“Mia vivo ĝis nun estis tiom mallonga ke efektive mi scias tute nenion. Mi fariĝis nur antaŭhieraŭ. Mi tute ne scias kio okazis en la mondo antaŭ tiam. Bonfortune, kiam la kultivisto faris mian kapon, li unue pentris miajn orelojn, tiel ke mi aŭdis kio okazas. Apudestis alia Manĝtulo, kaj kion mi unue aŭdis estis la parolo de la kultivisto,
“Ĉu plaĉas al vi la oreloj? ’
“Ili estas nerektaj, ’respondis la aliulo.
“Ne gravas, ’diris la kultivisto; ‘ili tamen estas oreloj, ’kio ja estis vera.
“Nun mi faros la okulojn, ’diris la kultivisto. Do li pentris mian dekstran okulon, kaj tuj kiam ĝi estis finita mi trovis ke mi rigardas lin, kaj ĉion ĉirkaŭ mi, tre interesate, ĉar tiu estis la unua fojo kiam mi ekvidis la mondon.
‘Jen iom bela okulo, ’komentis la Manĝtulo kiu estis rigardanta la kultiviston; ‘blua farbo bone taŭgas por okuloj. ’
“Mi pentros la alian pli granda, ’diris la kultivisto. Kaj kiam la dua okulo estis finita mi povis multe pli bone vidi ol antaŭe. Post tio li faris miajn nazon kaj buŝon. Sed mi ne parolis, ĉar tiutempe mi ne sciis por kio buŝo utilas. Min amuzis rigardi dum ili pretigis mian korpon kaj miajn brakojn kaj krurojn; kaj kiam ili fine sur fiksis mian kapon, mi estis tre fiera, ĉar mi opiniis ke mi estas egale bona kiel ĉiu alia persono.
“Ĉi tiu ulo rapide timigos la korvojn, ’diris la kultivisto. ‘Li aspektas vera homo. ’
“Nu, li ja estas homo, ’diris la aliulo, kaj mi plene konsentis kun li. La kultivisto portis min sub sia brako al la maizkampo, kaj metis min sur altan stangon, kie vi trovis min. Li kaj lia amiko baldaŭ foriris kaj lasis min sola.
“Al mi ne plaĉis esti tiel forlasita; do mi strebis sekvi ilin, sed miaj piedoj ne povis tuŝi la teron, kaj mi devis resti sur tiu stango. Mia vivo estis tre solsenta, ĉar mi konis nenion pripenseblan, mi ja antaŭ nur kelkaj momentoj konstruiĝis. Multaj korvoj kaj aliaj birdoj flugis en la maizkampon, sed tuj kiam ili ekvidis min ili for flugis, kredante min Manĝtulo; kaj tio plaĉis al mi kaj kredigis min ke mi estas tre grava persono. Post iom da tempo maljuna korvo flugis apud min, kaj zorge rigardinte min li sidigis sin sur mian ŝultron kaj diris,
“Ĉu tiu kultivisto kredis povi trompi min tiel mallerte? Ĉiu inteligenta korvo vidus ke vi estas nur plenigita per pajlo. ’Post tio li saltis sur la teron kaj manĝis maizon laŭvole. La aliaj birdoj, vidinte ke li ne estis damaĝita de mi, venis por ankaŭ manĝi la maizon, do post nelonge ili estis amase ĉirkaŭ mi.
“Min malĝojigis tio, ĉar ĝi pruvis ke mi efektive ne estas e fika Birdotimigilo; sed la maljuna korvo konsolis min, dirante:‘Se vi nur havus cerbon en la kapo vi estus egale bona homo kiel ĉiu el ili, kaj pli bona homo ol kelkaj el ili. Nur cerbohavo valoras en ĉi tiu mondo, negrave ĉu oni estas korvo ĉu homo. ’
“Post la foriro de la korvoj mi pripen sis tion, kaj decidis ke mi strebos akiri cerbon. Bonsorte, vi alvenis kaj detiris min de la stango, kaj laŭ via parolo mi certas ke la Potenca Oz donos al mi cerbon tuj kiam ni atingos la Smeraldan Urbon.”
“Tion mi esperas,” diris Doroteo fervore, “ĉar ŝajne vi volegas posedi tion.”
“Jes, mi volegas,” respondis la Birdotimigilo. “Estas tre malkomfortige scii ke oni estas stultulo.”
“Nu,” diris la knabino, “ni ekiru.” Kaj ŝi transdonis la korbon al la Birdotimigilo. Tute ne estis bariloj ĉe la vojo flankoj nun, kaj la tero estis kruda kaj nekultivita. Kiam komencis vesperiĝi ili venis al granda arbaro, kie la arboj estis kreskintaj tiel altaj kaj proksimaj unu al la alia ke iliaj branĉoj renkontiĝis super la vojo el flavaj brikoj. Estis preskaŭ senlume sub la arboj, ĉar la branĉoj fortenis la taglumon; sed la marŝantoj ne haltis, kaj pluiris en la arbaron.
“Se ĉi tiu vojo eniras, ĝi nepre eliros,” diris la Birdotimigilo, “kaj ĉar la Smeralda Urbo estas ĉe la alia finaĵo de la vojo, ni devas sekvi kien ajn ĝi kondukas.”
