Струна напругі ўва мне паслабілася, я паклаў лімон у сподак — і сок пераліўся на стол. “Піце натуральныя сокі!..” Неяк трэба было вяртацца да натуральнага.
— У мяне таксама ёсць дачка, Максім Аркадзьевіч. Каміла, равесніца Лі-Лі...
— Ну і што?.. Вы чаму не п’еце?..
Мая дачка яго не цікавіла, а піць я не хацеў: каньяк, як і гарэлка, не можа прыдумаць мазгі.
— Яны сябруюць, Каміла мяне з Лі-Лі і пазнаёміла... Ведаеце, для чаго?
Максім Аркадзьевіч пырхнуў.
— Здагадваюся. Для жывёльных злучак.
Мне расхацелася распавядаць яму пра мае адносіны з дачкой...
— Няхай так. Але чаму са мной, чалавекам удвая старэйшым?.. Нават гэта не зусім натуральна, але ўсё ж...
— Не мой выпадак?
— Не ваш.
— І вы прыдумалі пазнаёміць мяне з вашай Камілай? Каб яна стала маёй Лі-Лі?
Пра такое я і блізка не думаў — ён што?..
— Не. Каміла хай сама знаёміцца, з кім захоча.
— Хай. Тады што вы прыдумалі?
Ён змушаў мяне да нечага, што я нібыта абавязаны быў прыдумаць, бо ён пазваніў мне, ратуючыся, хоць Максім Аркадзьевіч ад пачатку маніў: званіў ён не мне, а Лі-Лі, за мяне пасля ўжо зачапіўся...
— Не прыдумаў, думаю пакуль... Я кнігі ўсе не прачытаў, але чытаў Фрэйда, нешта яшчэ такое і...
Ён цераз столік нахіліўся да мяне, перабіваючы.
— Фрэйд — хворая пісаніна для хворых. А я прыдумаў, за вас прыдумаў! Ажаніцеся, ці проста вазьміце жыць да сябе Зою! Яны падобныя, і Зоя спелая, страсная, о, вы не ўяўляеце, якая Зоя страсная! — нашто вам Лі-Лі?
На твары ягоным блукала толькі што знойдзеная здагадка — Максім Аркадзьевіч не жартаваў. Калі я зразумеў яго правільна, калі наогул тут можна было нешта зразумець, ён прапаноўваў мне абмяняць Лі-Лі на Зою, сваю дачку на сваю жонку... Навесці парадак: узяць адну рэч і пакласці на месца другой.
— Вы прапануеце абмен?..
— Так! І ніхто не вешаецца!..
Сам я вешацца ніколі не збіраўся, але вешальнікаў бачаў... Трубач Чэсік Пілевіч, з якім гралі мы ў адной рок-групе, на канцэрце адышоў пад сола ўдарных за кулісы, сола скончылася, яму ўступаць, а яго няма... Сыгралі без трубы, кінуліся шукаць — вісіць у грымёрцы на рамяні... Чаму, з чаго?.. Пра суіцыд ніколі і не заікаўся... Я падумаў: можа, звыш што-небудзь, покліч які — музыкант ён ад Бога быў...
Аказалася, што не звыш, ніякі не покліч... Ажаніцца сабраўся, а нявеста, пакуль мы на гастролях былі, дагульвала сваё. І Чэсік, калі мы прыляцелі ўраніцы — на дзень усяго, толькі на той канцэрт — застаў яе з барабаншчыкам. Не з нашай групы, барабаншчыкаў хапае... Чэсік падумаў да вечара, як яму быць — і пад сола барабана...
Лабухі, помню, прыпухлі... Прыкол Чэсікаў ацанілі: прыкалоўся Чэсік крута — толькі што і каму даказаў?..
Максім Аркадзьевіч так, як я ўяўляў сабе вешальнікаў, не выглядаў. Я наогул засумняваўся ў тым, што ён вешальнік...
Пра вяроўку ў доме вешальніка не кажуць, толькі, мусіць, не ў гэтым доме, і я вырашыў вешальніка праверыць.
— Максім Аркадзьевіч, дайце вяроўку...
— Якую?
— На якой павесіцца спрабавалі...
— Я выкінуў яе... — сказаў ён запаволена. — Зрэшты, яна ў сметніцы... У вас дзіўныя жаданні.
— Не дзіўнейшыя за вашы... Дайце.
— Ну, калі ласка, зараз...
Ён няўпэўнена падаўся калідорчыкам на кухню, пастукаў там дзверцамі шафак і спытаўся адтуль:
— Вам тую самую, ці лепей новую?.. У мяне новая ёсць...
З гэтымі словамі, з вяроўкамі ў рукаў ён паказаўся ў прыхожай, бокам да дзвярэй спальні, і дзверы тыя здрыгануліся разам з касякамі і ўнутранымі перагародкамі: гух! — і падаліся ў замку, нібы кувадлаю ў іх грымнулі...
— Максім! — крыкнуў Максім Аркадзьевіч, кідаючы мне вяроўкі і зачыняючы дзверы ў мой пакой, а ў дзверы спальні зноў “гух!” — і затрашчала дрэва, а пасля быццам мех з пяском грузна пляснуўся на падлогу.
— Ды пусці, няма ў мяне нічога, пусці... — супакойваў Максім Аркадзьевіч дога, які, відаць, паваліў яго. — Госць наш захацеў павесіцца, няхай вешаецца, табе што?.. Да нас Лі-Лі вернецца, калі ён павесіцца...
Праўдай аказалася і тое, што ён казаў пра сабаку, і тое, што казаў пра вяроўку, якая была перагрызеная... А, значыць, і ўсё астатняе праўда?.. Апроч таго, што ён Максіма дурыў, быццам я хачу павесіцца. Ці, можа, і гэта праўда таксама?..
Калі Максім грымнуўся ў дзверы, я не ўцяміў адразу, што адбываецца, таму не паспеў спалохацца. Калі б паспеў, дык з маім агульным страхам да ўсіх сабак і асобным да гэтага страшыдлы, можа, і вешацца не было б каму...
— Як вы там, Раман?.. — спытаў Максім Аркадзьевіч. — Зараз я замок падпраўлю, зноў яго зачыню... Ледзь дзверы не высадзіў, такія дзверы...