— Li estas saĝa, sed multevorta, — flustris Veda Kong.
— Al pentristo estas malfacile esprimi per vortoj aŭ formuloj tiujn komplikegajn fenomenojn, kiujn li vidas kaj elektas el la ĉirkaŭaĵo, — defendis lin Ĉara Nandi, kaj Evda Nal aprobe kapjesis.
— Kaj mi deziras, — daŭrigis Kart San, — iri tieclass="underline" kolekti kaj kunigi purajn grajnojn de belega vereco de sentoj, formoj, koloroj, disĵetitaj en apartaj homoj, en unu bildon. Restarigi antikvajn bildojn en supera esprimo de beleco de ĉiu el la rasoj de fora pasinteco, kies mikso kreis la modernan homaron. Tiel, «Filino de Gondvano» estas unuiĝo kun la naturo, subkonscia scio de interligo de aferoj kaj fenomenoj, ankoraŭ trapenetrita de instinktoj komplekso de sentoj, sentumaĵoj.
«Filino de Tetiso» — de Mediteraneo — estas forte evoluintaj sentoj, sentime vastaj kaj senfine diversaj, — ĉi tie jam estas alia ŝtupo de kuniĝo kun la naturo — per emocioj, sed ne per instinktoj. Forto de Eroso, malfermite kaj pure obeigita al leviĝo de la homo. Antikvaj kulturoj de Mediteraneo — kretanoj, etruskoj, helenoj, prahindoj, — en ilia medio aperis bildo de homo, kiu povus krei tiun emocian kulturon. Kian bonan ŝancon mi ricevis, trovinte Ĉara-n: hazarde en ŝi kuniĝis trajtoj de antikvaj greko-kretanoj kaj de pli malfruaj popoloj de Centra Hindujo.
Veda ridetis al praveco de sia diveno, kaj Dar Veter flustris al ŝi, ke estus malfacile trovi pli bonan modelon.
— Se mi sukcesos fari «Filinon de Mediteraneo», do estas neevitebla plenumo de la tria parto de la intenco — or-hara aŭ blonda norda virino kun trankvilaj kaj diafanaj okuloj, alta, iom malrapida, atente rigardanta la mondon, simila al antikvaj virinoj de la rusa, la skandinava aŭ la angla popoloj. Nur post tio mi povos komenci sintezon — kreon de bildo de la moderna virino, en kiu mi kunigos la plej bonan el ĉiuj tri tiuj prauloj.
— Kial nur «filinoj», sed ne «filoj»? — ridetis Veda.
— Ĉu necesas klarigi, ke belo ĉiam estas pli finita en virino kaj cizelita pli forte laŭ leĝoj de fiziologio… — sulkigis la brovojn la pentristo.
— Kiam vi verkos vian trian pentraĵon, rigardu al Veda Kong, — komencis Evda Nal. — Apenaŭ…
La pentristo rapide ekstaris.
— Ĉu vi pensas, ke mi ne vidas! Sed mi luktas kun mi, por ke en min ne eniru tiu bildo nun, kiam mi estas plena de la alia. Sed Veda…
— Revas pri muziko, — iom ruĝiĝis tiu. — Estas domaĝe, ke ĉi tie estas nur suna piano, muta nokte!
— Ĉu de la sistemo, funkcianta per duonkondukiloj pro suna lumo? — demandis Ren Boz, fleksiĝante trans brakapogilon de la fotelo. — Tiam mi povus transŝalti ĝin al kurento de la ricevilo.
— Ĉu tio estos longe? — ekĝojis Veda.
— Ĉirkaŭ horo da laboro.
— Ne necesas. Post horo komenciĝos elsendo de novaĵoj laŭ la monda reto. Ni enprofundiĝis en laboron, kaj dum du vesperoj neniu ŝaltis la ricevilon.
— Tiuokaze kantu, Veda, — petis Dar Veter. — Kart San havas eternan muzikilon kun kordoj el tempo de la Malhelaj jarcentoj de feŭdisma socio.
— Gitaron, — sufloris Ĉara Nandi.
— Kiu ludos?.. Mi provos — eble, mi sukcesos mem.
