general denomination, that now they took a shot at this Plaintiff, and now aimed a chop at that Defendant, now made a heavy charge at an estate in Chancery, and now had some light skirmishing among an irregular body of small debtors, just as the occasion served, and the enemy happened to present himself.
La originala frazo estas malorda, ne klaras, pri kio Dikenso grumblas: komence temas pri la procesoj kiel tutoj, kaj tion sekvas lavango da mokoj pri la taktiko de la firmao. Se Dikenso volis inciti min per tiu ĥaoso, tiam li plene sukcesis.
Evidente, la unua parto prezentas kalemburon surbaze de Probable ĝi estas ia termino aŭ parolkliŝo, eble la jena (ĉu?):
Running fight: a fight in which the enemy is continually chased; also, one which continues without definite end or result. (Webster-1913)
Evidenta estas la vortludo bazita sur la laŭvorta interpreto: (ĝin la germana traduko perdis); dum por la alia senco la kontrastigo fiaskas: «senfinaj bataloj — testuda iro» ne prezentas kontraŭon. La kalemburo funkcias do nur duone, nur por unu el la kalemburaj paroj — samkiel ĉi-supre pri la Juna Anglujo. Ambaŭ kalemburoj impresas min kiel logike difektaj, mallerte konstruitaj; aŭ eble mi ne komprenas la anglan humuron.
La germana traduko estas tre proksimuma aŭ eĉ erara (ekz‑e → → skermado). KGM ne korektas la tradukajn deviojn, ĝi nur iom modernigas la germanan esprimmanieron; tiel, la ekzota (bataloj de tiraljoroj) iĝas pli simpla (bataloj de pafistoj / infanterianoj); sed la ideo de la traduko restas senŝanĝa.
Ankaŭ la rusa tradukistino [R1959] iom deviis disde la originalo, ŝi koherigis la frazon, sed konservis almenaŭ la kontraŭmeton:
«Pri ili [Snitchey & Craggs] apenaŭ eblus diri, ke ili kure atakas — male, kutime ili avancis testude; tamen la rolo de la firmao en la lukto ja tre similis militadon: jen ili pafis al ĉi tiu plendanto, jen ili celis tiun defendanton; jen en la Kanceliera juĝejo ili bombardis ies terposedaĵon, jen ili bataletis kontraŭ neregula areto da ŝuldetantoj…»
Konkludo
Mezbona traduko el malbona traduko. La traduko de Z estas pli fidela rilate al K1847, ol K1847 rilate al la angla originalo; sed tio ne nepre estas merito de Z aŭ de Esperanto — tio grandparte estas ŝuldata al la fakto, ke traduki el traduko estas pli facile ol traduki el originalo. Ĉar la originalo verkita por la samlingvanoj de la aŭtoro entenas implicaĵojn evidentajn por la fontolingva publiko; la tradukanto devas tiajn implicaĵojn, unue, kompreni; kaj due, komprenigi ilin al sialingvaj legantoj. Ĉe tio la tradukanto ne rajtas profiti el analogiaj specifaĵoj sialandaj (ĉi-okaze, germanecaj), la kultura kaj civiliza fono devas resti fontolingva (ĉi-okaze angleca). Tial tiajn implicaĵojn la tradukanto devas malimplicigi, aŭ preterlasi — en ambaŭ okazoj la plutraduko faciliĝas. Verdire, iuj kalemburaj pecoj rektasence (nekalembure) tradukitaj iĝas strangaj aŭ tedaj deviaĵoj, kies intereso aŭ rilato al la rakonto perdiĝas.
Mi dankas al s-roj B. Pabst kaj B. Moon pro ilia intereso al ĉi tiu eldono kaj pro iliaj valoraj rimarkoj. Multaj rimarkoj de B. Moon aperas ĉi-sube en formo de piednotoj; kelkaj el ili senŝanĝe, sed plimulton mi devis mallongigi kaj adapti al tiu formo.
Sergio Pokrovskij
Bibliografiaj referencoj
A1846
(la angla originalo ĉe Vikifontaro).
B1891
tr. L. Zamenhof: La batalo de l’ vivo. La Esperantisto, 1891, Nurnbergo, vol. 2, n‑roj 2–7, 8–10 (feb.–jul., sep.–nov.), pp. 12–15, 22, 28–31, 35–38, 45–46, 52–53, 67–70, 77–79, 82–88. — Ankaŭ en la Projekto Gutenberg.
B1910
tr. L.L. Zamenhof, red. La batalo de l’ vivo. London, 1910: Stead’s Publishing Office; Paris, 1910: Librejo Hachette kaj Ko. (Represo ĉe Saarbrücken: Iltis, 1982.)
INKO
tr. L.L. Zamenhof: La batalo de l’ vivo. INKO, 2001. ISBN 91-7303-100-3. (PDF-a bitlibro).