Ну, кабыла...
— Каго ўзяў сілай?.. Вы бачылі тую грамадзянку Ліскіну?..
— І думае грамадзянка Ліскіна, і не яна адна так думае, што вы, не дамогшыся свайго, не ўсяго свайго дамогшыся, і забілі ў нервовасці Ігара Львовіча, бо нікога, апроч яго і вас, у кватэры не заставалася, — як не пачуў майго пытання следчы. — Так што ў мяне ёсць усе падставы, каб затрымаць вас, Раман Канстанцінавіч. Пакуль затрымаць, што я, бадай, і зраблю...
Усё, што казаў следчы, выглядала дурным жартам, але ён не жартаваў — па вачах ягоных я ўбачыў, што ён не жартуе. За тыдзень расследвання ён, мусібыць, ні за што не зачапіўся, а я — версія... На мяне — паказанні, за мной — мана. Мне стала таксама не да жартаў.
— І як я Ігара Львовіча забіў?
— Можы быць, выпадкова, — падказаў следчы. — Папалохаць хацелі, думалі, што пісталет без патронаў... Ці не цэлілі, а папалі... Вы ж музыкант, а не снайпер.
— Дзе я ўзяў пісталет, калі яго бамжы знеслі? Ці яны вярнуліся?.. Калі вярнуліся...
Я не дагаварыў, каб не абвінаваціць бамжоў, але следчы, гадоў на дзесяць за мяне маладзейшы, і на недагавораным падлавіў мяне, як дзіцёнка.
— Вы паказвалі спачатку, што ў кватэры не былі! Паказвалі?.. Значыць, не бачылі пісталета? А цяпер, аказваецца, і былі, і бачылі! Нават ведаеце, хто яго знёс! І абвінавачваеце ў забойстве Мацвеенку і Лупеху! Так?
Я не ведаў, што на гэта сказаць. Сказаў:
— Не мне іх абвінавачваць...
— І правільна, не вам! Бо не знеслі нікуды Ляпеха і Мацвеенка пісталет, — наступаў, развіваючы поспех, следчы. — Пабаяліся, пакінулі! Іх п’яных каля піўной падабралі, толькі сякеру ў сумцы знайшлі! Ну?!. Вы дзе пісталет падзелі?!.
Следчы Іван Ягоравіч Патапейка, грозны слуга закону, прыўстаў з-за стала, набычыўся і скразным позіркам пранізваў забойцу, які зараз расколецца — ну ўсё, як у кіно... Я падумаў, што з гэткай ролі, як для яго напісанай, самому яму выйсці будзе цяжкавата, а значыць, трэба яго выводзіць, час мне ратавацца, і я папрасіў як мага спакайней:
— Можна ад вас пазваніць?
— Нельга!
Я зірнуў на гадзіннік.
— Шыгуцкі чакае майго званка... Барыс Сцяпанавіч Шыгуцкі, памочнік дзяржсакратара.
Прозвішча Шыгуцкага адразу выбіла грознага слугу закону Івана Ягоравіча Патапейку з бычынай стойкі, ён сеў, пстрыкнуў па пачаку запалак, стаў даставаць з пачака запалкі, запальваць іх... Спаліўшы, паслініўшы пальцы і перавярнуўшы, каб ушчэнт згарэла, трэцюю запалку, моўчкі падсунуў тэлефон.
— Але гэта не азначае... — нервова храбрыўся ён, паслухаўшы Шыгуцкага і выводзячы мяне з кабінета. — Не азначае...
Першай павінна была б прыйсці першая жонка, але дакладна ў дамоўлены час, бо немка, першай з’яўляецца другая... Марта ў строгім белым касцюме, без ніякага макіяжу, халодна-прыгожая, падцягнутая, спартыўныя — не мне, канечне, лабуху расхрыстанаму, з ёй жыць. Зараз яна перакладчыцай у сумеснай з немцамі фірме — і з дырэктарам фірмы, немцам, у грамадзянскім шлюбе. Усё правільна, па-нямецку.
— Хэй! — за руку, каб не лез цалавацца, здароўкаецца Марта, але я ўсё ж прыабдымаю яе і цалую ў шчаку.
— Хэй!.. А дзе Роберт?..
Імя сыну выбіралі мы такое, каб з агульнаеўрапейскага кантэксту не выпадала. Хоць Роберт Раманавіч — не кожны еўрапеец вымавіць, нават не картавы. Яны ў Еўропе там, каб лішняе не картавіць, без імя па бацьку і абыходзяцца.
— Званіў, на дваццаць хвілін папрасіў дазволу спазніцца.
На дваццаць хвілін! Папрасіў дазволу!.. Каго ж гэтая немчура з майго сына злепіць?..
Ніна ідзе з таго боку парку, дзе сядзяць Каміла з Лі-Лі і Полем, ідзе няўпэўнена, як бы не надта хоча... Яна заўважае Камілу з кампаніяй, падыходзіць да іх... Каміла махае мне рукой: маўляў, пачакай...
— Іх там болей, — кажа Марта. — Можа, і нам да іх?..
Ніна б спыталася: хто гэта там з Камілай і Полем?.. Марта не спытаецца.
— Прыйдуць, — кажу, адчуваючы, што ўсё мной прыдуманае, можа скончыцца, не пачаўшыся. — Як ты?
— Нармальна. А што ў цябе?.. Ці ўсіх пачакаем?
— А як правільна?
— Правільна пачакаць.
— Адной табе не цікава?
— Табе не цікава. Інакш бы ты адну мяне і запрасіў.
Усе яны — аднаўласніцы. І правільная Марта таксама.
— І ты б прыйшла?
— Цяпер — не.
Кажа, як адразае...
Марта не заўсёды была такая, нямецка-латышскае ў ёй тут ужо праявілася, у нас, у нашым бардаку... Мусібыць, бардаку насуперак. Ёй было семнаццаць, яна толькі-толькі школу скончыла, імпульсіўная, мройная, няправільная, калі на канцэрце ў Рызе выбегла на сцэну з кветкамі — і я злавіў яе і не выпусціў. Бацькі яе ў суд на мяне падалі, нібыта я выкраў у іх дачку, але, пакуль суд ды справа, нарадзіўся Роберт — і Марта вырвалася ад мяне толькі праз дзесяць гадоў.