* * *
Калі трымае маці на руках
Свайго малога, мне здаецца — маці
Трымае чалавецтва, што ў вяках
Жыве, як светлы дух у гэтай хаце.
Калі ўзрывае цішу самалёт,
Ламаючы бар'еры гукавыя,
Здаецца, што з усіх зямных шырот
Глядзяць трывожна ў неба ўсе жывыя.
Калі ён сядзе з грузам дамавін,
І маці зразумее, што ніколі
Не выйдзе з металічнай хаты сын,
І загалосіць: «Мой жа ты саколік...» —
Чым гэты слёзы можна акупіць,
Якім — зямным альбо нябесным — раем?,
Пясок ля ямы ад слязы кіпіць,
Зямля — наскрозь, навылет — прагарае.
РОДНЫ МОЙ КРАЮ...
І страт перажыў і пагарды сцярпеў —
Не ўмесцяць Дняпро і Нарач.
Над бокам — нібыта гісторыі спеў —
Рыпелі турэмныя пары.
То з роднай сялібы нядоля вяла,
То гналі ў Сібір па этапу.
Аб тым, што ты вораг, на ўзлёце крыла
Кляймо выбівалі сатрапы.
На дзюрку апошнюю ты паяснік
Падцягваў вясною нішчымнай.
А над галавою —
дзяржаўнай хлусні
Выбухвалі бурбалкі чынна.
І сын табе ў вочы не раз чужаком
Глядзеў і прылюдна цураўся,
А ты праклясці мог толькі маўчком,
Бо мову язык забываўся.
Як толькі на ніве тваёй каласком
Вякоў выспявала надзея,
На ўздыме, каб шлях ты адольваў паўзком,
Стралялі ў спіну дабрадзеі...
Ды з пылу і тла ты ўзнімаўся ізноў
І дню непражытаму верыў.
І сцежку крывавую пасмы дажджоў
Змывалі на досвітку шэрым.
З душою наросцеж, хапком, напавер
Ты ўзводзіў вышынную хату:
На шыі з пятлёй трыццаць сёмы паверх
Вісеў над падмуркам трыццатым.
«Дзе вашы магілы, бацькі і дзяды?» —
У жвір, як у памяць,— лапата:
Дарог абарваных шукаюць сляды
Нашчадкі твае ў Курапатах.
Няўмольна твой лёс паўтарае віткі,
Ды вочы твае з надзеяй
З-пад хлебаробскай мазольнай рукі
Насустрач сынам паглядзелі.
Ты жыцьмеш, мой краю: не ўсе паляглі
Пад сосны — хто ў крамным, хто ў зрэбным...
Ты выжыць павінен, бо з гэткай зямлі
Ўзнімаюцца зоркі на неба.
ДАЛОНІ
Далоні — рэчышчы траншэяў,
Далоні — баразён цуркі...
Гляджу на вас — і век цішэе,
І мазалі бягуць з рукі:
Інтэлігенты ў пакаленні —
Другім ці трэцім — што ад нас,
Якое возьмеце памкненне,
Які адкрыецца вам час,—
Ці той, што мы клянём,— застойны,
Дзе гераізм, як гераін,—
Прэзідыумны i застольны,
Дзе ўжо не верыць бацьку сын...
Ці век прыдумаеце новы —
3 крутой камп'ютэрнай душой?..
Я веру ў розум адмысловы
І ў спрыт, засведчаны Ляўшой...
Адно прашу — не забівайце
Жывых азёр, крыніц і рэк,
На даланях сваіх чытайце
Аповесць з назвай «Чалавек».
Свой лес чытайце несмяротны
У гэтых лініях жывых,
Пакуль прырода незваротна
На згубу не скрыжуе іх.
Яе катоўнікаў імёны
Я знаю,— рукі бачыў я:
Па локці — у крыві зялёнай.
Ды не крычу: — Віна чыя?!
Бо знаю: і маёй — даволі,
І я не збоку прастаяў
У барацьбе — з табою, поле,
З табою, луг, рака мая...
Ляціць хімічная пагоня,
А я, банкрутны валадар,
Я ўсцешан, як прырода сёння
Ў мае атрутныя далоні
Хавае свой пакутны твар.
КАНВЕЕР...
Справа верша спосабам «калаж»
«Назначаны ці абраны?..»
«Вучоныя ў пашчы кратэра...»
«Адбыўся кангрэс наркаманаў...»
«Забілі меліяратара...»
«Народ не бярэ ні грама...»
«Камп'ютэр — ахвяра логікі...»
«Пайшло не жыццё, а крама:
Чарга і ў загс, і на могілкі...»
Стаю і з ветрам на пару
Перажоўваю тумбу з афішамі,
Смакую навіны... «Каспараў
Абышоў у прэтэнзіях Фішара...»
«Бабруйск — беларускі Гановер,
Ды толькі фартуна не бліснула...»
«Збіраўся ўзарваць Кагановіч
Сабор Васіля Дабраіснага…»
Размаху было аж замнога:
«Байкальская, магістральная»,—
Што ні лозунг — веку дарога,
Што ні грудзі — плошча астральная: