La tempo pasadis; la aero, la suna lumo kaj la sablo ĉesis ekzisti aparte kaj kuniĝis en unuecan maron da flamo, blindiganta, sufokanta kaj brulvundanta kiel disfandita metalo.
Al homoj, devenantaj el nordaj ĉemaraj landoj, inklude Pandionon kaj la du etruskojn, estis speciale malfacile.
En la kapo de la juna heleno, kvazaŭ kunpremita per ringo, freneze frapadis la sango, kaŭzante neelteneblan doloron.
La blindigitaj okuloj preskaŭ ĉesis vidi — en ili naĝis, striiĝis aŭ rapide turniĝis makuloj kaj linioj de mirinde intensaj koloroj, alternantaj en bizaraj kombinoj. La furioza povo de la suno igis la sablon maso da ora polvo, sorbigita de lumo.
Pandiono deliris. En la freneziĝinta cerbo glitadis vizioj. En sangruĝaj eksplodoj de fajro moviĝadis kolosaj statuoj de Aegyptos, dronis en ondoj de violkolora maro. La maro, siavice, disiĝadis, gregoj da duonbestoj, duonbirdoj rapidis ien, falante de sur vertikalaj deklivoj de mirinda alto. Kaj ree viciĝadis batale kaj iradis al Pandiono granitaj faraonoj de la Nigra Tero.
Ŝanceliĝante, la juna heleno frotadis la okulojn, batadis siajn vangojn, penante vidi tion, kio estis en la realo, — ardajn deklivojn de sablo, surirantajn unu sur la alian en blindiga or-griza lumo. Sed ree ekturniĝadis koloraj fajraj kirloj, kaj peza deliro kaptadis Pandionon. Nur la pasia deziro esti libera devigis lin movi la piedojn samtakte kun la nigraj piedoj de Kidogo, kaj miloj da sablaj montetoj foriradis malantaŭen, al Aegyptos. Novaj ĉenoj de altaj sablaj montoj ekstaris antaŭ la fuĝantoj, disigitaj de grandegaj glataj funeloj, en kies profundo estis elstarantaj karbe nigraj pecoj de la grundo.
Petegaj raŭkaj ĝemoj ĉiam pli ofte trakuradis laŭ la longa ĉeno de sklavoj; tie kaj ĉi tie senfortiĝintaj homoj faladis sur la genuojn aŭ rekte per la vizaĝo en la ardigitan sablon, petegante la kamaradojn mortigi ilin.
Morne forturniĝante, la homoj plu iris, kaj la petoj eksilentadis malantaŭe, post molaj laŭ siaj konturoj montoj da sablo. Sablo, sablo, ardigita, terura en sia amaseco, neĉirkaŭvidebla, kvieta kaj malbonpromesa, ŝajne, dronigis la tutan Universon per maro da sufoka, ŝutiĝema flamo.
Antaŭe, en ora fajro de la suno, aperis malproksima arĝenta brilero. La libiano eligis malfortan vigligan krion. Ĉiam pli klare malproksime desegniĝadis makuloj, brilantaj per neelteneble hela blua lumo. Tio estis pecoj de la grundo, kovritaj per kristala salo.
Sablaj montetoj estis malgrandiĝantaj, malaltiĝantaj kaj baldaŭ iĝis negrandaj amasoj da malmoliĝinta, densiĝinta sablo, kaj la piedoj de la irantoj komencis moviĝi facile, liberigitaj disde algluiĝemaj brakumoj de malkompaktaj sabloj. Flava malmola argilo, kovrita de malhelaj fendoj, ŝajnis glata plato de palaca aleo.
La suno ankoraŭ je tuta manplato ne atingis la tagmezon, sed la ribelaj sklavoj jam atingis krutan nealtan ŝtupegon el bruna tavoleca ŝtono kaj turnis rektangule maldekstren, sud-okcidenten. En mallonga fendo, per larĝa angulo entranĉiĝinta en la rokan ŝtupegon kaj de malproksime nigranta kiel aperturo de kaverno, situis antikva puto — fonto kun malvarma kaj pura akvo.
Preventante amasiĝon de homoj, freneziĝintaj pro soifo, Kavi starigis la plej fortajn ĉe la enirejo en la montofendon. Komence oni trinkigis la plej malfortiĝintajn.
La suno jam antaŭlonge transiris la tagmezon, sed la homoj plu trinkis kaj trinkis, derampante en ombron de la deklivo kun pufiĝintaj ventroj, kaj denove revenadis al la akvo. Iom post iom la fuĝantoj vigliĝadis, aŭdiĝis rapida parolo de eltenemaj negroj, abrupta rido, facila kverelo… Sed gajo ne venadis al la vigliĝintaj homoj — multaj fidelaj kamaradoj restis morti en la labirinto de sablaj montoj, la kamaradoj, ĵus ekstarintaj sur la vojon de libero, kuraĝe luktintaj, malestimante la morton, kunigintaj siajn penojn en sinforgesa impeto kun penoj de tiuj, kiuj saviĝis.
Pandiono kun miro rigardis, kiel transformiĝis la sklavoj, kun kiuj li pasigis tiom multe da tempo en la ŝene. Malaperis la malsprita indiferenteco al ĉirkaŭaĵo, kuŝinta per sama stampo sur la lacaj, elturmentitaj vizaĝoj.
