La princeto anke konfesis a me:
— Lore me esis kapabla komprenar nulo! Me devus judikar la floro segun
olua agi e nulakaze segun olua paroli. Olu donacis a me joyo ed aromo. Me
nulatempe devis fugar ek la planeto. Me devis divinar olua tenereso celita
sub olua naiva ruzo. La flori esas tante kontredicanta! Ma lore me esis tro
yuna por savar amar olu!
18
Chapitro IX
Me kredas ke la princeto profitis la ekmigrado
di sovaja uceli por eskapar ek la planeto. Matine,
ante la foriro, lu konvenante reguligis lua
planeto. Lu sorgoze skrapis lua aktiva volkani.
Du aktiva volkanin lu posedis. Oli esis tre
utila por varmigar la dejuneto singlamatine.
Lu anke posedis un extingita volkano.
Anke ta volkano skrapesis da la princeto,
qua dicis pri olu “Nulu savas quo eventos
future...” Se la volkani bone skrapizesas
lore oli brulas tranquile e reguloze, sen
eruptar. La volkanala erupti esas quale
la fairo en la kameni. Evidente, en
Tero, ni esas tro mikra por skrapar
nia volkani, yen pro quo oli esas
desquietiganta a ni.
La princeto extirpis, kun
kelka melankolio, la lasta sprosi de
baobabi. Lu pensis ke lu nulatempe
rivenos. Ma tamatine la kustumala
labori semblis a lu extreme dolca. E
kande lu lastafoye irigacis lua floro,
lu konciis ke lu deziregis plorar.
— Adio –lu dicis a la floro.
Ma la floro ne respondis a lu.
— Adio –itere lu dicis.
La floro tusis, ma la tuso ne
kauzesis da olua katareto.
— Me esis stulta –olu fine ficis—. Pardonez me. Intencez esar felica.
La princeto surprizesis pro ta ne reprochema respondo. Lu restis senmova, tote trublita, kun la vitra klosho prenita. Lu ne komprenis ta dolca quieteso.
— Yes, yes, me amas vu –dicis la floro—. Esas mea la kulpo ke vu nulo savis pri to. Ma to ne plus importas. Ma vu esis tam stulta kam me ipsa. Intencez esar felica... Desprenez ta vitra klosho, me ne plus bezonos olu.
— Ma la vento...
— Mea katareto ne esas tante grava... La fresha noktala aero risanigos me. Me esas floro.
— Ma la bestii...
— Me mustas tolerar du o tri raupi se me deziras konocar la papilioni. Onu dicas ke oli esas belega! Altrakaze qua vizitos me? Vu esos tre fore. Koncerne la bestii me ne timas oli, nam me havas mea ungli.
E la floro montris naive lua quar dorni a la princeto. Pose olu dicis:
Ne vu ajornez la adio. Vu decidis ekirar ta planeto, do nun departez!
La floro ne volis ke la princeto vidis olu plorar. Ta floro esis tante superba...
19
Chapitro X
La princeto trovesis en la regiono di la asteroidi 325, 326, 327, 328, 329 e 330. Lu vizitis oli unope por konsumar la tempo e por instruktar su.
La unesma asteroido habitesis da rejo, qua vestizita per purpuro ed ermeno sidesis sur tre
simpla, tamen majestoza trono.
— Ha! Yen submisito! — klamis la rejo kande lu vidis la princeto.
E la princeto questionis a su:
— Quale lu povas konocar me se lu nulatempe men vidis ante nun?
La princeto ne savis ke por la reji la mondo esas tre simpla, nam omna personi esas lia submisiti.
— Proximigeskez por ke me povez vidar vu maxim bone – dicis a la princeto la rejo, qua esis
tre fiera pro esar rejo ad ulu.
La princeto serchis okule loko por sideskar, ma pro ke la planeto parkovresis da la belega
ermena mantelo di la rejo, la princeto decidis permanar stacanta. Pro ke lu esis tre fatigita lu ocitis.
— La etiko ne permisas ocitar koram rejo — dicis la rejo —, do me interdiktas a vu ocitar.
— Ton me ne povas evitar — dicis la konfuza princeto —, me voyajis longatempe e me ne
dormis...
