inteligenta = смышленый, сообразительный; alia = другой, иной; varma = прямо и преен. теплый; kuraĝa = смелый, храбрый, отважный; blanka = белый; sama = тот же самый; feliĉa = счастливый; ruĝa = красный, алый; facila = легкий, нетрудный; riĉa = богатый; egala = равный; sana = здоровый.
preni (n) = брать, взять; deziri (n) = желать; havas (n) = имеет, у него есть; halti = останавливаться; marŝi = маршировать, шагать; doni (n) = дать; legi (n) = читать; konversacii = беседовать; dormi = спать; silenti = молчать; senti (n) = чувствовать, ощущать; meti (n) = положить, поместить, деть; diri (n) = сказать; ami (n) = любить; signifi (n) = значить, означать; vidi (n) = видеть; kanti (n) = петь; loĝi = проживать, жить, обитать; pensi (n) = думать; revidi (n) = увидеть кого-то ещё раз, снова; trinki (n) = пить; atentas (n) = обращает свое внимание, внимает; fermi (n) = закрыть; resti = остаться; labori = работать, трудиться; aŭskulti (n) =слушать; kuŝi = лежать.
nun = наречие сейчас, теперь; ankaŭ = также, тоже.
Ĉapitro 3: Malgranda poeto
En la ĉina kvartalo de la urbo, inter la ĉinaj kazerno kaj teatro staras malalta simpla domo. Ĝi estas ne tre pura komercejo. La diversaj objektoj ku!sas sur la tablo, sur la planko kaj en grandaj paperskatoloj.
La komercisto estas maljuna ĉino. Li sidas sur la strato antaŭ la pordo. rigardas la homojn, tenas longan pipon en la buŝo kaj fumas, fumas. Li aŭskultas la matenan koncerton: la soldatoj trumpetas en la ĉina kazerno. Li aŭskultas la vesperan koncerton: la ĉinaj aktoroj muzikas kaj kantas en la teatro.
De mateno ĝis vespero li nur sidas kaj aŭskultas, sed li ne bone aŭdas. La maljuna mastro estas tre surda, sed ne tute. Surda homo estas filozofo. Filozofo nur pensas, sed li ne laboras. En lia komercejo juna knabo kaj bela, alta knabino servas al la homoj. Ili estas gefiloj de la komercisto, kiu havas multajn gefilojn, sed nun ili loĝas en la grandaj urboj de Ameriko. Nur la du junaj gefratoj estas kun li. Ilia patrino, lia edzino, loĝas en la mondo, kie jam la homoj nur silentas. La maljuna ĉino sen edzino, kun du orfaj gefiloj, sentas kaj pensas: ankaŭ mi jam ne tute apartenas al la homa mondo. Li deziras dormon, longan nokton. La homoj ne interesas lin kaj li ne la homojn. Nur liaj junaj gefiloj amas lin kaj li sentas: li amas nur la du georfojn.
Ni rigardu en la komcercejon, kie ĉe la fenestro staras la bela alta knabino. Ŝi rigardas al la malpura, mallarĝa strato. Komercejo apud komercejo; la mastroj sidas sur la strato antaŭ la pordoj. Nur la dika Lon Fu staras kaj li rigardas al ŝi. Lon Fu ne estas interesa homo, ŝi pensas kaj ŝi iras de la fenestro al la tablo, ĉe kiu ŝia frato laboras.
— Kion vi faras?
— Mi skribas.
— Mi vidas, sed vi skribas ne en ĉina lingvo.
— Ne! En mia nova lingvo mi skribas, Sunfloro.
— Sunfloro? Kion ĝi signifas? Mi ne komprenas.
— Via nomo estas en la lingvo Esperanto. Ĝi estas bela, tre bela vorto. Ĉu ne?
La juna knabino rigardas la fraton, lian skribon. En ŝiaj okuloj estas malkompreno.
— Frato, de mateno ĝis fermo de la domo vi lernas, skribas, legas, ne parolas al mi, ne rigardas min kaj mi sentas min sola. Mi malamas vian Esperanton. Ĝi tute prenas vin de mi.
La juna knabo longe silentas. Li tuŝas la malgrandan fratinan manon. Per la rigardo li petas pardonon.
— Sunfloro kara, aŭskultu min!
— Ne nomu min Sunfloro! Malbela nomo. Mi malamas vian Esperanton.
— Vi ne scias, kion vi parolas. Vi malamas la amon. Ĉu mia bona fratino ne havas koron?
— Koron mi havas, sed ĝi ne apartenas al via malbela lingvo, sed al vi kaj al nia patro.
— Kaj al la dika Lon Fu. Ĉu ne?
— Ne estas vero! Vi diras malveron. Vi estas malbona frato. Ankaŭ vin mi ne amas.
Ŝi iras al la pordo de la apuda ĉambro, sed ŝi ne malfermas ĝin. La parolo de la frato tuŝas ŝian koron.
— Aŭskultu kaj komprenu min! Mi amas vin kaj nian patron. Mi scias, la dika Lon Fu ne interesas vin. Li ne estas bona homo. Li deziras ne vian koron, sed vian monon kaj la komercejon de nia patro. Sed mi amas ankaŭ la homojn.