La vivo de la Budho
PARTO 1
1-1. La sonĝo de Reĝino Maha Maja
Antaŭ pli ol 2500 jaroj vivis reĝo nomata Sudodano. Li edziĝis al Kolija reĝidino nomata
Maha Maja. La geedza paro regis en la regno de Ŝakja militista tribo vivanta ĉe Kolija Regno en la norda Hindio, kie nun estas Nepalo. La ĉefurbo de Ŝakja Regno nomiĝis Kapilavasto kaj situis ĉe
la montpiedo de Himalajo.
Reĝino Maha Maja estis filino de Reĝo Anĝano de Kolijaso. Pro ŝia beleco oni nomis ŝin
Maja, kiu signifas “vizion”. Sed la plej mirindaj kvalitoj estis ŝiaj virto kaj talento, do ŝi estis naturdotita kun plej altaj inteligenteco kaj pieco. Reĝo Sudodano konformis al sia aminda edzino.
Li nomiĝis “La reĝo de la leĝo”, ĉar li regis en la regno laŭ la leĝo. Neniu el la Ŝakjanoj estis pli honora kaj respektinda ol li. Lin admiris ne nur la nobeloj kaj korteganoj, sed ankaŭ la dommastroj kaj komercistoj. Ĝuste en tiu nobela familio naskiĝos la Budho.
La reĝino havis vivecan sonĝon kiam ŝi dormis en la palaco en plenluna nokto. Ŝi trovis, ke
kvar ĉielanoj portis ŝin al Anota Lago en Himalajo. Post banado al ŝi en la lago, la ĉielanoj ŝin vestis per ĉielaj vestaĵoj, ŝmiris per parfumoj kaj ornamis per ĉielaj floroj. Baldaŭ aperis elefanto portanta blankan lotusfloron per sia trunko. Ĝi ĉirkaŭiris ŝin trifoje kaj iris en ŝian uteron tra la dekstra flanko de ŝia korpo. Poste la elefanto malaperis kaj la reĝino vekiĝis, sciante, ke ŝi ricevis gravan mesaĝon, ĉar elefanto estas simbolo de honoreco en Nepalo. La reĝino rakontis la sonĝon
al la reĝo frumatene en la sekva tago. La reĝo konfuziĝis, kaj tuj alvenigis kelkajn saĝulojn por diskuti pri la aludo de la sonĝo.
“Via Reĝa Moŝto,” diris la saĝuloj, “vi estas feliĉa. La ĉielanoj elektis nian reĝinon kiel
patrinon de la plej pura infano, kiu fariĝos grandulo.” La reĝo kaj reĝino ekzaltiĝis aŭdinte tion.
Ili tiel plezuriĝis, ke ili invitis multajn nobelojn en la lando al la palaco por festeno kaj por informi ilin pri la bona novaĵo. Eĉ bezonantoj ne estis forgesitaj. Oni donacis manĝaĵojn kaj
vestaĵojn al la malriĉuloj en la celebrado. La tuta regno avide atendis la naskiĝon de la nova reĝido, kaj Reĝino Maja ĝuis gravedecon feliĉan kaj bonfartan, havante puran vivon por si mem kaj la
naskiĝonta bebo.
1-2. La naskiĝo de la reĝido
Ĉirkaŭ dek monatojn post sia sonĝo pri la blanka elefanto kaj la signo, ke ŝi naskos
grandulon, Reĝino Maja atendis la naskiĝon de sia infano. Iutage ŝi iris al la reĝo kaj diris al li:
“Mia kara, mi devas iri al miaj gepatroj. Baldaŭ naskiĝos nia bebo.” Estis kutimo en Hindio, ke
la edzino devas naski bebon en la gepatra domo, do la reĝo konsentis, dirante:“Tre bone, mi faros necesan aranĝon por via vojaĝo.”
La reĝo sendis soldatojn por antaŭtempe purigi la vojon, kaj ankaŭ aranĝis, ke aliaj gardos la
reĝinon kiam oni portos ŝin per ornamita palankeno. La reĝino forlasis Kapilavaston, kaj
ekvojaĝis al la ĉefurbo de sia patra regno en longa procesio de soldatoj kaj servistoj.
La granda procesio preteriris ĝardenon nomatan Parkon Lumbinio sur la vojo al Regno Kolija.
La ĝardeno estis proksima al la regno nomata Nepalo ĉe la piedo de Himalaja Montaro. La reĝino
absorbiĝis de la bela parko kun sala-arboj, aromaj floroj, kaj viglaj birdoj kaj abeloj. La reĝino ordonis la portantojn de la palankeno halti por iom ripozi, ĉar la parko estis bona loko por ripozo.
Kiam ŝi estis sub sala-arbo, okazis al ŝi nasko kaj naskiĝis bebo. Estis fortuna tago. La nasko
okazis en plenluna tago de la jaro 623 a. K. La tagon oni celebras nun kiel Vesakon, la festo de tri gravaj aferoj, kiuj estas la naskiĝo, iluminiĝo kaj nirvaniĝo de la Budho.
