Dum la astralaj kolektivoj situantaj en la proksimeco de Brazilo kaj Portugalujo uzas la portugalan lingvon, en aliaj grupoj afinaj al surteraj landoj, oni parolas ĉine, arabe, hindue, germane, slave aŭ france.
Ĝiaj loĝantoj ankoraŭ estas penetritaj de ia rasa spirito kaj pro tio liĝiĝas al la astralaj kontinentoj laŭ origino eŭropa, amerika, azia aŭ afrika, kiuj superrigardas iliajn movojn kaj spiritan progreson laŭ la bazaj principoj de la patrina-raso al kiu ili apartenis sur la Tero.
Preskaŭ ĉiuj spiritoj, ĵus alvenintaj el la Ter-krusto, ne povas principe eviti la malnovan kutimon artikulacii la vorton aŭ aŭskulti ĝin fizike elparolitan. Kvankam ili eniras aliajn tre subtilajn vibrajn planojn, ankoraŭ agas kaj reagas laŭ la sama mensa karaktero al kiu ili esis kondiĉitaj sur la Tero. La interkompreno ekskluzive telepatia kaj kapabla eviti la parolmekanismon estas praktikata en la Transmondo nur de la elkamiĝintoj, kiuj jam posedas pozitivan kaj fortan volon, sufiĉe eksperimentitan dum la vivo surtera. La miraklo estas ankoraŭ nekonata kondiĉo en la Kosmo; iu ajn psika kapablo akirita surtere aŭ en la spiritaj mondoj, estas ankoraŭ produkto de granda memrealiĝa klopodo kaj ne improviza privilegio. Jen kial en la astralaj sferoj Esperanto ne nur faciligas la interŝanĝon inter la elkarniĝintoj, kiuj pro lemo-taskoj vizitas aliajn astralajn grupojn el diferencaj rasoj, sed ĝi estas la lingvo, kiu helpas la psikon de la reenkarniĝontoj, donante al ili parol-principojn, kiuj instigas ilin al universala kunfratiĝo en la fizika mondo. La disvastigo de Esperanto inter spiritistoj notinde helpos la estontajn laborojn de mediuma komunikado, kiam estaĵoj el diversaj rasoj povos manifestiĝi en iu ajn labor-sektoro ekster siaj surteraj patrujoj. Konpreniĝante pere de Esperanto, ili pli bone identiĝos kaj tion ili ne sukcesas perfekte atingi, kiam devas rekte alĝustiĝi al la nacia lingvo de la mediumo. La doktrin-instruistoj kaj la mediumoj, kiuj scipovas Esperanton, sendube povos pli bone servi la interŝanĝon kun la elkarniĝintoj, kies plimulto ankoraŭ estas mense sklava de la vorta artijulacio, ignorante la krean povon de la penso kiu, post la elkarniĝo, povas eviti la povrajn rimedojn proprajn de la materia mondo.
Demando: Ĉu estos iom neoportuna la zorgo de la spiritoj kunligi al siaj doktrinaj klopodoj la disvastigon de Esperanto? Tio devus esti ekskluziva tasko de specialistoj pri la temo, kiel aparta movado de Spiritismo, ĉu ne?
Ramatis: Ĉiu institucio, doktrino, kredo aŭ spirita movado, kiu aspiras unuigi kaj kunfratigi la homojn estas devigata disvastigi Esperanton.
En mondo kic la vorto parolata aŭ skribita estas ankoraŭ la ĉefa agento por interŝanĝo de homaj pensoj, la aplikado de sama lingvo fariĝas benita rimedo por plej baldaŭa emocia fandiĝo kaj psikologia identeco inter la homoj divilitaj en plej malproksima geografiaj latitudoj.
Spiritismo, kiel doktrino universalisma, estas dia fermento por plivastigi ĉiujn kunfratigajn iniciatojn. Tiel ĝia tasko estas stimuli ĉiujn homajn klopodojn, kiuj celas la solidarecon kaj kompreniĝon inter la homoj. Konsiderante, ke la Evangelio de Jesuo estas la definitiva spirita mesago por ke la homo atingu la Vojon, la Veron kaj la Vivon, kaj Esperanto estas la parolmesaĝo, kiu plimultigos inter la homoj la oportunecon de evangelizado, Spiritismo povas fariĝi mirinda ligilo inter ambaŭ, ĉar ĝia funkcio esta renovigi la spiriton kaj faciligi la Pacon inter la homoj!
Demandos Ĉu ni povas ekscii, ĉu la spiritistoj estas la plej selekte afinaj al la universala lingvo Esperanto?
