— Хворы, два дні, як захварэў, радыкуліт…
— Дзіва што! — зноў узняў голас Хвыль і перабраўся паміж сталоў да Шарая. — Было іх двое. Увайшлі праз дзверы, з грашамі выбіраліся праз акно, тое, перад якім вялізны куст бэзу. Бэз, заўважце, яшчэ лісця не паскідаў. У цемры зладзеі зламалі галінку і абарвалі, нечым зачапіўшы — хутчэй за ўсё рукзаком, — некалькі лісцікаў. Свежыя лісцікі сям-там парасцярушаны аж да штыкетніка. Пералезлі цераз агарожу, а тады падаліся на дарогу. Адбіткаў пальцаў не пакінулі, візітных картак таксама. Сляды на зямлі? Пад акном асфальт, як вы бачылі… Усё! — сказаў і зрабіўся маленькім, лагодным і стомленым чалавекам, у якога шмат гадоў за плячамі.
— Дзякуй, Віктар Міхайлавіч, — кіўнуў яму Шарай.
А Корзун падумаў, што адну зачэпку эксперт усё-такі даў: двух злачынцаў шукаць лягчэй, чым аднаго.
— Так, Алесь Антонавіч, — Шарай абвёў вачамі бухгалтэрыю, — папрацуйце разам з Раманам Фамічом. Пашукайце сярод мясцовых. А мы паедзем, будзем думаць іншыя варыянты.
Корзун з Савачкіным засталіся ўдвух.
— Трэба і нам ісці, а то занялі кантору, — сказаў участковы.
Корзун не паспеў адказаць.
У калідоры пачуўся тупат. Праз імгненне дзверы ў бухгалтэрыю, дзе ўсё яшчэ стаялі Корзун з Савачкіным, шырока расчыніліся, і ў іх паказаўся высокі мажны чалавек. Корзун ведаў яго — старшыня тутэйшага калгаса Шынкевіч.
— Шукаеце? — спачатку прабасіў ён, потым падаў руку. — Куды міліцыя глядзіць!
Корзун хацеў адказаць, што не міліцыя, а сам старшыня вінаваты, бо грошы трэба было ўсё-такі раздаць своечасова, але прамаўчаў: Шынкевіч даўно кіраваў калгасам, гаспадарыў умела і, маючы круты характар, не цярпеў, калі яму пярэчылі. Пачакаўшы, пакуль старшыня аціхне, прапанаваў:
— Можа, у вашым кабінеце пагаворым, Фёдар Гаўрылавіч?
Шынкевіч уважліва зірнуў на Корзуна, прыжмурыўся, як ацэньваючы, і ў вачах яго бліснула сумненне — ён ці не ўмеў, ці не хацеў хаваць сваіх пачуццяў. Корзуну нават падумалася, што старшыня можа спакойна прамовіць услых: «Хіба можна даручаць сур'ёзную справу такому маладому чалавеку, як ты?» Не сказаў. Павярнуўся і пайшоў да сябе, упэўнены, што міліцыянеры пойдуць за ім. У кабінеце ўсеўся ў крэсла, строга спытаў:
— Што-небудзь высветлілі?
— Не-е… — Корзун адчуваў сябе ніякавата: Шынкевіч нібы прыгнятаў яго.
— Дык пра што будзем гаварыць? — Старшыня ўзяў нейкую паперку, пачаў чытаць і, здавалася, адразу забыўся пра міліцыянераў, якія ў напружаных позах сядзелі насупраць.
Савачкін запытальна паглядзеў на Корзуна: маўляў, ты начальства, табе і слова. Корзун раптам узлаваўся — і на Савачкіна, і на Шынкевіча, і яшчэ больш на сябе. Рэзка сказаў:
— Фёдар Гаўрылавіч, мы да вас не ў госці прыйшлі.
