Mea amiko, tu es bona e cirkonspekta e
saja; no, tu es perfekta ― e me anke parolas
a tu saje e cirkonspekte. Ma me esas
dementa. Ma me maskas mea dementeso.
Me esez sole dementa.
Mea amiko, tu ne es mea amiko, ma
quale me tun komprenigez? Mea voyo ne
esas tua voyo, ma ni marchas kune, manuo
en manuo.
13
la palio-terorigilo
Ulfoye me dicis a palio-terorigilo, ‘Tu
fatigesas pro stacar en ica sol agro.’
E lu dicis, ‘La joyo terorigar es profunda
e duranta, e me nultempe fatigesas.’
Me dicis, pos minuto pensinte, ‘Lo es
vera; nam me anke konocis ta joyo.’
Lu dicis, ‘Nur ti qui burizesas per palii
povas lon konocar.’
Lore me livis lu, e ne savis ka lu men
komplimentis o ka lu men minvalorigis.
Yaro pasis, dum ke la palio-terorigilo
divenis filozofo.
E me lun itere pasante, me vidis ke du
korvi nestifis sub lua chapelo.
14
la sonambuli
En la urbo ube me naskis habitis homino e
lua filiino qui sonambulis.
Ulnokte, silenco envolvante la mondo, la
homino e lua filiino marchanta dormante
renkontris l’una l’altra en lia nebuloza
gardeno.
E la matro parolis e dicis: ‘Fine, fine, mea
enimiko! Tu per qua mea yuneso
destruktesis ― qua konstruktis tua vivo sur
la ruini di mea! Utinam me povas mortigar
tu!’E la filiino parolis e dicis: ‘Ho odiinda
homino, egoista ed olda! Tu stacante inter
mea libera ipso e me! Tu qua deziras ke mea
vivo esez eko di tua propra pala vivo!
Utinam tu mortos!’
Tainstante hanulo kriis, e la amba
homini vekis. La matro tenere dicis, ‘Ka tu
es hike, karino?’ E la filiino tenere
respondis, ‘Yes, karino.’
15
la saja hundo
Uldie saja hundo pasis bando de kati. E
proximeskante lu vidis ke li es tre okupata e
ne atencis lu, e lu haltis.
Stacis ek la bando kato granda e solena
qua regardis li e dicis, ‘Frati, pregez; e
kande vi pregabos ed itere pregabos, sen
dubito, advere lore pluvos musi.’
E la hundo audinte lo ridis en sua kordio
e de li turnis dicante, ‘Ho blinda e fola kati,
ka ne esas skribita e ka me ne savas e mea
pre-avi ante me, ke pro pregi e fido e
suplikado pluvas ne musi ma osti?’
16
la du ermiti
Sur sola monto habitis du ermiti qui adoris
la Deo ed amis l’una l’altra.
Ta du ermiti havis un argila bolo, ed olu
esis lia nura posedajo.
Uldie mala spirito eniris la kordio dil
seniora ermito e lu venis a la juniora e dicis,
‘Longe ni habitis kune. Nun es la tempo ke
ni separez ni. Ni partigez nia posedaji.’
Lore la juniora ermito esis trista e lu
dicis, ‘Me chagrenas, Frato, ke tu livez me.
Ma se tu devas irar, me konkordas,’ e lu
adportis l’argila bolo e donis olu a lu
dicante, ‘Ni ne povas partigar olu, Frato, ol
esez tua.’
Lore la seniora ermito dicis, ‘Karitaton
me ne aceptas. Me prenos nulo ma la meajo.
Partigez olu.’
E la juniora dicis, ‘Se la bolo esus
ruptita, ol utilesus nek a me nek a tu. Se tu
komplezesos, vice ni lotriez.’
Ma la seniora ermito itere dicis, ‘Me
havez nur yusteso e la meajo, e me ne
konfidos yusteso e la meajo a vana hazardo.
Partigez la bolo.’
Lore la juniora ermito ne plus povis
rezonar e lu dicis, ‘Se lo esas ya tua volo, e
17
se mem tale tu havos lo, ni nun ruptez la
bolo.’