Ramatis: Ĉiuj homoj kiuj akceptas la fakton de la reenkarniĝo, kaj ne nur la spiritistoj, estas la plej selekte afmaj, ĉar en la certeco, ke la rasoj estas provizoraj kondiĉoj kaj la sama spirito povis aparteni al ĉiuj rasoj en antaŭaj vivoj, ili pli facile simpatias al la internacia lingvo. Ĉar Spiritismo estas reenkarniĝa doktrino kaj ĝiaj adeptoj estas pli dediĉitaj kaj objektivaj en sia agado favore al klara spiritualismo, ili tre multe afinas al Esperanto, lingvo por ĉiuj homoj el ĉiuj klasoj. Tiel kiel homo interesita pri sia spirita renoviĝo turnas siajn simpatiojn al la nobla kaj ama lingvaĵo de la Evangelio de Jesuo, kiu harmoniigas lin kun la plej altaj vibraj zonoj, same la persono kun universalaj sentoj renkontas en Esperanto la taŭgan mekanismon por sia nobla, emocia entuziasmo. Ĉio en la vivo submetiĝas al la konata leĝo de vibra responlo, kiu disciplinas la impulsan ritmon de simpatio aŭ antipatio, kiu manifestiĝas en la evoluaj vivrilatoj. Laŭ ĉi-tiu neperfortebla sidera leĝo, an la homoj amas sin per modela kor-inklino de reciproka spirita nutrado, aŭ ili malamas sin sub la agado de la propraj malboniĝantaj energioj. Ekzistas homoj, kiuj ekskluzive ŝatas lumon por doni ekspansion al sia interna ĝojo, dum aliaj preferas tenebron kiel ŝatatan medion por siaj emocioj.
Dum kolibrio preferas sun-lumon por satiĝi je fiorparfumo, vesperto atendas malluman nokton por realigi siajn makabrajn bankedojn. Tiel okazas ankaŭ kun la homa lingvo: dum persono maldeca, diboĉa kaj volupta ŝatas vulgarajn esprimojn por montri sian perversan internan preferon, animoj edukitaj kaj spritemaj ne nur sentas abomenon pri maldeca anekdoto, malnobla babilado kaj senrespekta malico, sed ankaŭ preferas la uzadon de korekta kaj nobla lingvo. Dume ekzistas idiomoj similaj al filigranoj de sonora arto, kiuj lasas en la aero senton de supera poezio, aliaj nur prezentiĝas sub formo de kruda ĵargono, tipa de malsuperaj rasoj, kies konfuziĝo de kunpuŝiĝantaj vortoj plej aspektas kiel ŝtonetoj ĵetitaj en cementitajn kavernojn!
Pro tio Esperanto, kodigita por interpreti la homajn pensojn en harmonio kun altnivela universala ideo, estas lingvo elektita de la spiritistoj, kiuj ankaŭ revas pri pli bona mondo. Evidente ni aludas la "universalismajn" adeptojn de Spiritismo, kiuj konsideras la Trian Revelacion kiel dian renovigan fermenton aŭ eĉ kiel plibonigantan teknikon, sed neniam kiel sektan doktrinon transformitan en novan religian verukon sur la korpo de Kristo, kiu estas universala!
ZAMENHOF KAJ ESPERANTO.
(Klarigoj de Ramatis).
Demando: Ĉu la fakto, ke Zamenhofnaskigis en Litovio kaj estis ido de la hebrea raso, havas hazarde ligon kun plano rekte direktita el la Spaco? Ĉu ni rajtas kredi, ke Zamenhof estis vere antadestinita por plenumi la mision enkonduki Esperanton sur la Teron?
Ramatis: Sufiĉas por vi iom pripensi por konstati, ke la spirito de Zamenhof reenkarniĝis sur la Tero ekzakte en la psikologia klimato plej favora al la alveno de Esperanto. En la epoko de lia naskiĝo, meze de la XIX-a jarcento, lia patrujo estis scenejo de tioma konfuziĝo de idiomoj, ke oni povus juĝi tiun landon veran praktikan eksperimenton de lingva internacieco. Krom multaj dialektoj parolataj en la malgranda Litovio, ne nur superregis tie kvar ĉefaj lingvoj inter si diferencaj, kiel ankaŭ estis diversaj la religiaj kredoj de ĝiaj enloĝantoj. Pro la agresema nekompreno eĉ inter la familioj, ĉar iliaj plej intimaj membroj tiom diverĝis rilate kredon kaj parolon, okazis sennombraj konfliktoj, kiuj incitis antikvajn malamojn kaj kulminis en sangaj luktoj. Temis pri eta stranga mondo nutrita per celoj kontraŭdiraj kaj suflĉe kapricaj, konsistanta el malmultaj homoj, kiuj malamis kaj batalis inter si, pro la fakto, ke ili ne sufiĉe alkonformiĝis pere de ia komuna nacia lingvo.
Kreskis suspekto kaj disvastiĝis sarkasmo inter ĉiuj, ĉar se en sama lando, kun homoj el sama raso kaj kompreniĝantaj per sama idiomo, oni ne povas eviti konfliktojn kaj krimojn rezultantajn el malsama religia kredo, imagu kio okazis en Litovio en la epoko de la naskiĝo de Ludoviko Lazaro Zamenhof, kiam tic ekzistis kvar ĉefaj lingvoj, kiuj nur servis por starigi antipatiojn kaj malordojn inter samlandanoj.
Tiu idioma kaj religia konflikto inter liaj samlandanoj, vekis en la cerbon de tiu malriĉa kaj profunde frata studento la idealon de internacia lingvo kapabla konsistigi ameman vehiklon de homa kompreno inter ĉiuj popoloj. Ĉar li estis spirito sufiĉe evoluinta, Zamenhof ne pensis starigi neŭtralan idiomon nur por Litovio, lia patrujo dividita per la lingvoj de judoj, poloj, rusoj kaj litovoj kaj ankoraŭ katenita al siaj religiaj kontraŭdiroj, kiuj incitis obstinajn malamojn inter ĉiuj.