— Mi estas tro grasa por tiaj sxnurdancoj, — li diris. — Mi vertigxus kaj stumblus sur mian barbon, kaj tiam vi denove nombrus nur dek tri. Kaj la noditaj sxnuroj estas tro maldikaj por mia pezo.
Felicxe, li malpravis, kiel ni vidos.
Dume kelkaj esploris la breton post la enirejo kaj trovis vojon, kondukantan pli alten sur la Monto. Sed ili ne auxdacis aventuri tiel malproksimen, kaj krome tio ne utilus. Tie supre regis silento, rompata de neniu birdo aux bruo krom la enfenda vento sur sxtonoj. Ili parolis mallauxte kaj neniam kriis, nek kantis, cxar dangxero embuskis en cxiu roka angulo. La aliaj, kiuj okupigxis pri la sekreta pordo egale sercxis vane. Ili estis tro avidaj por atenti la runojn aux la lunliterojn, sed provis ripozi por pripensi gxuste kie sur la glata sxtona surfaco kasxigxis la pordo. Ili alportis pikpiocxojn kaj diversajn ilojn el Lagurbo, kaj unue ili provis tiujn. Sed kiam ili hakis la sxtonon, la teniloj splitigxis kaj kruele skuis iliajn brakojn, dum la feraj pintoj rompigxis aux kurbigxis kiel plumbo. Ili konstatis, ke minlaboro ne utilus kontraux la sorcxado, kiu fermis tiun cxi pordon, kaj ili ankaux timis, cxar ili kreis multe da ehxanta bruo.
Bilbo trovis la atendadon cxe la sojlo soleca kaj laciga. Ne vere temis pri sojlo, kompreneble, sed tiel ili ironie nomis la etan herban nicxon inter la muro kaj la brecxo, cxar ili memoris la vortojn de Bilbo dum la neatendita festo en lia hobitotruo, kiam li diris, ke ili povos sidi cxe la sojlo gxis ili elpensos ion. Kaj tiel ili sidis kaj pripensis, aux vagis sencele farigxante pli morozaj.
Ili estis revigligxintaj depost la malkovro de l’ vojo, sed nun ilia spirito sinkis gxisfunde, kaj tamen ili obstine ne intencis rezigni kaj foriri. La hobito tiam ne estis pli sprita ol la gnomoj. Li faris nenion, krom sidi kontraux la roka fronto, gapante okcidenten tra la aperturo, super la sovagxejo gxis la nigra muro de Mornarbaro kaj post gxi al foraj landoj, kie li foje kredis vidi la Nebulecajn Montojn tre malproksimajn kaj malgrandajn. Se la gnomoj demandis lin, kion li faris, li respondis:
— Vi diris, ke estus mia tasko sidi sur la sojlo kaj pensi, sen paroli pri eniro. Do mi sidas kaj pensas.
Sed bedauxrinde, li ne pensis multe pri la tasko, sed nur pri kio trovigxis post la blua malproksimo, pri Okcidentujo, la Monteto, kaj pri sia hobitotruo.
Largxa griza sxtono kusxis meze de la herbo, kaj li rigardis gxin melankolie, aux gapis la grandajn helikojn. SXajne placxis al ili tiu sxirmita nicxo, cxirkauxita de frida roko. Kaj ili estis multaj kaj gigantaj, rampante malrapide kaj gluece sur gxiaj muroj.
— Morgaux estos la lasta semajno de auxtuno,—diris Torino iutage.
— Kaj vintro sekvas auxtunon, — diris Bifuro.
— Kaj sekvos la venonta jaro, — diris Dvalino, — kaj niaj barboj kreskos gxis ili pendos malsupre de l’ klifo al la valo, antaux ol io okazos cxi tie. Kion faras por ni nia rompsxtelisto? CXar li havas magian ringon kaj nun devus esti tre bona aventuristo. Mi supozas, ke li tre oportune povus eniri la CXefpordon por spioni aferojn!
. Bilbo auxdis tion, cxar la gnomoj apudis sur la rokoj super la nicxo kie li sidis, kaj li pensis: “Bona CXielo! CXu ili komencas pensi tiel? Temas cxiam pri kompatinda mi, kiu devas eligi ilin de ilia embaraso, almenaux post kiam la sorcxisto foriris. Kion mi faru? Mi sciis, ke io terura okazos al mi finfine. Mi kredas, ke mi ne plu povos toleri la malagrablan Dalan valon denove, kaj same pri tiu fumanta cxefpordo!!!”
Tiuvespere li estis tre trista kaj apenaux dormis. La venontan tagon la gnomoj foriris diversdirekten, kelkaj promenigante la poneojn, aliaj vagante sur la montoflanko. La tutan tagon, Bilbo sidis malgaje en la herba nicxo gapante la sxtonon, aux foje okcidenten tra la mallargxa fendo. Li sentis strange, ke li atendis ion. “Eble la sorcxisto subite reaperos hodiaux”, — li pensis.
