(Iom kvietiĝinte, sin levas kaj rigardas la korpon de supre) Kiel li ŝanĝiĝis, kompatinda! Kiel pala li estas, la nazo akriĝis, la okuloj enfalis, la lipoj kunpremiĝis, karulo nia, kiel, kiel vi ŝanĝiĝis! Tamen mi devas ja kovri la mortinton. Ne decas ke li kuŝu tia senorda kaj taŭzita. (Foriras la alian ĉambron.)
Sceno 5ª
Agneso: (venas kun la sama plado kaj kafo, rigardas ĉirkaŭe kaj metas la pladon sur la tablon; mallaŭte) Sinjoro, sinjoro!… Dormas… (venas pli proksimen kaj tuŝas la korpon je ŝultro; moke) Bonega li tamen estas! Tiel ebria! Ĉu mi ne diris al tiu sentaŭgulo Filipo, ke nia mastro fariĝis diboĉulo. Jen por vi la pruvo. Kuŝas kvazaŭ ŝtono. Sinjoro! (pli laŭte) Sinjoro!
Sceno 6ª
Filipo: (eniras kun granda blanka tuko; moke) «Sinjoro», «sinjoro»… kion vi krias? Tute egale la mastro vin ne aŭdas kaj neniam plu aŭdos. Li pereis kiel heroo sur sia inĝeniera posteno. Venu kaj sciigu la sinjorinon pri la malfeliĉo. Sed ne uzu vian maldelikatan langon tro longe. Elektu la vortojn. Alie mi montros al vi! (minacas per la mano.)
Agneso: (kun timo, kaptas lin je maniko) Filipo, Filĉjo, ĉu vi ne ŝercas? Je Dio, ĉu estas vero?
Filipo: Ĉu oni ŝercas tiamaniere? Ĉu vi mem ne vidas? Oni ĵus alportis la mastron, mortintan sur la strato. Helpu al mi kovri lian vizaĝon. (Agneso helpas, poste ŝi kovras sian vizaĝon per manplatoj kaj ekploretas.)
Agneso: Mi preskaŭ ne kredas, ho Dio mia! Ho! mia malfeliĉa sinjorino. Kiel mi diros al ŝi la kruelan sciigon? (Foriras.)
Sceno 7ª
Filipo: (prenas la telefonan aŭdilon sur la tablo kaj parolas, preferinde en nacia lingvo) Halo! Dek tri — sepdek kvar! Jes, mi dankas! Ĉu estas la entrepreno de funebraj procesioj? Bonege, bonvolu sendi tuj ĉerkon, el kverko, kun bona kaj gustoplena ornamaĵo. La adreso estas: Longa strato, ĉe inĝeniero Koaks. La pagon vi ricevos post livero de la ĉerko. Kia longeco? Mi pensas, ke dumetra longeco estas sufiĉa. Do ne malfruiĝu! (Remetas la aŭdilon.) Nun mi devas inviti Marinjon ke ŝi venu vespere por lavi la mortinton. Poste ni devas sciigi la policon pri la akcidento. Nun ni havos multe da klopodoj. (Foriras.)
Sceno 8ª
Heleno: (sin ĵetante al la korpo de Koaks) Aleĉjo, mia kara! Ha! (kelkan tempon restas senmova. Agneso staras flanke, ferminte la vizaĝon per la manoj. El la pordo, kaŝeme, enpaŝas Filipo kaj rigardas. Agneso montras al li per signoj, ke li foriru, sed Filipo ne konsentas kaj ofendite montras al Agneso ke ŝi mem lasu la ĉambron.)
Heleno: (leviĝinte kun dolora mieno) Do jen! Kia amara sorto. Mi-m-mi mi estas jam vidvino… (svenas; Filipo subtenas ŝin kaj metas sur la apogseĝon; Heleno rekonsciiĝinte) Filipo kara, prenu nun la mastrumon en viajn manojn. Voku la necesajn homojn, ordigu ĉion, mendu la ĉerkon. Ni ja estas malfortaj virinoj, tute maltaŭgaj, Filipo.
Filipo: (leviĝinte kun dolora mieno) Ho ne maltrankviliĝu kaj ne zorgu, kara sinjorino. Mi jam ordonis alporti la ĉerkon kaj vokos ĉiujn necesajn helpantojn. Mi ĉion, ĉion plenumos. Mi bone scias, kiel vi estas premita per malfeliĉo kaj Agneso, ŝi ja estas virino simpla, tute maltaŭga por tiu okazo. Ŝi restu kun vi.