— Mi ludas! — Ĉara montris sin preta kuri por la gitaro en la studion.
— Ni kuru kune, — proponis Frit Don.
Ĉara petole ĵetis supren la nigran mason de siaj haroj. Ŝerlis turnis stangon kaj deŝovis flankan muron de la verando, malferminte vidon laŭ la bordo al la orienta angulo de la golfo. Frit Don ekkuris per grandegaj saltoj. Ĉara kuris, fleksinte la kapon malantaŭen. La junulino komence postrestis, sed al la studio ili ambaŭ alkuris samtempe, plonĝis en la nigran, neprilumitan enirejon kaj post sekundo jam ree estis kurantaj laŭlonge de la maro sub la luno, obstinaj kaj rapidpiedaj. Frit Don la unua atingis la verandon, sed Ĉara saltis tra la malfermita flanka klapo kaj iĝis ene de la ĉambro.
Veda ravite svingis la manojn.
— Ja Frit Don estas venkinto de printempa dekatlono!
— Kaj Ĉara Nandi finis superan lernejon de dancoj: ambaŭ ŝtupojn — de la antikvaj kaj de la modernaj, — samtone kun Veda respondis Kart San.
— Mi kaj Veda same lernis, sed nur en la malsupera, — suspiris Evda Nal.
— La malsuperan nun ĉiuj pasas, — mokis la pentristo.
Ĉara malrapide plukis kordojn de la gitaro, levinte sian etan malmolan mentonon. La alta voĉo de la juna virino eksonoris per sopiro kaj voko. Ŝi kantis novan, ĵus venintan el la suda zono kanton pri nerealiĝinta revo. En la melodion eniris la malalta voĉo de Veda kaj iĝis tiu radio de strebo, ĉirkaŭ kiu flirtadis kaj mallaŭtiĝadis la kantado de Ĉara. La dueto montriĝis bonega — tiel kontraŭaj estis ambaŭ kantantinoj kaj tiel ili kompletigis unu la alian. Dar Veter movadis sian rigardon de unu al la alia kaj ne povis decidi, al kiu pli konvenas kantado — ĉu al Veda, staranta, apoginte sin al regpanelo de la ricevilo, mallevinte la kapon sub pezo de la helaj harligoj, arĝente brilantaj en luna lumo, aŭ al Ĉara, kliniĝinta antaŭen, kun la gitaro sur la rondaj nudaj genuoj, kun la vizaĝo, tiel malhela pro sunbruno, ke sur ĝi akre blankis la dentoj kaj la puraj bluetaj okulblankaĵoj.
La kanto eksilentis. Ĉara nedecideme estis fingrumanta la kordojn. Kaj Dar Veter kunpremis la dentojn. Tio estis ĝuste tiu kanto, kiu iam malproksimigis lin de Veda, — nun suferiga ankaŭ por ŝi.
La sonoj de la kordoj sekvis unu la alian impete, unu akordo penadis atingi la alian kaj senforte mallaŭtiĝadis, ne atingite kuniĝon. La melodio iris abrupte, kvazaŭ plaŭdoj de ondoj faladis sur bordon, disverŝiĝadis por momento laŭ malprofundaĵoj kaj deruliĝadis unu post la alia en nigran senfundan maron. Ĉara nenion sciis — ŝia sonora voĉo vivigis la vortojn pri amo, fluganta en glaciaj abismoj de la spaco, de stelo al stelo, penante trovi, kompreni, eksenti, kie estas li… Tiu, foririnta en la kosmon por heroa serĉado, li jam ne revenos — estu tiel! Sed almenaŭ por unusola momento ekscii, kio okazas al li, helpi per preĝo, per karesa penso, per saluto! Veda silentis. Ĉara, eksentinte ion malbonan, ĉesigis la kanton, salte ekstaris, ĵetis la gitaron al la pentristo kaj aliris la senmove starantan helharan virinon, kulpe klininte la kapon.
Veda ridetis.
— Dancu al mi, Ĉara!
Tiu obeeme kapjesis, konsentante, sed tiam enmiksiĝis Frit Don:
— Ni prokrastu dancojn — nun estos la elsendo!
