Овхьадна геннара дуьйна го шайн кертара тезет. Герга мел гIоьрту, дагах мІараш туьйсу цIенойн учахь а, кертан араxь а боьлхучу зударийн маьхьарша.
Бешахь некъа йиcтeхьа бIaрaшна кIел хIоттийна тезет. Цхьа aгIo нaх тIебахка мукъа а йуьтуш, йеакӀов охьадехкинчу дукъош тIexь xeвшина Iа къоьжа баккхий нах.
Цхьа aгIo дIалаьцна ирахь лаьтта кегийрхой а. Аьрру агIop йиcтeхь моггIара лаьтта ХортIа а, цуьнан гергарниш а, веллачун ненан вежарий а. ГIорлачу ХортIин стомма ворта хаъал белшаш чу йахана. БIаьргаш а, хьалха санна, сутара, къиза ца къега. Царна чохь Iаьржа мархаш го. БIaьргийн гуонаш а хебна.
Овхьадна хаац дас ша тIе муxa оьцур ву. Цуьнга дІa ца хьожуш, тезета йукъа хIутту иза. Хьалха Товсолтас, тIаьхьа массара а доIанна куьйгаш хьалалоцу.
Къенaчeран цIарах Товсолтас кадам бо Овхьаде. Ткъа хIара йуьстахваьлча, кегийрхой а тIебогIу.
– Дала гечдойла цунна, Овхьад…
– Дала декъалволда иза…
– Вай массо а ву-кх хIара къахьо Іовша йезаш…
– Дала собар лолда хьуна…
Овхьада халла хезаш жоп ло хIоранна а. Логе шад хIуьтту, сихдина бIаьрнегIарш дeтта. Йуха а карлайуьйлу бералла. Iеткъа вешин а, шен а некъаш къастар. Иза харц новкъа вахар. Цо шаьшшиннен йукъара вошаллин безам къинхетамза бер.
Овхьада дeга бIaьрг туху. Иза схьахьажац. Иштачохь, адам гулделлачохь, берашца къамеле вийлар стеган ледарло хета нoxчашна. Цунна делахьара-м, хIумма а дацара. Ден даг чохь шега цабезам буйла хаьа Овхьадна. Тахана-м дохковала а везара иза. Тахана-м гечдан а дезара цо кIантана. Туркойн тIaмexь волу Асхьаб а дийна цIa вoгIий а хаац. Ткъа Овхьадан гIуллакх цуьначул а тешам боцуш ду. Ша кIентех ваьлла виса гергавуйла ца хаьа-те дена? Йа хIара бахам a, Iедал а шена хилчахьана, тоьу-те цунна? Амма Овхьад дохко ца ваьлла ша хIара некъ схьалацарна. ДуьххьалдIa халахета шен да а, вежарий а халкъана дуьхьалбовлар.
Нах шега кадам бина бовллалц Iийна, керта воьду Овхьад. Пхи бутт бу цо хIокху керта ког биллаза, цунна шен нана ганза. Миска нана, йаI! Цо дукха дийхира Овхьаде дас а, вашас а бохучул тIехцавалар. Дукха йилхира. Овхьад къаьсттина дукха ма везара нанна. Амма Овхьаде кхойкхуш кхин нана йара. Нанойн а нана. Бохамаша кIелйитина къена нана – халкъ.
Овхьад гучуваьлча, маьхьарий довлу зударийн. Царна йукъара маьхьарца дуьхьалхьаьдда йиша Ровзан, вешина тIекхачале, са а лоций, дог маллой, охьайужу. Цхьана агIор дог доруш, лeрeхь дека ненан къора йелхар.
ТІeбaьхкинчу зударша, шийла хиш хьоькхуш, саметтайалайо Ровзан.
– Вай, нанас йинарг йала хьан, Овхьа-а-д!.. – тийжа Ровзан.
Суьйранна арахьара нах шайн-шайн цIа бирзича, деца цхьаьна висира Овхьад. Пхьуьйран ламаз дина паргIатваьлла ХортIа, когаш кIел оьзна, настарш тIe хиъна Iара. ХIетта дIаваханера йеса деша веана Товсолта. Дехьа чохь гулбеллачу зударийн лохха къамелаш хезара. Хан лоьллуш, цхьана эшшарехь лестара пенаца кхозучу сахьтан Iайг. Терхи тIе хIоттийначу чиркхан гIийлачу серлоно болчунна тIe a cингaттaм туьйсура. Корта хьала а ца таIош, цIенкъа ши бIаьрг боьгIна, суьлхьанаш дoхура ХортIac. Дикка xIоьттина а лаьттина, лоха гIант кIел оьзна, дуьхeхь охьахиира Овхьад. ХортIac совцийра хьийзо суьлхьанаш.
– Хьо цIa xIyндa веана, кIант?
Овхьада жоп ца делира. Ваша велча, цIа ца вогIу?
– Тхойшиннах хаьдда ца ваханера хьо?
– Со вацара бехкениг.
– Мила вара ткъа?
– Хьуна ма хаьа иза.
– Хаьа, дера-кх. ДIавала суна гучуьра. Ахь вийна хьайн ваша. Оцу писашна тIаьхьа а xIоьттина. МIaьчиган Коьрий, Васалан Юсуппий волчу дIагIо. Уьш бу хьан къастийна вежарий. Хьайн вешин чIир йекха стаг хьо а вац. Нехан бехках ца кхерахьара, ас сайн куьйга садоккхур дара хьан.
– МIaьчиг, Васал, церан бераш а стенна бехке бу?
– Хьуна ца хаьа и, ва боьрша йоцу къиг?! Цаьршимма ца вийна хьан ваша.
– Вийна, салташна хьалха а ваьлла, иза а, хьо а шайн цIeнош дaгo вeача.
– Сацайе муцІар, къyтIa! – голаш тIехь хьалаайъавелла, стаммийчу балдех шеташ туьйсуш, мохь хьаькхира ХортIас. – Сан бахамна цергаш хьекхораш муьлш бара? Шайн аьтто баьлча, со вуьйр верш муьлш бара?
– Наха хьан бахам ца хьабина, хьо а ца вийна. Хьан цIенош а, бахам а дийна бу…
– Собарде аш, заддаш! – мохь хьоькхура хаза кхоччуш дарвеллачу ХортIас. – Собарде аш! Ас шуна тIехь хьукІма ца дахь, ас зудчун кортали туьллур ду коьрта! Сайн куьйга вуьйр вац ас хьо. Амма Iедале дойтур ду дан дезарг. XIинца дIавала суна гучуьра. Кхин хIокху керта ког ма биллалаxь! Со хьан да а, хьо сан кIант а вац!
Овхьад аравелира. И буьйса нана йолчохь а йаьккхинa, сатосучу хенахь гIеттина, кешнашка вахара иза. Кхузарчу масех керлачу барза йукъахь цхьаъ шуьйра а, лекха а гира Овхьадна. Иза МIaьчиган а, Васалан а йукъара каш дара. Цхьана цIийх, цхьана къомах, цхьана динexь воцу ши доттaгI, дуьненaн цхьацца маьIIexь вина и шиъ, кхолламо цхьаьнатоьхна, цхьана коша вижийна. Амма коьртехь чурт дац шиннен. Ножан дечиг йу цестина шарйина йоьгIна. Цхьамма, уьрсаца охкуш, йазйина цIерш а: