"Serĉante informojn pri tio, oni trovis en la Journal du Havre de la 23-a de Julio 1857 la jenan sciigon:
"Hieraŭ, je la 4-a vespere, la pasantoj sur la kaj o estis dolore impresitaj de terura akcidento: — viro ĵetis sin de sur la turo, dispeciĝante kontraŭ ŝtonojn. Li estis malnova haŭlisto, kies inklino al ebrieco kondukis lin al sinmortigo. Li nomiĝis Franзois-Victor-Simon Louvet. La korpo estis transportita al la hejmo de unu el liaj filinoj, ĉe la strato Corderie.
Li estis 67-jara."
Tiu viro mortis antaŭ ses jaroj kaj li ankoraŭ vidas sin falanta de sur la turo, dispeciĝanta kontraŭ ŝtonojn... La malpleno timegigas lin, la perspektivo de la falo lin terurigas... kaj tio okazas jam de 6 jaroj! Kiel longe daŭros tia stato? Li ĝin ne scias, kaj tia necerteco pliigas liajn angorojn. Ĉu tio ne estas la samo, kiel infero kun flamoj? Kiu malkaŝis kaj elpensis tiajn punojn? La suferantoj mem estas tiuj, kiuj venas ilin priskribi, kiel aliaj Spiritoj faras tion pri siaj ĝojoj. Kaj ili multfoje faras tion spontanee, kiam ni ne pensas pri ili — kio forigas ĉian hipotezon, ke ni estas ludilo de nia propra imagemo.
Patrino kaj filo
En Marto 1865 S-ro M.C., komercisto en malgranda urbo en la ĉirkaŭaĵo de Parizo, havis en sia hejmo la pli maljunan el siaj infanoj grave malsana, kiu aĝis 21 jarojn. Ĉi tiu fraŭlo, antaŭvidante sian morton, venigis sian patrinon kaj ankoraŭ havis forton por ŝin brakumi. Si diris al li, verŝante abundajn larmojn: "Iru, mia filo, antaŭ min, ĉar mi post nelonge vin sekvos." Dirinte tion, ŝi retiriĝis, kaŝante la vizaĝon inter la manoj.
La personoj ĉeestantaj ĉi tiun konsternan scenon konsideris nura eksplodo de doloro tiujn vortojn de S-rino C., doloro, kiun la tempo kvietigos. Post la morto de la malsanulo, oni serĉis ŝin tra la tuta domo kaj fine oni trovis ŝin pendigita en la provizejo. La enterigo de la memmortigintino okazis samtempe kun tiu de ŝia filo.
Elvoko de ĉi tiu multe da tagoj la fakto. — D. Ĉu vi scias pri la sinmortigo de via patrino pro la malespero, kiun via forpaso kaŭzis al ŝi? — R. Jes, kaj sen la ĉagreno kaŭzata de tiu ŝia fatala decido, mi opinius min tute feliĉa. Kompatinda, bonega patrino! Si ne povis el- teni la provon pri tiu nedaŭra apartiĝo, kaj ŝi iris kuniĝi al sia filo, sekvante vojon, kiu ŝin pli apartigis de li. Kaj dum kiom da tempo! Tiel ŝi longe prokrastis kuniĝon, kiu baldaŭ estus okazinta, se ŝia animo obee alkonformiĝus al la volo de la Sinjoro; se ŝi estus rezignaciiinta, humiliĝinta, pentinta antaŭ la provo, kiu al ŝi sin trudis, antaŭ la elaĉeto, kiu devus ŝin purigi! Preĝu, ho preĝu por ŝi!... kaj super ĉio ne imitu ŝin, ho patrinoj, emociite de la rakonto pri ŝia morto. — Ne pensu, ke ŝi kun amo pli granda ol tiu de aliaj patrinoj amis tiun filon, pri kiu ŝi fieris, ne; al ŝi ja mankis kuraĝo kaj rezignacio. Patrinoj min aŭdantaj, kiam agonio senvivigos la okulojn de viaj infanoj, rememoru, ke, same kiel la Kristo, ili supreniras sur la supron de Kalvario, de kie ili leviĝos al la eterna gloro.
Benjameno C...
Elvoko de la patrino. — R. Mi volas vidi mian infanon. Ĉu vi havas povos redoni lin al mi? Krueluloj!... Vi forprenis lin de mi por konduki lin al la lumo, kaj vi lasis min en mallumo. Mi volas lin... mi volas lin, ĉar li apartenas al mi!... Ĉu nenion valoras la patrina amo? Nu, mi portis lin en la ventro, dum naŭ monatoj; mi lin mamnutris; mi nutris per mia karno lian karnon, per mia sango lian sangon; mi gvidis liajn unuajn paŝojn; mi intruis lin balbuti la nomon Dio kaj la dolĉan nomon patrino; mi faris el li homon plenan de aktiveco, de inteligento, de honesteco, de fila amo, por lin perdi, kiam li realigadis ĉiujn miajn esperojn, kiam brila estonteco jam venis antaŭ liajn okulojn! Ne, Dio ne estas justa; Li ne estas Dio de la patrinoj, ne komprenas iliajn dolorojn kaj afliktiĝojn... Kaj kiam mi donis min al la morto por ne apartiĝi de mia filo, tiam oni lin ree ŝtelis de mi!... Mia filo! mia filo, kie vi estas?
