LA SORCISTO DE OZ [en Ido]

‘Me komprenas tua opiniono,’ dicis la puerino, qua advere changrenis pri lu. ‘Se tu venus kun me, me demandus Oz, ke lu facez omno posibla por tu.’

‘Danko,’ lu gratitudoze replikis.

Li retroiris al voyo, Dorothy helpis lu transirar la fenco, e li marcheskis alonge la voyeto pavita per flava briki vers la Smeralda Urbo.

Toto komence ne prizis ta adjuntajo a la bando. Lu sniflis cirkum la burizita homo quaze lu suspektis ke rato-nesto esas en la palii, ed ofte grondis ne-amikale al Terorigilo.

‘Ne atencez Toto,’ dicis Dorothy a sua nov amiko; ‘lu nultempe mordas.’

‘Ho, me ne pavoras,’ replikis la Terorigilo; ‘lu ne povas domajar la palii. Permisez me portar ta korbo por tu. To ne jenos me, pro ke me ne povas fatigesar. Me konfidos sekreto a tu,’ lu duris marchante; ‘esas nur un kozo en la mondo quon me timas.’

‘Quo esas?’ demandis Dorothy; ‘la Munchkina farmisto qua facis tu?’

‘No,’ respondis la Terorigilo; ‘ol esas acendita lumeto.’

La Sorcisto de Oz, Chapitro 4

Me probable komencos ofrar nova chapitro dufoye semane, pro ke me kompletigis mea tradukuro. Bonvole komentez pri erori, sugesti, laudo, kritiko, edc.

Chapitro 4

La Voyo tra la Foresto

Pos poka hori la voyo rudeskis, e marchar divenis tante desfacila ke la Terorigilo ofte mispazis sur la flava briki olqui hike esis tre neplana. Ulfoye, certe, oli esis ruptita o tote mankis, do esis trui olquin Toto transsaltis e Dorothy cirkummarchis. Pri la Terorigilo, havanta nula cerebro lu marchis rekte adavane e do pazis aden la trui e falis sternate adsur la harda briki. Tamen to nultempe domajis lu, e Dorothy kolektis lu ed pozis lu sur la pedi, dum ke lu gaye ridis kun el pri lua propra acidento.

La farmi hike ne esis tam bone sorgita kam esis ti plu retroa. Esis minmulta domi e frukto-arbori, e quante plu avane li iris, tante plu trista e sola esis la lando.

Dimeze li sideskis apud la voyo proxim rivereto, e Dorothy apertis elua korbo e prenis pano. El ofris peco al Terorigilo, ma lu refuzis ol.

‘Me nultempe hungras,’ lu dicis; ‘e to esas fortuno. Nam mea boko esas nur piktita, e se me tranchus en ol truo por manjar, la palii per qui me burizesas ekfalus, e to spolius la formo di mea kapo.’ Dorothy quik komprenis, ke lo esas vera, do nur asentis per kap-signo e manjis la pano.

‘Dicez a me pri tu, e pri la lando de qua tu venis,’ dicis la Terorigilo pos ke el parmanjanis la dineo. Do el parolis multe pri Kansas, e quante griza omno ibe esas, e quale la ciklono portabis el aden ica stranja lando Oz. La Terorigilo atencoze askoltis, e dicis,

‘Me ne povas komprenar, pro quo tu dezirus livar ca bela lando e retroirar a ta sika e griza loko quon tu nomizas Kansas.’

‘Pro ke tu havas nula cerebro,’ respondis la puerino. ‘Irge quante trista e griza esas nia hemi, ni homi ek karno e sango preferas habitar ibe kam irg altra lando, mem le tre belega. Esas nula loko quale hemo.’

La Terorigilo sospiris.

‘Sendubite me ne povas komprenar lo,’ lu dicis. ‘Se via kapi esis burizita per palii, quale la mea, vi omna probable habitus bela loki, e lore Kansas havus tote nula homi. Esas felica por Kansas, ke vi havas cerebri.’

‘Ka tu ne rakontos dum ke ni repozas?’ demandas la puerino.

La Terorigilo reprochoze regardis el, e replikis,

‘Mea vivo esas tante kurta, ke me advere savas tote nulo. Me esas fasonita nur prehiere. Quo eventis en la mondo ante ta tempo esas nekonocita da me. Fortunoze, kande la farmisto facis mea kapo, lua unesma ago esis piktar mea oreli, do me audis to quon eventis. Esis altra Munchkino kun il, e l’unesma kozo me audis esis la farmisto dicanta,

‘Quale ta oreli plezas tu?’

‘ “Oli ne es reza,” respondis l’altru.

‘ “Ne importas,” dicis la farmisto; “oli esas ya oreli,” e lo esis sat vera.

‘ “Nun me facos l’okuli,” dicis la farmisto. Lore il piktis mea dextra okulo, e tam balde kam ol esis kompletigita, me trovis me regardanta il ed omno cirkum me per granda kuriozeso, nam to esis mea unesma videto del mondo.

