Alcibiado : Tion mi diris al Periklo kaj ci antaŭe devigis min tion diri al ci.
Sokrato : Niadire, en kiuj okazoj la ordonoj de tirano, de 1' popolestroj aŭ de 1'popola kunvenantaro renversas la leĝojn? Alcibiado : Se mi ĝuste memoras, ni trovis, ke okazas leĝo- renverso, kiam la ordono estas donita sen la konsento de tiuj, kiuj devas obei, kaj kiam ĝi sin apogas sur perforto. Sokrato : Guste ci memoras,,kion ni diris. Sed ĉu daŭre ci opinias, ke tio, kion ni diris estas vera ? Alcibiado : Necesas, Sokrato.
Sokrato : Ĉu do ekzistas leĝo, laŭ kiu la homo devas agi laŭ tio, kion li opinias bona, obei sian prudenton, kaj ne al la perforto ?
Alcibiado : Neniun tian leĝon mi konas inter tiuj de Ateno. Kaj mi ne scias, cu la leĝo, pri kiu ci parolas, povas esti konata inter tiuj de kelka alia popolo.
Sokrato : Ĝu do ni ne interkonsentis, ke ĉiu ordono, kiu sin apogas sur la perforto estas leĝorenverso, ne leĝo ?
Alcibiado : Pri tio ni interkonsentis.
" " ' A . ^
Sokrato : Cu ciuj lego-j de Ateno sin apogas aŭ ne sur la perforto ?
Alcibiado : Ĉiŭj minacas, se oni malobeu iiin, per diver- saj punoj, Ĝu monpuno, ĉu malliberigo, ĉu ekzilo aŭ eĉ mortigo.
Sokrato : Cu do ni ne diros, ke, anstataŭ esti veraj le- ĝoj, ili estas tiranaĵoj kaj leĝorenversoj ? Alcibiado : Sajnas, ke ni estos devigataj tiel paroli. Sokrato : Sed, antaŭ ol minaci, ĉu iuj leĝoj de Ateno ne provas persvadi ? Alcibiado : Estas vere, Sokrato.
Sokrato : Se ili provas persvadi, ne uzante mensogon, ĉu ni ne diros, ke tiurilate ili estas veraj leĝoj ? Alcibiado : Tion ni diros, Sokrato.
Sokrato : Tiel, ĉu ni nomas veraj leĝoj tiujn, al kiuj ni obeas pro persvadiĝo, sed ni nomas tiranaĵo kaj renverso de la veraj leĝoj ĉiun ŝajnan leĝon, kiu atingas obeon per minaco kaj perforto ?
Alcibiado : Kion ci nun diras, tio ŝajnas rezulti de tio, kion ni diris antaŭe.
Sokrato : Sed, kiam ni estas konvinkitaj, ke ago estas bo- na, ĉu estas ĉiam pro tio, ke ie estas skribite, ke ni de- vas tiel agi ?
Alcibiado : Mi ne scias, Sokrato, Ĉu mi ĝuste komprenas cin.
Sokrato : Se ci sekrete faras agon, kun la certo, ke ne- niu iam ajn konos ĝin, ĉu ci agas pro timo al la punoj per kiuj cin minacas la civito ?
Alcibiado : Estas evidente, ke, en tiaj cirkonstancoj, la timo neniel efikas en mia ago.
Sokrato : Kiam la tuta popolo volis, male de la skribita leĝo, juĝi per unu sola juĝo la dek generalojn de la in- suloj Arginuzaj kaj kiam mi rifuzis akcepti la balotilojn, ĉu mi timis esti punota de la leĝo ?
Alcibiado : Ne, certe. &i estas per obeo al la leĝo, ke, tiun tagon, ci riskis esti batita kaj esti mortigita. Sokrato : Vojaĝantoj rakontas, ke en iuj landoj, la leĝo permesas mortigi homojn, por mahĝi ilian karnon. Se okaze ci troviĝus en tiaj landoj, ĉu ci manĝus homan karnon kaj mortigus sklavojn aŭ fremdulojn, por ilin rosti ? Alcibiado : Ne, certe.
Sokrato : Ĉu ci aprobas Agamenonon, tial ke ii mortigis Ifi- genian, kiel tion postulis la tiutempaj leĝoj kaj dioj ? Alcibiado : Estis al li malfacile alie agi; sed mi rie apro- bas lin.
Sokrato : ĉu estas ie skribite, ke ci devas malobei al la maljustaj kaj kruelaj leĝoj ? Alcibiado : Miascie, tio estas nenie skribita. Sokrato : Tamen ĝi estas leĝo, kiu ordonas tion al ci. Alcibiado : Mi ne konas la leĝon, pri kiu ci parolas. Sokrato : Ci volas diri, ke nenie; ci legis ĝin. Alcibiado : Ĉar nenie mi legis ĝin, kiel mi povus ĝin koni? Sokrato : Necesas tamen, ke ci konu ĝin, ĉar ci obeas ĝin, aŭ ke, se ci okaze malobeas ĝin, ci hontas pro tio, kion ci faras, kaj serĉas en la.tiranaj ordonoj praviĝon, kvazaŭ ci estus infano, kiu ne kapablas prijuĝi, kion oni ordonas al li.