Agneso: (ofendite) Vi mem taŭgas por nenio, vi nur estas kapabla ĝemi kaj vei. Vi estas kulpa, ke la mastro mortis. Vi ĉiam kaŝis de la sinjorino liajn aventurojn. Se vi ne kaŝus, ŝi certe siatempe retenus la edzon de pereo.
Filipo: (indigne) Silentu! Kial vi malkvietigas la honoran nomon de la mortinto? Hontu antaŭ lia kadavro.
Heleno: (kun gesto) Agneso, Filipo, kion tio signifas? Ĉu vi volas fari ĵaluzajn skandalojn apud la kadavro kaj antaŭ mi, malfeliĉa vidvino? Nur tio mankis!
Filipo: Ho, mi neniun ja volis ofendi. Nur ke ŝi lasu la mastron en kvieto.
Agneso: Kaj vi lasu min kun viaj arogantaĵoj kaj pikoj.
(Sonorilo)
(Venas Ranunkol, rapide enpaŝas en la ĉambron, kisas la manon de Heleno kaj ĝentile ekparolas)
Ranunkoclass="underline" Tre estimata sinjorino! Nia kortisto Joĉjo ĵus sciigis min pri la malfeliĉa morto de sinjoro via edzo. Kia granda perdo, kia malfeliĉo! Mi permesis al mi sciigi sinjoron Prezidanton de nia Societo kaj li bedaŭrinde ne povis veni tuj. Ni venos iom pli poste. Ni ĉiuj estas tre frapitaj. Je la nomo de la funebranta Societo, s-ro Rabat sendis al vi ĉi tiun karton (donas la vizitkarton al Heleno.)
Heleno: (rigardas kaj unutone, lace legas) Kara Sinjorino! Terure frapitaj, ni ĉiuj esperantistoj de la loka Esperanta Societo kun kora malĝojo funebras la perdon, kiun sendis al la Societo la sorto. Ni petas vin akcepti niajn sincerajn kondolencojn pro la morto de via altestimata edzo, kies memoro restos en niaj rondoj por eterna monumento. Ni esperas honorigi la mortintan sinjoron Delegiton per la alveno de nia multenombra verdstela anaro, kiu venos por diri al via edzo la lastan saluton. (Metas la karton sur la tablon) Tre kortuŝe, s-ro Ranunkol, tre kortuŝe. Viaj kondolencoj multe helpos al mi elporti la malfeliĉon. Venu, karaj samideanoj, en via rondo mi ne sentos min tiel sola.
Ranunkoclass="underline" Do permesu al mi dume saluti vin, sinjorino, kaj mi lasos vin por ne ŝteli vian tempon, kiun vi nun tre bezonas (riverencas kaj foriras).
Heleno: (al Filipo) Do faru ĉiujn necesajn klopodojn, Filipo, invitu la konatulojn, vi ja ilin bone konas.
Filipo: Bone, ne maltrankviliĝu, sinjorino. Mi ĉion faros, mi ja ne estas Agneso. (Foriras.)
Agneso: Kaj ĉiam tiel, ĉiutage! (al la publiko) Jen kio fariĝas viro, kiam oni ne akceptas liajn amindumaĵojn.
(Heleno kaj Agneso foriras. Helenon subtenas Agneso sub kubuto.)
(La scenejo unu minuton restas malplena.)
Sceno 9ª
(Inĝ. Koaks moviĝas, poste demetas la kovrilon de la brusto, elpoŝigas cigaredon kaj ekfumas. Poste leviĝas kun taŭzita mieno.)
Koaks: Fu! Kiel la kapo doloras!… (Ĉirkaŭrigardas la kabineton.)
Diablo min formanĝu, se mi ekmemorus, kiamaniere mi hieraŭ trafis mian kabineton! (Rigardas la kanapon). Jen bonulo Filipo — li eĉ kovris min per la tuko kontraŭ la muŝoj. (Sidiĝas en la apogseĝon kaj dolĉe, malrapide fumas; reveme) En la vivo de ordinara homo dudek jaroj signifas grandan periodon, sed kiom pli multe ili signifas en la vivo de esperantisto! Imagi nur, ke ĝuste antaŭ dudek jaroj studento Koaks kun sia ĉiama amiko Alfredo Filigran prenis en la manojn unuafoje la gramatikon de Beaufront por studi la internacian lingvon. Ŝajnis esti nur simpla junula scivolemo, kiu nin puŝis eklerni la lingvon. Ni ne estis tiam eĉ kredintaj ke preparante nin por la seka kariero de inĝenieroj ni daŭrigos la Esperantan laboron. Kaj jen pasis dudek jaroj kaj mi restas ĝia fervora adepto kiel ĉiam. Kiom da pura, virga ĝojo mi ricevis el tiu movado, eĉ da malĝojo kaj doloroj!