Sur la tegmento de la domo elŝoviĝis teleskopeca tubo, alte levinta du krucigitajn metalajn ebenojn kun ok duongloboj sur kronanta la konstruaĵon metala rondo. La ĉambron plenigis potencaj sonoj.
La elsendo komenciĝis per montro de unu el novaj spiralaj urboj de la norda loĝa zono. Inter urbokonstruantoj regis du direktoj de arkitekturo: urbo piramida kaj urbo spiral-helica. Ili estis konstruataj en lokoj, speciale oportunaj por loĝado, kie koncentriĝis priservado de aŭtomataj fabrikoj, kies zonoj, alternante kun ringoj de boskoj kaj herbejoj, ĉirkaŭis la urbon, nepre elirantan al maro aŭ granda lago.
Urbojn oni konstruadis sur altaĵoj, ĉar domoj iris ŝtupe, tiel, ke ne estis eĉ unu, kies fasado ne estus plene malfermita al la suno, ventoj, la ĉielo kaj steloj. Ĉe interna flanko de la domoj situis maŝinejoj, tenejoj, distribuejoj, metiejoj kaj kuirejoj, ofte tre profundiĝantaj en la teron. La adeptoj de la piramidaj urboj opiniis avantaĝo ilian relative negrandan alton ĉe granda enhaveco, dum la konstruantoj de la spiralaj levadis siajn kreaĵojn sur pli ol kilometran alton. Antaŭ la anoj de la mara ekspedicio aperis kruta spiralo, lumanta sub la suno per milionoj da opaleskaj muroj el plasto, per porcelanaj eĝoj de skeletoj el fandita ŝtono, per fiksiloj el polurita metalo. Ĉiu ĝia spiralero estis poiome leviĝanta de la periferio al la centro. Grupoj de domoj estis disigitaj per profundaj vertikalaj niĉoj. Sur kapturniga alto pendis malpezaj pontoj, balkonoj kaj elstaraĵoj de ĝardenoj. Sparkantaj vertikalaj strioj kiel abutmentoj estis larĝiĝantaj al la bazo, brakumante inter miloj da arkadoj grandegajn ŝtuparojn. Ili kondukis al ŝtupaj parkoj, radie disirantaj al la unua zono de densaj boskoj. Stratoj same kurbiĝis spirale — la pendantaj laŭ la perimetro de la urbo aŭ la internaj, sub vitraj tegmentoj. Sur ili estis neniaj veturiloj — seninterrompaj ĉenoj de rultapiŝoj kaŝiĝis en laŭlongaj niĉoj.
Homoj, viglaj, ridantaj, seriozaj, rapide iris laŭ stratoj aŭ promenis sub arkadoj, soliĝadis en miloj da izolitaj lokoj: inter kolonaroj, sur transirejoj de ŝtuparoj, en pendantaj ĝardenoj sur tegmentoj de ŝtupegoj…
La spektaĵo de la urbego daŭris nelonge: komenciĝis parola elsendo.
— Daŭras pridiskuto de la projekto, proponita de la Akademio de Direktitaj Radioj, — ekparolis homo, aperinta sur la ekrano, — pri anstataŭigo de la linia alfabeto per elektronika registro. La projekto ne renkontas ĉies subtenon. La ĉefa kontraŭdiro estas komplikeco de aparatoj de legado. Libro ĉesos esti amiko, ĉie akompananta homon. Malgraŭ tuta ekstera avantaĝo, la projekto estos malakceptita.
— Tro longe oni pridiskutis! — rimarkis Ren Boz.
— Estas granda kontraŭdiro, — respondis Dar Veter. — Unuflanke estas alloga simpleco de registrado, aliflanke — malfacileco de legado.
La homo sur la ekrano daŭrigis:
— Konfirmiĝas la hieraŭa mesaĝo — la tridek sepa stela ekparolis. Ili revenas…
Dar Veter rigidiĝis, afekciita per forto de kontraŭdiraj sentoj. Per flanka vido li vidis malrapide ekstarantan Veda-n Kong kun ĉiam pli larĝe malfermiĝantaj okuloj. La akriĝinta aŭdo de Dar Veter kaptis ŝian interrompiĝantan spiradon.