Alcibiado : Mi do konas ĝin, Ĉar tion ci volas.
Sokrato : Ne estas mi, kiu volas tion. Cu tion mi volas aŭ ne
kaj eĉ, ĉu ci volas aŭ ne, ci konas tiun leĝon kaj aliajn si-
milajn, ĉar okazas, ke ci spertas konsciencriproĉojn. .
Alcibiado : Ci pravas, Sokrato. Mi nun vidas, ke tiun leĝon
mi konas. Sed mi ankoraŭ ne scias, kielmi ĝin konas.
Sokrato : Tiujn leĝojn, ĉar mi ne povas legi ilin sur iuj
ajn tabuletoj, mi nomas la Neskribitaj Leĝoj. Ili estas la
veraj leĝoj. Koncerne la ski^bitajn-leĝojn, ili estas veraj
leĝoj, kiam ili akordas kun la neskribitaj leĝoj.Se rie, ĉu
ni ne nomis ilin tiranaĵoj kaj leĝorenversoj ?
Alcibiado : Mi ne povus kontraŭdiri cin.
Sokrato : A1 kiuj leĝoj oni ĉiam devas obei ?
Alcibiado : E1 ĉio, kion ni diris, rezultas, ke oni devas
ĉiam obei al la neskribitaj leĝoj.
Sokrato : Ci nun diru al mi, kiel oni devas konduti konccme la skribitajn leĝojn.
Alcibiado : Antaŭe, mi kredis, ke oni devas ilin obei. Nun, mi ne plu scias, kiel respondi cin.
Sokrato : Ĉu eble ne estus saĝe ne okupiĝi pri ili, sed nur pri la neskribitaj leĝoj ?
Alcibiado : ŝajnas al mi, ke estus la plej bone, laŭ la vid- purikto, kie ni staras.
Sokrato : Sed ĉu la vidpunkto, kie ni staras, ŝajnas al ci ĝusta ?
Alcibiedo : Gi ŝajnas al mi ĝusta laŭ la saĝo, eble ns laŭ la singardemo.
Sokrato : Alian fojon ni ekzamenos, 6u la vera singardo ne ciam akordas kun la saĝo, kaj Ĝu la timoj kaj la esperoj, el kiuj konsistas tio, kion ci nun nomas singardo, valoras, ke oni atentu ĝin. Sed, se ci tion deziras, konsentante kelkan atenton al la singardemo, eble iom malnobla kaj falsa pri kiu ci parolas, ci diru al mi, kiel oni devas konduti koncerne la skribitajn leĝojn. Alcibiado : Mi ne scias, kion diri, Sokrato. Sokrato : Ĝu ne estus pro tio, kiel okazas, ke mia demando estas tro ĝenerala kaj ke ci komprenas ĝin tro ĝeneralma- niere ?
Alcibiado : ĉu tiel, Sokrato ?
Sokrato : Se mi demandus cin : "Ĉu necesas Ĉiam dormi aŭ neniam dormi ?" mi kredas, ke ci ridus pro demando tiel starigita.
Alcibiado : Mi ja ridus. Sokrato : Kial ci ridus?
Alcibiado : Tial ke ĉiuj scias, ke oni ne devas Siam dormi nek neniam dormi.
Sokrato : Sed, Ĝu mi ne povus sen ridindeco demandi cin pri la tempo, kiam konvenas dormi kaj pri la tempo, kiam kon- venas ne dormi ? Alcibiado : Tion ci povus fari.
Sokrato : Same, kiu demandus cin : "Cu oni devas ĉiam obei la skribitajn leĝojn aŭ ĉu oni devas ĉiam ilin malobei ?" eble tiu estus ridinda antaŭ niaj okuloj. Alcibiado : Tia li estus, se ni memorus iujn aferojn, kiujn ni ĵus diris.
Sokrato : Sed kiu demandus : "Kiam oni devas obei la skrib- itajn leĝojn, kaj kiam oni devas ilin malobei ?" tiu meri- tus respondon.
Alcibiado : ĉin li meritus. Sed tiu respondo ŝajnas al mi malfacila.
Sokrato : Ĝi eble estas tia malpli ol ci supozas. Ni kon-
sideru, se ci deziras, la aferojn oblikve.
Alcibiado : Laŭ kiu oblikvo, Sokrato ?
Sokrato : Ĉu ni ne interkonsentis, ke oni Ĝiam devas obei
la neskribitajn leĝojn ?
Alcibiado : Ni interkonsentis pri tio.
Sokrato : Ĉu ne povos okaai, ke keliarilate la skribitaj