Лідзія Паўлаўна з Масквы не вярнулася, Зоя прыехала адна. З тым самым, што было ў тэлеграме. Маўляў, Ігар Львовіч накінуўся, Лідзія Паўлаўна не магла болей трываць, а тут пісталет пад рукой — і яна ў адчаі, каб назаўсёды скончыць з жахам, у якім жыла, стрэліла. Тэатр, сапраўдная народная артыстка...Трэба зусім не ведаць Лідзію Паўлаўну, каб паверыць у такое.
Зоя нараніцы прыбегла да мяне з вакзала, а ў мяне — Зіначка. Так выйшла. Я ўсё не мог ніяк разабрацца з выдумкай Крабіча пра смерць дачкі... Як яму такое ў галаву ўзбрыло, чаму і нашто?.. Вырашыў Зіначку распытаць, заадно растлумачыць, чаму я з яе маці... Зіначка зацыклілася на гэтым. Яе закалаціла, калі я ў бальніцы з’явіўся. “Не падыходзьце!..” Засланілася нейкім куфэрачкам белым, які несла, і ў вачах — агіда! Рэдка на мяне гэтак, як на брыдоту, глядзелі — і каб я гэтак жа сябе пачуваў. Тут усё ў адно сыйшлося... Пачаў вінаваціцца, ледзьве ўгаварыў... А дзе размаўляць пра такое?.. Запрасіў да сябе, нічога іншага на ўвазе не маючы, а яна раптам, збялеўшы пад той куфэрачак: “Пайшлі! Мамку трахнулі, дык і мяне!..” Пасля нічога не было і быць не магло нічога, хоць Зіначка парог пераступіла і світарчык на галаву ўсцягнула, грудзі загаліла: “Ну, што? Як у мамкі?!. І ўсё астатняе паказаць?!.” Але яна так баранілася, ненавідзела мяне так, я абцягнуў світарчык, па адчайнай галаве пагладзіў: “Ты сябра майго дачка... прабач, не ведаў...” “Ніколі я дачкой не была яму, прыпыленаму! І мамцы цяпер не дачка!...” Я ўсё гладзіў па валасах: “Супакойся...” “Як вы маглі! Як вы ўсе маглі!..” Да слёз дайшло, пасля слёз яна паспакайнела трошкі, стала нешта чуць, можна было гаварыць... Так пакутліва і доўга я з дзецьмі сваімі не размаўляў — ні з Камілай, ні з Робертам. Сярод ночы Зіначка стамілася, апошні раз нервова ўсхліпнула — і раптам, седзячы ў крэсле, заснула. Імгненна, як дзіця. Я перанёс яе на ложак, лёг таксама. Мы проста пераначавалі разам, але Зоі ўраніцы я не стаў тлумачыць, што ўсё не так, як ёй здалося. І Зоя, перагаварыўшы са мной на кухні, пайшла, а Зіначка — не. І глянула, я заўважыў, услед Зоі пераможна. Пстрычка малая...
— Што Лі-Лі сказаць? — спытала Зоя, выходзячы. Яна не магла дапусціць, каб Зіначка і яе, і Лі-Лі перамагла. І правільна не дапускала. З Лі-Лі апошнім разам я амаль гэтак жа, як з Зіначкай, пераначаваў.
Ад Амеда Лі-Лі са мной не паехала: “Не хачу ў твой дом. Ва ўсякім разе зараз”. “А мне як быць?..” “Едзь, не едзь... Як хочаш...”
— Тут жывіце, — прапанаваў Амед. — Месца ўсім хопіць — і чым вам кепска?.. Мора, пальмы... І фікус свой.
— Фікус не наш, — прагаварылася Лі-Лі, якая не зусім яшчэ мяне кінула, і я зачапіўся за гэтае не наш, застаўся.
Павячэралі ў альтанцы — татарчык смачны аказаўся: не скажаш, што сырое мяса.
— Спецый, спецый не шкадаваць трэба, — аблізваў пальцы Амед. — Смак не ў мясе і не ў рыбе, а ў прыправах... І ў чалавеку так, бо сам ён сыры.
— Ува мне як са спецыямі? — спытала Лі-Лі, і Амед падняўся з кілішкам.
— Хоць аблізвай! Давайце вып’ем за Лі-Лі, на якую ўсе аблізваюцца!.. — І прыгразіў пальцам Серверу, які пацягнуўся да віна. — Дзеці не п’юць!..
— Аблізваюцца, — сказала жонка Амеда.
— Я дзіця, — выпіў соку і аблізаўся Фелікс. — Пашчасціла табе, Раман. — І Лі-Лі тут жа ўставіла:
— Не яму аднаму.
Яна нібыта жартавала, падвясельвалася — так гэта ўсе і зразумелі, апроч мяне. І яшчэ Фелікса, які, калі я падняўся, каб пайсці, мяне пераняў.
— Пачакай ты! Я ўжо сто гадоў не сядзеў вось так, каб проста пасядзець, калі яшчэ давядзецца?.. — І пачаў казаць да ўсіх. — Такога не ўявіць у Амерыцы... Наогул не ўявіць, каб недзе мне дапамаглі, як тут... Я шмат чаго прапусціў у жыцці. З таго, што ў свой час само даецца, а пасля не купіць, не вымаліць. Прамінуў людзей, з якімі мог быць блізкі... Цяпер нічога і нікога не вярнуць, але, каб можна было... Ды нельга. Толькі думаць трэба не пра тое, чаго ўжо нельга, а пра тое, што яшчэ можна... Іншыя ёсць у свеце людзі — дык хоць бы іх не прапусціць. Як раней прапускаў, калі цешыла мяне мая пантанасць, з якой бег да мэты, да якой? — з жыццём навыперадкі... Працаваць, дабівацца! — я шмат чаго ўмеў!— і што?.. Аказалася, я не ўмеў жыць. Не займеў нікога, з кім можна навучыцца, бо адзін не навучышся. І хачу, каб... — Фелікс на Лі-Лі глядзеў... — каб былі ў мяне вы...
— Тады вазьмі нас у Амерыку, — сказаў, не схільны да сантыментаў, Лупеха, асіметрычны, а дачка Амеда, найменшая, спытала:
— Ты амерыканскі сірата?..
— Вы чулі? — здзівілася яе маці. — А ніхто ж не казаў ёй ніколі, што ў свеце сіроты ёсць. Ёсць, мусіць, рэчы, пра якія яны самі адразу ведаюць... — І яна падала мне халат. — Можа, на сон пакупаецеся?..