La okuloj, antaŭe malhelaj kaj indiferentaj, nun atente kaj vigle rigardis ĉirkaŭen, trajtoj de la severaj vizaĝoj kvazaŭ elstaris pli akre. Tio estis jam homoj, sed ne sklavoj, kaj Pandiono rememoris, kiel pravis la saĝa Kavi, kiam riproĉis lin pri malestimo al siaj kamaradoj. Viva nesperteco de Pandiono malhelpis al li kompreni la homojn. La juna heleno opiniis pezan prematecon pro longa sklaveco natura eco de la kaptitoj.
La homoj amasiĝis ĉe la deklivo de la montofendo en malgrandaj makuloj de sava ombro. Baldaŭ nevekebla dormo ekposedis ĉiujn — persekuton oni povis ne timi en tiu ĉi tago: kiu, krom homoj, decidiĝintaj al morto pro libero, povos tage trairi flamantan inferon de sabla maro?
La fuĝantoj ripozis ĝis la sunsubiro, kaj la lacaj piedoj denove iĝis malpezaj. Negranda kvanto da manĝo, kiun sukcesis traporti tra la sabloj la plej fortaj homoj, estis zorgeme dividita inter ĉiuj.
Antaŭe estis granda transiro ĝis la sekva fonto: la libiano diris, ke necesos iri dum la tuta nokto, tamen ĉe la sunleviĝo, jam antaŭ veno de varmego, ili estos ĉe akvo. Post tiuj putoj ree kuŝas tereno de sablaj montetoj — la lasta antaŭ granda oazo. Feliĉe, ĝi estas ne larĝa — ne pli, ol la trairita, kaj se la ribeluloj ekiros vespere, kiam la suno venos sud-okcidenten, do nokte ili eniros en la grandan oazon, kie ili trovos nutron. Tiamaniere, sen manĝo homoj estos nur dum diurno.
Ĉio ĉi ŝajnis netiminda al la homoj, spertintaj tiom multe. La ĉefa, entuziasmiganta kaj vigliganta, afero estis en tio, ke ili, liberaj, estis forirantaj ĉiam pli kaj pli malproksime de la damnita lando Kemt, ĉiam malplia iĝadis la probablo, ke ilin atingos persekuto.
La vesperruĝo estis estingiĝanta; sur flamon de brulantaj braĝoj ŝutiĝis griza cindro. Lastfoje sattrinkinte, la fuĝantoj ekiris.
La ĝena varmego malaperis, dispelita de nigra flugilo de la nokto. La mallumo karese kaj milde brakumis la homojn, brulvunditajn de flamo de la dezerto.
Ili ekiris laŭ malalta glata altebenaĵo, prisemita de amaso da akrangula gruzo, tranĉanta piedojn de nesingardaj irantoj.
Ĝis la mezo de la nokto la fuĝantoj malleviĝis en larĝan valon, prisemitan de grizaj ŝtonaj globoj. Strangaj ŝtonoj diametre de unu ĝis tri ulnojn kuŝis ĉie, kvazaŭ pilkoj, disŝutitaj de nekonataj dioj. La homoj, kiuj iris jam ne per ĉeno, sed per malorda amaso, trairadis la valon oblikve, direktante sin al la leviĝo, videbla fore antaŭe.
Post la senfortige malfacila tago, kiam kun tia senkompateco montriĝis malforteco de la homo, la trankvila kvieto de la nokto estis profunda kaj meditiga. Al Pandiono ŝajnis, ke la senfina dezerto leviĝis al la ĉiela firmamento, la steloj iĝis tute proksimaj en la diafana aero, penetrita de ia malhela lumo. Kaj la dezerto iĝis parto de la ĉielo, kuniĝis kun ĝi, levante la homon super liaj suferoj, lasante sola kun eterneco de la spaco. Leviĝis la luno, kaj arĝenta kovrilo de lumo kuŝiĝis sur la malhelan grundon.
La taĉmento de sklavoj atingis la leviĝon. La malkruta deklivo estis kovrita de platoj de firma kalkoŝtono. La platoj, poluritaj ĝis brilo de sablaj kirloj, spegule reflektis lunan lumon kaj ŝajnis blua vitra ŝtuparo, kondukanta en la ĉielon.
Pandiono paŝis sur ilian glitan malvarmigan surfacon, kaj al li ŝajnis, ke li leviĝas laŭ brilantaj ĉielaj ŝtupoj. Ankoraŭ nemulte — kaj li atingos la malhel-bluan ĉielan firmamenton, paŝos sur la arĝentan arkon de la Lakta Vojo kaj ekiros laŭ la stela ĝardeno, malproksima de ĉiuj maltrankviloj.
Sed la leviĝo finiĝis, la ŝtuparo estingiĝis, komenciĝis longa malleviĝo en valon, disrampantan malsupre per nigranta ebeno, priŝutita de malsubtila sablo. Ĝi finiĝis per ĉeno da dentaj klifoj, elstarantaj klinite el la sablo, kiel stumpoj de gigantaj traboj. La taĉmento aliris la rokojn jam ĉe la sunleviĝo kaj longe moviĝis laŭ labirinto de mallarĝaj fendosimilaj deklivoj, ĝis la gvidanto-libiano trovis la fonton. De sur la klifoj videblis armeo da novaj sablaj montoj, per malamika ringo ĉirkaŭintaj la rokojn, en kiuj rifuĝis la fuĝantoj. Profundaj violkoloraj ombroj kuŝis inter rozkoloraj sablaj deklivoj. Dume, ĉe la akvo, la sabla maro ne estis timinda.