‘ “To es pasable belet okulo,” komentis la Munchkino spektanta la farmisto; “blua farbo es la justa koloro por okuli.”

‘ “Me konsideras facar l’altra kelke plu granda,” dicis la farmisto; e pose lu kompletabis la duesma okulo, me vidis plu bone kam antee. Pose il facis mea nazo e mea boko; ma me ne parolis, pro ke tatempe me ne savis, por quo esas boko. Me juis spektar li facanta mea korpo e mea brakii e gambi; e kande li fine fixigis mea kapo, me esis tre fiera, nam me konsideris me tam bona homo kam irgu.

‘ “Ca kerlo timigos la korniki sat rapide,” dicis la farmisto; “lu aspektas exakte kom homo.”

‘ “Nu, lu esas homo,” dicis l’altru, e me tote konkordis kun il. La farmisto portis me sub ilua brakio al maizo-agro, e pozis me sur alta stango, ube tu trovis me. Il e sua amiko formarchis e livis me sola.

‘Me ne prizis talmaniere abandonesar; do me probis marchar pos li, ma mea pedi ne tushis la tero, e me koaktesis restar sur ta stango. Esis sola vivo, nam me havis nulo por pripensar, fasonita antee tante poka tempo. Multa korniki ed altra uceli flugis aden la maizo-agro, ma tam balde kam li vidis me, li forflugis, pensante ke me esas Munchkino; e lo plezis me ed igis me opinionar, ke me esas tre importanta homo. Pos kurta tempo olda korniko flugis proxime, e regardinte me atencoze, perchis sur mea shultro e dicis,

‘ “Me es kurioza se ta farmisto pensis trompar me per ta deshabil maniero. Irga korniko racionoza vidus, ke tu es nur burizit per palii.” E lu saltetis a mea pedi e manjis tam multa maizo kam lu deziris. L’altra uceli, vidante ke lu ne lezesis da me, anke venis manjar la maizo; do balde esis granda trupo de li cirkum me.

‘Me tristesis pro to, pro ke lo demonstris, ke me sume ne esis tre bona Terorigilo; ma l’olda korniko konsolacis me, dicante: “Se tu nur havus cerebro en tua kapo, tu esus tam bon homo kam irgu, e plu bon homo kam multi. Cerebro es la nura kozo qua valoras havar en ca mondo, sive on es korniko sive homo.”

‘Pos ke la korniki forflugis, me pensis pri lo, e decidis esforcar obtenar cerebro. Fortunoze, tu iris e tiris me de la stango, e pro to quon tu dicis, me esas certa ke la grand Oz donos a me cerebro tam balde kam ni arivas en la Smeralda Urbo.’

‘Me ton esperas,’ sincere dicis Dorothy, ‘nam tu semblas anxia por havar ol.’

‘Ho yes, me esas anxia,’ replikis la Terorigilo. ‘Esas tre deskomoda sentimento, savar ke on esas folo.’

‘Nu,’ dicis la puerino, ‘ni irez.’ Ed el donis la korbo al Terorigilo.

Esis nula fenci apud la voyo hike, e la lando esis ruda e nekultivita. Vespere li venis a granda foresto, ube l’arbori kreskis tante grande ed amasigite, ke olia branchi interplektis su super la voyo pavita per flava briki. Esis preske obskura sub l’arbori, nam la branchis exkluzis la sunlumo; ma la voyajanti ne haltis, ed iris avane aden la foresto.

‘Se ta voyo eniras, ol mustas ekirar,’ dicis la Terorigilo, ‘e pro ke la Smeralda Urbo esas ye la fora terminajo dil voyo, ni mustas irar irgube ol duktos ni.’

‘Irgu savas lo,’ dicis Dorothy.

‘Certe, pro to me savas lo,’ replikis la Terorigilo. ‘Se cerebro bezonesus por komprenar, me nultempe povus dicar lo.’

Pos cirkume horo la lumo desaparis e li trovis su faletanta en l’obskureso. Dorothy tote ne povis vidar, ma Toto povis, nam ula hundi vidas tre bone en obskureso; e la Terorigilo deklaris, ke lu povas vidar tam bone nokte kam jorne. Do el prenis lua brakio ed iris pasable bone.

‘Se tu vidas irga domo, od loko por pasar la nokto,’ el dicis, ‘dicez a me, nam esas tre deskomoda marchar en l’obskureso.’

Balde la Terorigilo haltis.

‘Me vidas dometo addextre,’ lu dicis, ‘konstruktita ek lenii e branchi. Ka ni irez adibe?’

‘Yes ya,’ respondis la puerino. ‘Me es tote fatigita.’

Do la Terorigilo duktis el tra l’arbori til ke li atingis la dometo, e Dorothy eniris e trovis lito ek sikigita folii en un angulo. El quik kushis su e, Toto esante apud el, balde dormeskis profunde. La Terorigilo, qua nultempe fatigesis, stacis en altra angulo e paciente vartis til jorno.