Ĉekalinskij renversis la kartaron, liaj manoj tremis. Dekstre estis damo, maldekstre — aso.
— La aso gajnis, — diris Hermano kaj montris sian karton.
— Via damo estas mortigita, — afable diris Ĉekalinskij.
Hermano tremeris. Efektive, anstataŭ aso li havis pikan damon. Li ne kredis siajn okulojn kaj ne komprenis, kiel li povis eraregi.
Tiumomente al li ŝajnis ke la pika damo stretigis la okulojn kaj rikanis. La eksterordinara simileco konsternis lin…
— La maljunulino! — li kriis terurite.
Ĉekalinskij movis al si la biletojn, kiujn Hermano malgajnis. Hermano staris senmove. Kiam li foriris de la tablo, aŭdiĝis laŭta parolado. “Bela ludo!” — parolis ludantoj. Ĉekalinskij denove miksis kartojn: la ludo rekomenciĝis laŭ la kutima ordo.
Epilogo
Hermano freneziĝis. Li estas en la hospitalo Obuĥov, en la 17a ĉambro. Li respondas neniujn demandojn kaj rapidege murmuras: “Trio, sepo, aso! Trio, sepo, damo!..”
Lizaveta Ivanovna edziniĝis kun tre afabla juna viro; li ie servas kaj havas sufiĉe da mono: li estas filo de la eksa administranto de la maljuna grafino. Lizaveta Ivanovna havas zorgatinon, sian malriĉan parencinon.
Tomskij estas promociita kiel kapitano kaj estas edziĝonta kun princidino Paŭlina.
Tradukis el la rusa Aleksander Korĵenkov
NOTOJ
La pika damo (R Пиковая дама) aperis en Biblioteka dlja ĉtenija (marto 1834). Antaŭ la eldono Puŝkin legis ĝin al Pavel Naŝĉokin (1801–1854) kaj diris al li, ke la maljuna grafino estas princino Natalia Golicina (1741–1837), kiu efektive iam vivis en Parizo. Ŝia nepo, Sergej Golicin (1803–1868), rakontis al Puŝkin, ke foje post malgajno li petis sian avinon doni monon — ŝi ne donis monon, sed nomis al li la tri gajnajn kartojn, kiujn Saint-Germain malkovris al ŝi en Parizo. La versojn de la epigrafo Puŝkin unuafoje skribis en letero (1 sep 1828) al princo Vjazemskij.
Hermano (R Герман). En la novelo Hermano estas familia nomo, sed en la samtitola opero de Ĉajkovskij (1890), kies libreton verkis Ĉajkovskij mem, ĝi estas persona nomo. Ĉajkovskij ne atentis, ke la rusortodoksa nomo Герман havas akcenton je la lasta silabo, sed tiun akcenton redonas la esperantigo de la nomo. La nomo ne estas maloriginala; en La ruĝa gastejo (1832) Balzac skribis: “Lia nomo estis Hermano, tiel oni nomas preskaŭ ĉiujn germanojn, kiujn montras verkistoj”.
faraono. En La pika damo (kaj en Fatalisto de Miĥail Lermontov, kiu aperis en la Rusa Novelaro same kiel La pika damo) gravan rolon havas ludo nomata faraono, ŝtoss (se ludas nur du personoj) aŭ banko. En la partio partoprenas bankisto (B, банкомёт) kaj unu aŭ kelkaj ludantoj (L, понтёр). Ĉiu havas propran 52-pecan kartaron. L elektas karton, prenas ĝin el sia kartaro, metas ĝin sur la tablon, sen montri al B, kaj anoncas sian ludmonon (aŭ oni ludas je konsentita minimumo). B rajtas malakcepti la sumon, se ĝi tro superas la minimumon. B miksas sian kartaron, L dividas la kartaron de B per karto je du partoj, B metas la supran parton sub la malsupran, renversas la kartaron kaj iom movas la supran karton dekstren (лоб) tiel ke estu videbla la emblemo de la maldekstra karto (соник). L renversas sian karton videbla. Se la emblemo de la karto de L (la koloro ne gravas) identas kun la dekstra (unua) karto — gajnas B (la karto de L estas “mortigita”), se ĝi identas kun la maldekstra (dua) karto — gajnas L. Se neniu el la du kartoj identas kun la karto de L, B malfermas kaj dismovas la du sekvajn kartojn kaj komparas ilin kun tiu de L ktp. Se ambaŭ kartoj identas kun tiu de L, gajnas B. Kutime, post la gajno L rajtas duobligi la ludmonon.
grafo Saint-Germain. Fama aventuristo, aperinta en la pariza mondumo en la 1750aj jaroj.
