— Які чалавек?
— Скуль я ведаю! Іх чалавек, значыць, іх чалавек. Нам не ўсё адно?
Я ў “прафесаршы” нядаўна спытаўся: “Вам не ўсё адно?..”
— Не ўсё адно. Трэба было спытаць: які чалавек, што за чалавек? А то абярэм свалату ці прыдурка.
Росцік кладзе на стол свае калабковыя, валасаценькія кулачкі, налягае на іх і кажа:
— Тры з паловай штукі.
— Ну і што?
Ён думае, што я не зразумеў, і адкідваецца ў крэсле.
— Ты не выспаўся з рыжай? Тры з паловай штукі зялёных — і выхад на прэзідэнта.
Я ўдакладняю:
— На дзяржсакратара?..
— На прэзідэнта! Памочнік дзяржсакратара — прэзідэнцкі сябрук.
— Чаму ён тады не прэзідэнцкі памочнік?
— Яшчэ які памочнік!.. — прыцмоквае Росцік, які, у адрозненне ад мяне, ведае пра ўсё, што адбываецца ў цяперашняй нашай даволі дзіўнай уладзе. — Пастаўлены прыглядваць за дзяржсакратаром.
— Праўда?.. — пытаюся я, хоць мне гэта не цікава, абсалютна па барабане. — Значыць, тры с паловай?..
— І праўда, і тры с паловай.
— За колькі канцэртаў?
Тут у Росціка перакур...
— Дамовіліся на дзесяць.
— Тры з паловай за дзесяць?.. Гэта ж капейкі...
Росцік сам ведае, што капейкі... Глядзіць у вакно...
— Іншым зусім яны не плацяць. Скажуць выступаць — і выступаюць за кірнуць і паберляць...
Яшчэ ў нядаўнія часы мы столькі ж за адзін канцэрт мелі, але нядаўнія часы сыйшлі ў даўніну.
— Дзяржсавет мог і накінуць...
— Там пабачым... Дык я збіраю банду?
— Збірай.
— Тады чаго ты: што за чалавек, які чалавек?
— Я выбаршчык. А выбаршчык павінен хоць прыблізна ўяўляць, каго выбірае.
— Які ты выбаршчык? Гэта я выбаршчык, бо жыд не можа быць не выбаршчыкам.
Расціслаў Якаўлевіч Смольнікаў сам сябе называе толькі жыдам, ніякім ні яўрэям, ні габрэям. Гэта Росцік тлумачыць тым, што ўсе рэчы ў жыцці павінны называцца сваімі імёнамі, а габрэям ён толькі ў савецкім пашпарце запісаны. Савецкі пашпарт — гэта не жыццё. Хоць бы таму, што савецкі пашпарт пабыў ды скончыўся, а жыццё, як доўжылася, так доўжыцца.
Я сказаў яму неяк, што жыдоўскія штучкі свае ён мог бы і пакінуць, не ўсе наўкол антысеміты, ёсць прыстойныя людзі, і ён спытаўся ў адказ: “Ты, прыстойны, хіба думаеш пра мяне: у, габрэй пархаты?..”
Росцік дапытвае:
— Ты хоць раз за жыццё галасаваў?
— Не.
— А я кожнага разу. Таму і было заўсёды дзевяноста дзевяць цэлых і дзевяноста дзевяць сотых... Каб яшчэ ты галасаваў — былі б усе сто.
— Чаму ж цяпер меней?
— Жыды раз’ехаліся. Нельга дапускаць, каб жыды раз’язджаліся. Гэта можа сарваць любыя выбары і загубіць маладую дэмакратыю. А я маладую дэмакратыю люблю.
— Ты лепей дзевак маладых любі.
Зірнуўшы на гадзіннік, Росцік падымаецца.
— Самы час... Пайду па лазню.
— Чаго хадзіць? Пазвані.
— Не палягчай мне жыццё. Ты і так мне яго палягчаеш, за мяне на дзеўках скачучы. Ты глянь на сябе... — Росцік люстэрка падае: ён, у адрозненне ад дзецюкоў местачковых, якія некалі пры сабе кішэнныя люстэркі з расчоскамі насілі, толькі люстэрка носіць, расчоска яму ні для чаго... як, зрэшты, і люстэрка. — Праз тыя скокі ні крыві, ні сокаў, а мне заўтра аналізы здаваць.
У нас тэатр-студыя. Каб талкова расказаць, што гэта такое, дык і не раскажаш. Бо ўсё бесталкова, але неяк круціцца.
Па жыцці, перш за ўсё па жыцці, па лёсе, а пасля ўжо па прафесіі, я музыкант. Ніштавата граю на гітары, на трубе, на скрыпцы, ды, бадай, на ўсім, з чаго можна выдзьмуць, выціснуць, выбіць хоць нейкі гук. Але не так граю, каб аднаму на сцэне стаяць...
Мне трэба, каб побач былі. Каб пралічыць, пальцамі падшчоўкваючы: раз, два, тры, чатыры — і пайшло-паехала: “Глядзі, як светла і як чыста...”
Я Блонька, лабух. З лабухаў Росцік бабкі збіраецца страсаць за паказ самай доўгай валасіны.
Лабух сярод музыкантаў — слоўца знешне зняважлівае. Не музыкант — лабух. Не грае — лабае. За грошы там, яшчэ за што... Не ў імя самой музыкі, карацей. Пра якога-небудзь маладзёна, які яшчэ і лабаць не ўмее, скажаш лабух — крыўдуе. А я не. Як і ніхто з тых, хто прастаяў на сцэне гадоў па дваццаць. Для нас гэта — жыццё, што ж нам на жыццё крыўдаваць?..
За мной рэстараны, якія ў мой час рэстаранамі ніхто і не называў, а толькі кабакамі, п’яныя вяселлі і юбілеі, каля дзесятка папсовых ансамбляў і рок-груп. Таму для мяне ў нашым слоўцы — яшчэ і наша цэхавасць. Прыналежнасць усіх нас да музыкі — і нас адных да адных. Код, знак, па якім мы распазнаемся, бо нідзе і ні ў чым, апроч музыкі, лабуха не знойдзеш.