— Takaze me imperas ke vu ocitez — dicis la rejo a la princeto —. Dum multa yari me vidis nulu ocitar, do la ociti esas por me kuriozajo. Nu! Vu ocitez itere! To esas impero da me a vu!
— To timidigas me, me ne plus povas obediar vua imperi — dicis a la rejo la redeskanta princeto.
— Hum! Hum! — respondis la rejo —. Do... lore... me... me imperas vu ulafoye ocitar ed 20
altrafoye...
La rejo kelke stoteris, ofensita. Forsan pro ke por lu lua autoritato esis extreme importanta e respektenda, e lu ne toleris la desobediemeso. Lu esis rejo absolutisma. Ma pro ke lu esis tre bona lua imperi sempre esis saja.
— Se me imperus — lu dicis freque — ke generalo transformez su ye muevo, e lu ne obedius
mea impero, lu ne esus la kulpanta, ma me ipsa.
— Ka me darfas sideskar? — dicis timeme la princeto.
— Me imperas ke vu sideskez –respondis la rejo dum ke majestoze proximigis a su basko di lua ermena mantelo.
La princeto astonesis, la planeto esis tante mikra ke lu ne komprenis ube esas la submisiti di la rejo.
— Sinioro — dicis la princeto a la rejo — me pregas permiso por questionar ulo a vu...
— Me imperas ke vu questionez to a me — dicis nemediate la rejo.
— Sinioro... quon vu regnas?
— Omnon –respondis la rejo kun granda simpleso.
— Kad omnon?
La rejo, per diskreta gesto, montris lua planeto, la altra planeti e la steli a la princeto.
— Ka vu regnas to omno? — dicis la princeto.
— Yes, to omnon me regnas... — respondis la rejo.
Nam lu ne esis simple absolutisma monarko, ma lu anke esis universala monarko.
— E ka la steli esas obediema?
— Certe! — dicis la rejo —. Oli haste obedias mea imperi. Me ne toleras la desobediemeso.
Tante granda povo marveloze astonis la princeto. Se lu esabis tante povoza, lu povus observar erste la sama dio ne nur quaradek e tri kushi di la suno, ma sepadek e du, o cent, o duacent kushi di la suno sen oblige movar ad altra loko lua stulo. E pro ke lu tristigesis pro la memoro de sua mikra planeto abandonita, lu audacis pregar favoro a la rejo:
— Me volus vidar sunokusho... Komplezez me... Imperez a la suno ke olu celez su...
— Se me imperas a generalo ke lu flugez de floro ad altra floro same kam papiliono, o ke lu
kreez tragediala verko, o ke lu transformez su ye muevo, e se la generalo ne obedios mea impero, lore qua esus la kulpanta? Ka lu o me?
— Vu — dicis ferme la princeto.
— Tote yuste. Onu devas postular de singlu to quon lu esas kapabla facar o donar — explikis la rejo —. La autoritato havas kom fundamento la sajeso. Se vu imperas a vua populo jetar su aden la maro, ta populo revoltos kontre vu. Me havas la yuro postular obediemeso pro ke mea imperi esas saja! — Nu! Lore, quo eventos pri mea sunokusho? — rimemorigis a la rejo la princeto, qua nulatempe obliviis questiono da lu.
— Vu vidos la sunokusho. Ton me postulos, ma pro mea savo pri la regno — arto me vartos la
oportuna instanto.
— E kande to eventos? –questionis la princeto.
— Hum! Hum! –respondis la rejo, qua nemediate konsultis grosa almanako— La sunokusho
eventos ula hori pos nun... hodie vespere... cirkume ye dek e non kloki quaradek. Erste ta kloko vu konstatos ke onu obedias me.
La princeto ocitis. Lu regretis lua frustrita sunokusho, ed altralatere lu ja tedeskis.
— Me havas nulo facenda hike — dicis la princeto a la rejo —. Me intencas forirar.
— Ne vu forirez — dicis la rejo, qua esis fiera pro havar submisito —. Se vu ne foriras me
nominos vu ministro.
21
— Ministro pri quo?
— Pri... yusteso!
— Ma hike esas nulu judiciebla!
— Onu nulatempe savas... — dicis la rejo —. Ankore me ne povis trairar mea rejio. Me esas tre olda, ne esas suficanta spaco por karoso e marchar fatigas me.