Kiam li levis la kapon, li ekvidis la foran arbaron. Tuj kiam la suno sinkis okcidenten, videblis flava brilo sur la arbara suprajxo, kvazaux la lumo trafus la lastajn palajn foliojn. Li baldaux vidis la orangxan bulecan sunon subiri okulnivele. Li aliris la aperturon, kaj tie vidis palan kaj svagan novan lunon atingi la horizonton.
Tiumomente li auxdis akran frapadon malantaux si. Tie sur la griza sxtono meze de l’ herbo staris enorma turdo, preskaux komplete nigra, kun pala flava brusto makulita de malhelaj markoj. Frap! La turdo kaptis helikon, kaj frapis gxin sur la sxtonon. Frap! Frap!
Tiam Bilbo komprenis. Forgesante cxiujn riskojn, li starigxis sur la breta rando kaj vokis la gnomojn, kriante kaj svingante la manojn. La plej proksimaj venis stumblante trans la rokojn kiel eble plej rapide laux la breto kaj al Bilbo, scivolante kio, bona cxielo, okazis. La aliaj alvokis por esti hisitaj supren sur sxnuroj (krom Bomburo, evidente, kiu dormis).
Bilbo tuj klarigis cxion. Ili silentigxis, kaj la hobito tenis sin apud la griza sxtono, kaj la gnomoj staris kun pendolantaj barboj rigardante senpacience. La suno ade subiris, kaj ili senkuragxigxis. GXi sinkis sub rugxan nubostrion kaj malaperis. La gnomoj gxemis, sed Bilbo atendis senmove. La luno lumetis cxe la horizonto. Venis la vespero. Tiam subite, kiam ili ne plu esperis, plej malalta rugxa sunradio eskapis la nubon kiel rompanta fingro. Glima lumradio rekte eniris la nicxan aperturon kaj falis sur la sxtonan surfacon. La maljuna turdo, kiu rigardis de alta sidloko per la akraj okuloj kaj flanken klinita kapo, tuj trilis. Estis subita knara bruo. Floko da roka rompajxo falis disde la muro. Truo subite apertis tri futojn de la planko.
Tre rapide, timante, ke la sorcxado forvelkus, la gnomoj hastis al la roko kaj pusxis — sed vane.
— La sxlosilo! — kriis Bilbo. — La sxlosilo, kie estas Torino? Torino hastis tien.
— La sxlosilo! — kriis Bilbo. — La sxlosilo, kiu akompanis la mapon! Provu gxin nun, dum restas tempo!
Tiam Torino pasxis antauxen kaj tiris la sxlosilon sur cxeno de cxirkaux sia kolo. Li metis gxin en la truon. GXi tauxgis kaj turnigxis! Klak! La lumradio forvelkis, la suno subiris, la luno malaperis, kaj la vespero ekokupis la cxielon.
Nun ili kunpusxis, kaj malrapide parto de l’ sxtonmuro cedis. Longaj rektaj fendetoj aperis, kaj plilargxigxis. Vidigxis figuro de pordo, kiu estis alta je kvin futoj kaj largxa je tri. GXi malrapide svingigxis enen. SXajnis ke la mallumo elfluis de la montflanka truo kiel vaporo, kaj profunda ombreco, kiun oni ne kapablis travidi, frontis iliajn okulojn, kvazaux oscedanta busxo kondukanta enen kaj suben.
12. Internaj informoj
La gnomoj atendis longe en la mallumo antaux la pordo debatante, gxis fine Torino ekparolis:
— Venis la momento por sinjoro Baginzo, kiu jam pruvis sian bravecon dum nia longa vojagxo, kaj demonstris sin pli kuragxa kaj ruza ol lia amplekso indikas, kaj — se mi rajtas diri — pli bonsxanca ol kutime la sorto permesas. Jen la momento por plenumi la taskon, pro kiu ni ricevis lin en nia Kompanio. Jen la momento, por ke li gajnu sian Rekompencon.
Vi jam konas la stilon de Torino, kiam temas pri gravaj okazoj, kaj mi ne plu citos lin, kvankam li paroladis multe pli longe ol tio. Ja temis pri grava okazo, sed Bilbo igxis senpacienca. Ankaux li suficxe konis Torinon kaj jam konstatis, kion li celis.
— Se vi diras, ke laux vi mia tasko estas eniri la sekretan tunelon antaux cxiu, ho Torino ido de Traino Kverkasxildo, mi atendas, ke via barbo plu kresku, — li diris kolere. — Diru tion klare do! Mi povus rifuzi, cxar mi jam helpis vin el du embarasoj, kiuj ne rolis en la origina kontrakto. Mi do pensas, ke mi jam meritas kompenson. Sed kiel mia patro diris “La tria klopodo kvitigas sxuldon”, kaj versxajne do mi ne rifuzos. Eble mi nun pli fidas mian bonsxancon ol dum la malnovaj tagoj, — li diris celante la pasintan printempon kiam li postlasis sian hejmon, kvankam depost tiam tio sxajnis al li kvazaux antaux jarcentoj.