Ma la vizajo dil seniora ermito nigreskis,
e lu kriis, ‘Ho tu damnita poltrono, tu ne
kombatos!’
18
pri donar e prenar
Olim esis homulo qua havis valedo de
sutaguli. Ed uldie venis a lu la matro di Iesu
qua dicis, ‘Amiko, la vesto di mea filiulo
esas lacerita e me mustas rapecar olu ante
ke lu iros al templo. Ka tu ne donos a me
sutagulo?’
E vice sutagulo lu donis ad elu erudita
diskurso pri donar e pri prenar por portar
ad elua filiulo ante ke il iros al templo.
19
la sep ipsi
Dum la maxim silencoza horo dil nokto, me
mi-dormante, mea sep ipsi kune sidis e tale
konversis susurante:
Unesma Ipso : Hike, en ica dementulo,
me habitis dum multa yari, e nulo por agar
ma rinovigar lua peno omnadie e rikrear
lua chagreno omnanokte. Me ne plus povas
tolerar mea fato, e nun me rebeleskas.
Duesma Ipso : Tua fato es plu bona kam
mea, frato, por mea esas, ke me esez la
joyoza ipso di ca dementulo. Me ridas lua
ridado e kantas lua felica hori, e per triople
alizita pedi me dansas lua plu brila pensadi.
Esas me qua rebeleskez kontre mea
fatiganta existo.
Triesma Ipso : E ka por me, la amoroza
ipso, la brulanta torcho di sovaja pasiono e
fantastika deziri? Esas me, la amor-malada
ipso, qua rebeleskez kontre ca dementulo.
Quaresma Ipso : Me de vi omna esas la
maxim mizeroza, pro ke me havas nulo
ecepte terorinda odio e destruktiva
abominado. Esas me, la tempestoza ipso,
naskinta en la nigra kaverni dil Inferno, qua
protestez kontre servado a ca dementulo.
20
Kinesma Ipso : No, esas me, la pensanta
ipso, la imaginema ipso, la ipso di hungro e
dursto, la ipso kondamnita a vagar
senrepoze por serchar nekonocata kozi e ne
ja kreita kozi; esas me, ne vi, qua
rebeleskez.
Sisesma Ipso : E me, la laboranta ipso, la
kompatinda laboranto, qua, per pacienta
manui, e dezireganta okuli, fasonas imaji ek
ica dii e donas al senforma elementi nova
ed eterna formi ― esas me, la solulo, qua
rebeleskez kontre ca netranquila demen-
tulo.Sepesma Ipso : Lo esas stranja ke vi
omna deziras rebelar kontre ca homo, pro
ke vi singla ed omna havas destinata fato
por parfinar. Ha! utinam me esas quale un
de vi, ipso kun destinata fato! Ma me havas
nulo, me esas la nulfacanta ipso, la ipso qua
sidas en la muta e vakua nuleso e nultempo,
dum ke vi okupas vi per rikrear vivo. Kad
esas vi o me, vicini, qua darfas rebeleskar?
Pos ke la sepesma ipso tale parolis,
l’altra sis ipsi regardis kompatoze lu ma
dicis nulo plusa; e la nokto kreskante plu
profunda, li unope dormeskis envolvita per
nova e felica submiso.
Ma la sepesma ipso restis spektante e
regardis la nuleso, to quo es dop omna kozi.
21
milito
Ulnokte festino esis en la palaco, e venis
homulo qua prosternis su avan la princo, e
la omna festanti regardis lu; e li vidis, ke lu
mankis un de lua okuli e ke la vakua orbito
sangifis. E la princo demandis de lu, ‘Quo
eventis?’ E la homulo respondis, ‘Ho princo,
me esas per mestiero furtisto, e canokte,
pro ke esas nula luno, me iris por furtar la
butiko dil monetkambiisto, e klimante aden
tra la fenestro me eroris ed eniris la butiko
dil texisto, ed en la obskureso me frapis la
texilo dil texisto, e mea okulo esis arachita.
E nun, ho princo, me demandas yusteso
kontre la texisto.’
Do la princo advokis la texisto e lu
advenis, e la princo dekretis ke un de lua
okuli esez arachita.