— Што? — Шынкевіч узняў галаву. — А ты калючка, лейтэнант. Давай, давай… Кажы, што ад мяне трэба.
— Не надта многа, — памякчэў Корзун. — Адказаць на некалькі пытанняў.
— Слухаю, — адкінуўся ў крэсле старшыня.
— Часта вялікія грошы ў сейфе трымаеце?
— Скажаш, парушаем парадак? Бывае, — пацвердзіў Шынкевіч. — Але я накручу хвост галоўнаму бухгалтару, можаш не сумнявацца.
Корзуну здалося, што старшыня ўсё яшчэ не прымае яго ўсур'ёз, і строга зазначыў:
— Бестурботнасць да дабра не прыводзіць. Шынкевіч усміхнуўся, нічога не адказаў. Ён нібы страціў цікавасць да субяседніка і зноў пацягнуўся да сваіх паперак.
— Аднак нас цікавіць іншае. Хто, па-вашаму, мог ведаць, што ў сейфе засталося так многа грошай?
Шынкевіч паціснуў плячамі, потым, загінаючы пальцы на левай руцэ, пачаў тлумачыць:
— Уся бухгалтэрыя — раз, уся смятаніцкая брыгада — два, я — тры, мой шафёр, які возіць касірку з банка, — чатыры, любы калгаснік, які мог надвячоркам апынуцца ў бухгалтэрыі, — пяць… Бачыш, пальцаў не хапае. Але ў нас такіх зацятых зладзеяў няма. Калі што, дык па дробязі, на чарніла… Пра гэта ў Савачкіна папытай, ён тут усіх ведае, — Шынкевіч пастукаў пальцамі па стале, кінуў: — Спадзяюся, у цябе ўсё?
— Прабачце, не, — матнуў галавой Корзун. Яму вельмі хацелася хутчэй скончыць размову: пра ўсё гэта, нават больш дакладна, мог расказаць галоўны бухгалтар. Але было ў Корзуна пытанне менавіта да старшыні. Ён разумеў, што пытанне не спадабаецца Шынкевічу, і ўсё адцягваў.
— Ну, дык што там у цябе яшчэ? — нецярпліва буркнуў Шынкевіч.
— Чаму вы так позна прыйшлі ў кантору?
Чырвоны старшынёў твар стаў бурачковым. Шынкевіч павольна пацягнуўся да тэлефоннага даведніка, няспешна адшукаў патрэбны нумар і зняў трубку. Гэтак жа нетаропка пачаў набіраць лічбы.
— Шарай? — грозна вымавіў ён у трубку. — Ты чаго мне пакінуў свайго лейтэнанта? Ах, сейф! То хай займаецца сейфам. Зараз дам. — І да Корзуна: — На!
— Ты што, не ведаеш Шынкевіча? — пачуў Корзун, ледзь прыхінуў трубку да вуха. — Што ты ў яго пытаў?
— Чаму пазней за ўсіх прыбыў на месца здарэння.
— Гэта мае дачыненне да справы?
— Пакуль не ведаю, — Корзун скасавурыўся на старшыню, які сядзеў з абыякавым выглядам, і растлумачыў: — Касірка чакала «газіка». На іншай машыне? — паўтарыў ён для Шынкевіча пытанне начальніка аддзела. — Дарога дрэнная, на грузавіку не дабярэшся, гэта ж дваццаць кіламетраў. Старшыня пры чым? — Ён зноў зірнуў на Шынкевіча. — Старшыня ні пры чым, проста я бачыў яго «газік» у райцэнтры, як выязджаў сюды, і падумаў, ці не без гаспадара ён там. Ёсць — правільна ставіць пытанні,— і паклаў трубку.
Шынкевіч ажывіўся, сказаў:
— Вось так! «Газік» са мной быў, зразумела? А цяпер ідзіце адсюль, шукайце злодзея. Мне клопатаў і без вас хапае.