Elvokanto. — Kompatinda patrino, ni dividas kun vi vian doloron. Sed vi serĉis malĝojigan rimedon por kolektiĝi al via filo: — Memmortigo estas krimo en la okuloj de Dio, kaj vi devas scii, ke Dio punas ĉian malobeon al siaj leĝoj. La foresto de via filo estas via puno.
Si. — Ne; mi opiniis Dion pli bona ol la homoj; mi ne kredis al lia infero, sed mi kredis al kolektiĝo de animoj sin amantaj, kiel ni nin amas... Mi eraris... Dio ne estas justa nek bona, tial, ke Li ne komprenas la intensecon de mia doloro kaj de mia amo!... Ho! kiu redonos al mi mian filon? Ĉu mi lin perdis por ĉiam? Kompaton! kompaton, mia Dio!
Elvokanto. — Nu, trankviliĝu de via malespero; konsideru, ke se ekzistas rimedo revidi vian filon, vi ĝin ne atingos per blasfemoj kontraŭ Dio, kiajn vi eldiras. Per tio, anstataŭ altiri Lian favorkorecon, vi meritas pli fortan severecon.
Si. — Oni diris al mi, ke mi neniam ree vidos lin, kaj mi komprenis, ke oni kondukis lin al la paradizo. Rilate min, ĉu mi eble estas en la infero? En la infero de patrinoj? Gi ekzistas cetere mi ĝin vidas...
Elvokanto. — Via filo ne estas perdita por ĉiam; vi ja vidos lin, sed estas necese tion meriti pro submetiĝo al la volo de Dio, dum ribelo povos senfine prokrasti tiun momenton. Aŭdu min: Dio estas senfine bona, sed ankaŭ senfine justa. Tiel neniu senmotive estas punata, kaj, se al vi sur la Tero Li trudis grandaj n dolorojn, estas pro tio, ke vi ilin meritis. La morto de via filo estis ia provo por via rezignacio; bedaŭrinde sub ĝi vi falis, kiam vi vivis, kaj nun post la morto vi ree falas; kiel vi deziras, ke Dio rekompencu la ribelintajn infanojn? La kondamno ne estas nenuligebla kaj la pento de kulpulo ĉiam estas konsiderinda. Se vi humile estus spertinta la provon; se vi pacience estus atendinta la momenton de via elkarniĝo, vi, enirante en la spiritan mondon, en kiu vi troviĝas, tuj estus vidinta vian filon, kiu kun malfermitaj brakoj akceptus vin. Post lia foresto vi ĝojegante vidus lin. Sed kion vi faris kaj ankoraŭ faras, tio starigas baron inter vi kaj li. Ne opiniu lin perdita en la profundegaĵo de la Spaco, prefere li estas pli proksima al vi, ol kiel vi pensas — tiel okazas, ĉar netravidebla vualo kaŝas lin for de via vido.
Li vin ĉiam vidas kaj amas, bedaŭrante la malgajan situacion, en kiun vi falis pro manko de konfido al Dio, kaj avide atendante la feliĉan momenton por prezenti sin al vi. Nur de vi dependas plifruigi aŭ malfruigi tiun momenton. Preĝu al Dio kaj diru kun mi: "Mia Dio, pardonu min, ke mi dubis pri via justeco kaj boneco; se vi min punis, mi rekonas, ke mi ĝin meritas. Bonvolu akcepti miajn penton kaj submetiĝon al via sankta volo."
Si. — Kian lumon de espero vi ĵus faris en mia animo! Gi estas kvazaŭa fulmo en la mallumo min ĉirkaŭanta. Dankon, mi estas preĝonta... Adiaŭ.
La morto, eĉ pro sinmortigo, ne kaŭzis al ĉi tiu Spirito la iluzion, ke li ankoraŭ vivas. Li sin prezentas konscia pri sia stato: — tiel estas, ĉar por aliaj la puno konsistas en tiu iluzio, pro la ligiloj tenantaj ilin ĉe la korpo. Ĉi tiu virino volis forlasi la Teron por sekvi sian filon en alia vivo: estis do necese, ke ŝi sciis, ke ŝi tie reale estas pro certeco pri sia elkarniĝo, pro la ekzakta kono pri sia situacio. Tiel estas, ĉar ĉiu eraro estas punata laŭ la cirkonstancoj, kiuj ĝin determinis, kaj ĉar ne estas unuformaj punoj por sam- specaj eraroj.