“Ĉiu scias tion,” diris Doroteo.
“Certe; tial mi scias,” respondis la Birdotimigilo. “Se necesus havi cerbon por scii ĝin, mi ja ne dirus ĝin.” Post eble horo la lumo malaperis, kaj ili trovis sin stumblantaj en la mallumo. Doroteo tute ne povis vidi, sed Toto vidis, ĉar kelkaj hundoj tre bone vidas en la mallumo; kaj la Birdotimigilo deklaris sin egale kapabla vidi kiel dum la tago. Do ŝi prenis lian brakon, kaj sukcesis marŝadi su fiĉe bone.
“Se vi vidos domon, aŭ iun ajn lokon kie ni povos tradormi la nokton,” ŝi diris, “nepre informu min; ĉar estas tre malkomforte marŝadi en la mallumo.” Baldaŭ la Birdotimigilo haltis.
“Mi vidas dometon dekstre de ni,” li diris, “konstruitan el ŝtipoj kaj branĉoj. Ĉu ni iru tien?”
“Jes, ja;” respondis la infano. “Mi plene laciĝis.” Do la Birdotimigilo gvidis ŝin inter la arboj ĝis ili aringis la dometon, kaj Doroteo eniris kaj trovis liton de sekaj folioj en unu angulo. Ŝi tuj kuŝiĝis, kaj kun Toto apud ŝi ŝi baldaŭ profunde endormiĝis. La Birdotimigilo, kiu neniam laciĝis, staris en alia angulo kaj pacience atendis la mateniĝon.
“Mi fariĝis nur hieraŭ, ’diris la Birdotimigilo.
Ĉapitro V
Ili savas lan Stanan Lignohakiston
Doroteo vekiĝis, la suno jam briladis tra la arboj kaj Toto estis jam delonge ekster la domo ĉasante birdojn kaj sciurojn. Ŝi sidiĝis kaj ĉirkaŭrigardis. Jen la Birdotimigilo, ankoraŭ staranta pacence en sia angulo, atendande ŝin.
“Ni nepre devas serĉi akvon,” ŝi diris al li.
“Por kio vi volas akvon?” li demandis.
“Por purigi mian vizaĝon post la polvo de la vojo, kaj por trinki, tiel ke la seka pano ne gluiĝos al mia gorĝo.”
“Certe estas ĝene konsisti el karno,” diris la Birdotimigilo, penseme, “ĉar vi devas dormi, kaj manĝi kaj trinki.
Tamen, vi havas cerbon, kaj la kapablo pensadi valoras multajn ĝenojn.” Ili eliris el la dometo kaj promenis inter la arboj ĝis ili trovis malgrandan fonton de klara akvo, kie Doroteo trinkis kaj banis sin kaj matenmanĝis. Ŝi vidis ke ne restas multa pano en la korbo, kaj la knabino estis dankema ke la Birdotimigilo ne bezonas manĝi, ĉar apenaŭ estis su fiĉe por ŝi kaj por Toto por tiu tago. Kiam ŝi estis fininta sian manĝon, kaj estis preta reiri al la vojo el flavaj brikoj, ŝin alarmetis proksima sono de profunda ĝemo.
“Kio sonis?” ŝi demandis, time.
“Mi tute ne povas konjekti,” respondis la Birdotimigilo; “sed ni povas aliri kaj vidi.” Ĝuste tiam la sono de nova ĝemo atingis iliajn orelojn, kaj la sono ŝajne venis el malantaŭ ili. Ili turnis sin kaj marŝis kelkajn paŝojn tra la arbaro, kaj tiam Doroteo ekvidis ion brilantan en sunradio kiu falis inter la arbojn. Ŝi kuris al tiu loko, kaj poste ŝi ekhaltis, kun krio pro surpriziĝo. Unu el la grandaj arboj estis parte trahakita, kaj staranta apud ĝi, tenante hakilon levitan en liaj manoj, estis viro konsistanta plene el stano. Liaj kapo kaj brakoj kaj kruroj estis artikigitaj al lia korpo, sed li staris tute senmove, kvazaŭ tute ne kapabla sin movi. Doroteo rigardis lin mirege, ankaŭ la Birdotimigilo, dum Toto akre bojadis kaj provis mordi la stanajn krurojn, kio dolorigis liajn dentojn.
“Ĉu vi ĝemis?” demandis Doroteo.
“Jes,” respondis la stanulo, “jes. Mi ĝemadas jam de pli ol jaro, kaj antaŭ nun neniu aŭdis min nek venis por helpi min.”
“Kiel mi povos helpi vin?” ŝi demandis dolĉe, ĉar ŝin malgajigis la malfeliĉa voĉo de la viro.
“Alportu oleujon kaj oleu miajn artikojn,” li respondis. “Ili rustiĝis tiom ke mi tute ne povas movi ilin; se mi estos bone oleita, mi estos denove bonfarta. Vi trovos oleujon sur breto en mia dometo.” Doroteo tuj rekuris al la dometo kaj trovis la oleujon, kaj poste ŝi reiris al la Stana Lignohakisto kaj demandis, maltrankvile, “Kie estas viaj artikoj?”