— Як ён нас? — усміхнуўся Корзун, калі яны з участковым апынуліся ў калідоры.
— Табе што, — уздыхнуў Савачкін, — ты з раёна… Савачкін сеў за стол галоўнага агранома, далей ад акна, і са старой пашарпанай планшэткі выцягнуў чысты ліст паперы.
Стоячы спіной да акна, Корзун з усмешкай сказаў:
— Гатоў даваць паказанні.
— А што? — як належнае прыняў закід Савачкін. — Цікава, што мае сказаць лейтэнант райаддзела?
Корзун павярнуўся да акна. Імжэў дождж, і на шкле віселі драбнюткія кропелькі вады. Цікаўныя, што нядаўна тоўпіліся насупраць канторы, разышліся, і вуліца — шэрая, прамоклая — была пустая. Корзун падумаў, што ў жартаўлівай фразе, якую сказаў участковы, ёсць сэнс. Паказанні не паказанні, а першыя вывады пара рабіць.
— Зладзеі хутчэй за ўсё не тутэйшыя, — сказаў Савачкін. — Адчуваецца прафесіяналізм. Пасля сябе пакінулі толькі тое, што не маглі не пакінуць.
— Цяпер кожны дурань ведае пра пальчаткі,— паківаў галавой Корзун. — Вы зірніце з другога боку: надта ўдала абставіны склаліся — вартаўнік захварэў, грошы засталіся.
— Думаеш, быў наводчык?
— Надта гэта складана з наводчыкам, быццам спецыяльна пільнавалі выпадак, — раздумліва адказаў Корзун. — Тут тады цэлая шайка павінна дзейнічаць. Адзін жыве ў вас, ён выпадкова даведваецца пра грошы, паведамляе сваім хаўруснікам, якія дзесьці ў іншай вёсцы або нават у райцэнтры. А тыя нібы гэтага толькі і чакалі: прымчаліся, зрабілі сваю справу і зніклі. Вельмі ўжо арганізавана выглядае.
— Але за свой участак я ручаюся.
— Вам відней, Раман Фаміч. Хаця праверыць усё роўна варта. Дзіўна было б, каб свой не быў тут замешаны. Гэта адно. І другое. Будзем лічыць, што зладзеі залётныя. Прыехалі і паехалі. Трэба пагаварыць з людзьмі — ці не бачыў хто? І сувяззю пацікавімся, спытаем на пошце, ці не званіў хто…
— Хіба па міжгароднім, — з сумненнем заўважыў Савачкін. — А калі ўнутры раёна, то на кожнай ферме, у кожнай брыгадзе тэлефон ёсць. Звані — хто хочаш.
— Паспрабуем высветліць і гэта.
— Значыць, пачнём з першага пункта? — спытаў участковы, занепакоена разгладжваючы паперу, на якой паспеў ужо запісаць Корзунавы меркаванні.
Корзун сам сабе пасміхнуўся. Каб Савачкіну даручылі самастойна разблытваць пакражу, ён наўрад ці думаў бы пра план следства і тым больш не прыкідваў бы на паперы свае дзеянні. Яму гэта не патрэбна. Ён свае лейтэнанцкія пагоны заслужыў, кожны раз даходзячы да ісціны па-свойму, сваім розумам. І цяпер, каб быў адзін, напэўна, зашпіліў бы планшэтку, глыбей насунуў бы на галаву цеснаватую, выцвілую пад сонцам і дажджом форменную фуражку і пайшоў бы па вёсцы, спыняючыся то з адным, то з другім калгаснікам, няспешна вёў бы звычайную між знаёмых гаворку і сярод будзённых слоў непрыкметна знаходзіў бы тыя, што былі яму патрэбныя. Пры следчым з райаддзела ён губляўся, стараўся падладзіцца пад нязвыклую яму манеру расследавання. Гэта выглядала трохі наіўна, але менавіта гэта больш за ўсё і спадабалася Корзуну.