Casanova en siaj rememoroj … En la biblioteko de Puŝkin estis dekvoluma eldono de Mémoires de J. Casanova de Seingalt, écrits par lui-même (Bruxelles, 1833).
Eble la kartoj estis falsitaj. En la originalo temas pri konkreta speco — t. n. pulvoraj kartoj (порошковые карты), de kiuj oni povis per frotado forigi la false surgluitan pulvoron, kiu aspektis same kiel neforfrotebla farbo.
Zoriĉ, Semjon Gavriloviĉ. Oficiro el serba deveno, favorato de Katerina II en 1777–1778, konata kartludanto.
Il paraît … Monduma konversacio. Denis Davydov skribis al Puŝkin: «… vi havas demonan memorkapablon; iam mi interalie rerakontis al vi mian konversacion kun M. A. Naryŝkina: “Vous préférez les suivantes” (k.c.). Vi laŭvorte enmetis tion kiel epigrafon en unu el la sekcioj de “La pika damo”» (4 apr 1834). Diversaj komentariintoj citas malsamajn versiojn de ĉi tiu letero, sed neniu el ili estas laŭvorta en la epigrafo.
Amaras pano fremda, diris Danto, kaj pezas ŝtuparoj fremdaj … Malĝusta citaĵo el Dia Komedio: “Spertiĝos vi kiom salgustas pano / fremda, kaj kiel malagrablas iri / supren-malsupren laŭ ŝtuparoj fremdaj”. (Paradizo. XVII: 58–60, tradukis Giovanni Peterlongo).
… tio triobligos, sepobligos mian kapitalon … La unua mencio pri trio kaj sepo.
Vous m’écrivez … Korespondaĵo. Frazo el nefinita novelo de Puŝkin Ĉe angulo de malgranda placo (1829).
Vigée-Lebrun, Élisabeth (1755–1842). Franca pentristino.
Leroy, Julien (1686–1759). Franca horloĝisto. Eble la horloĝo estis farita de lia filo Pierre (1717–1785), kiu daŭrigis la aferon de sia patro.
ruldisketo (R рулетка). Iam moda ludilo: radeto sur ŝnureto.
… samtempe kun la balono de Montgolfier kaj magnetismo de Mesmer. Fratoj Joseph Michel Montgolfier (1740–1810) kaj Jacques Étienne Montgolfier (1745–1799) lanĉis sian unuan balonon 5 jun 1783; 19 sep 1783 flugon de ilia balono (kun koko, anaso kaj ŝafo) en Versajlo vidis pli ol 130 mil spektantoj, inkluzive de Ludoviko XVI; 21 nov 1783 okazis la unua balonflugado de homoj. Franz Anton Mesmer (1734–1815) ellaboris sian teorion de animala magnetismo en 1775–1776. En 1784 Ludoviko XVI por esplori la teorion de Mesmer starigis specialan komisionon, kiu taksis ĝin nescienca.
La grafino … balanciĝis dekstren kaj maldekstren. En la menso de Hermano la grafino asociiĝas kun kartaro, kiun la bankisto dismetas dekstren kaj maldekstren. Kaj la antaŭan senvestigon de la grafino li konceptas kiel malpakadon de kartaro antaŭ kartludo.
oubli ou regret. Forgeso aŭ bedaŭro (fr.). Laŭ tiutempa bala kutimo damoj venis al viro kaj proponis al li elekti unu el kelkaj vortoj, pri kiuj ili antaŭe interkonsentis; li dancos kun tiu, kies vorton li elektos.
… li mirinde similis la portreton de Napoleono. Pavel Pestel (1793–1826), gvidanto de la decembrista Suda Societo, same kiel Hermano, estis nigraokula rusiĝinta germano, tre simila al Napoleono. Konatiĝinte kun Pestel en Kiŝinevo (aprilo 1821), Puŝkin alte taksis la inteligentecon de Pestel, sed ne simpatiis kun li kaj kun liaj ideoj. La epigrafaj vortoj pri “homo sen moralo kaj sen religio” estas trafa karakterizo de Pestel.