Laŭ la legendoj pri la budha naskiĝo, la bebo faris sep paŝojn antaŭen kaj je ĉiu paŝo aperis
lotusfloro sur la tero. Je la sepa paŝo, li haltis kaj kriis kun nobla voĉo:
“Mi estas la ĉefo de la mondo; Mi estas la plej granda en la mondo; Mi estas la plej eminenta
en la mondo. Jen mia lasta naskiĝo. Mi ne plu revenos.”
Reĝino Maha Maja tuj revenis al Kapilavasto post la naskiĝo de sia filo. Kiam la reĝo
informiĝis pri tio, li estis tre feliĉa. La informo pri la naskiĝo de la longe atendita bebo ankaŭ
cirkulis en la regno kaj ĉie estigis ĝojon.
3. La nomdona ceremonio
Reĝo Sudodano havis maljunan instruiston tre faman pro la saĝo. Li nomiĝis Asito la saĝulo,
kaj vivis en ĝangalo. Iutage, kiam li sidis meditante, li aŭdis kanton kaj vidis dancon de la ĉielanoj.
“Kial vi estas tiel ĝojaj?”li demandis.“Ĉar la plej granda eminentulo en la mondo jam naskiĝis
al Reĝino Maha Maja en Parko Lumbinio,” respondis la ĉielanoj. Informiĝinte pri tio, Asito tuj
hastis al la reĝo, reĝino kaj novnaskita bebo.
La reĝo ege ĝojis vidinte sian saĝan maljunan instruiston denove. Post la sidiĝo de la saĝulo
en la palaco, la reĝo alportis la reĝidon antaŭ li kaj diris, “Instruisto, mia filo naskiĝis nur hieraŭ.
Jen li estas. Bonvolu vidi, ĉu li havos bonan estontecon.”
Tion dirinte, la reĝo mallevis la reĝidon antaŭ la saĝulo por ke li esploru lin zorgeme. Sed la
bebo movis siajn piedojn sur la kapon de la saĝulo. Surprizite, Asito prenis la piedojn de la bebo en la manojn kaj ekzamenis ilin tre atente. Vidinte makulojn sur la plandoj de la reĝido, li stariĝis kaj diris: “La reĝido fariĝos tre granda instruisto en la mondo.” La saĝulo tiel plezuriĝis, ke li kunmetis siajn manplatojn kaj esprimis sian respekton al la juna reĝido. Vidinte tion, la reĝo ankaŭ
faris la samon. Tio estis la unua saluto de la reĝo.
En la kvina tago de la reĝido, la reĝo invitis kvin saĝulojn por ĉeesti la nomdonan
ceremonion kaj proponi bonan nomon por la reĝido. La saĝuloj esploris la denaskajn makulojn de
la reĝido kaj konkludis, “ La reĝido fariĝos la reĝo de reĝoj se li volas regi la mondon. Se li
elektos religian vivon, li fariĝos Budho, la plej granda saĝulo.”
“La reĝido fariĝos nenio alia ol la Budho.” diris Kondano, la plej juna el la kvin saĝuloj.
Tiam la saĝuloj nomis lin Sidarto kun senco “plenumita deziro” aŭ “tiu, kiu plenumis sian
celon.”
4. La edukado de la reĝido
Je la sepa tago post sia nasko, la patrino de la reĝido Sidarto forpasis. La reĝo havis alian
reĝinon, kiu nomiĝis Praĝapati Gotami. Ŝi estis la plijuna fratino de Reĝino Maha Maja, kaj naskis filon en la sama tago, kiam Reĝino Maha Maja forpasis. Praĝapati Gotami donis sian filon al
vartistino kaj ŝi mem vartis Reĝidon Sidarto, kiun ŝi tiel amis kiel sian propran filon. Reĝido
Sidarto ne havis memoron pri sia propra patrino.
Kiam Reĝido Sidarto aĝis je nur kelkaj jaroj, Reĝo Sudodano sendis lin al lernejo. Estis
multaj infanoj en lia klaso, kaj ĉiuj el ili venis el nobelaj familioj. Lia instruisto nomiĝis Sarvo Mitro.
Li lernis lingvojn, legadon, verkadon, matematikon, historion, geografion, sciencon, kaj
ankaŭ ludojn kiel bokson, arkopafadon, luktadon kaj aliajn. Li lernis ĉiujn lecionojn pli rapide ol aliaj lernantoj en la klaso. Li estis la plej saĝa en la klaso kaj plej bona en la ludoj. Li gajnis honoron en ĉiuj lecionoj kaj fariĝis pli saĝa ol siaj instruistoj. Li estis la plej saĝa kaj la sola lernanto, kiu faris multajn demandojn al siaj instruistoj kaj pliaĝuloj. Li estis la knabo plej forta, plej alta kaj plej bela en la klaso. Li neniam maldiligentiĝis, neniam miskondutis kaj neniam
malobeis kontraŭ instruistoj. Li amis ĉiujn kaj ĉiuj amis lin. Li estis amiko por ĉiuj homoj.
5. Bonkoreco de Reĝido Sidarto
Reĝido Sidarto estis tre bonkora al homoj, bestoj kaj ĉiuj aliaj vivestaĵoj. Li ankaŭ estis tre
brava ĉevalisto kaj gajnis multajn premiojn en la lando. Kvankam li havis ĉion kaj ne bezonis