Выбрать главу

— Перагаварыў? — Шынкевіч увайшоў і здзівіўся, што Корзун яшчэ тут. І ў гэты час падаў голас тэлефон. — А-а, Шарай, — адгукнуўся Шынкевіч, — у мяне твой лейтэнант. Што?! Ну, ведаеш… Добра, добра. Я ў сваім кабінеце з ім пагавару. Дома сцены памагаюць, — зарагатаў ён. Паклаў трубку, упікнуў: — Без начальства не мог.

Заручыўшыся падтрымкай Шарая, Корзун адчуў сябе ўпэўнена і баяўся толькі, каб раптам не сарвацца. Абыякава, як аб нечым неістотным, папярэдзіў:

— З пратаколам, Фёдар Гаўрылавіч.

— Ты не ад злосці на мяне? — У вачах Шынкевіча бліснулі смяшынкі.

— Мы не злуёмся, Фёдар Гаўрылавіч, мы справу робім. А вашы паказанні могуць адыграць істотную ролю.

— Бач ты яго, паказанні! Упершыню ў жыцці. Падзея, га?

Корзун узяў ручку:

— Апішыце, калі і куды вы ездзілі на «газіку» ў той дзень, шаснаццатага лістапада.

Шынкевіч аж папярхнуўся.

— Слухай, лейтэнант, не зарывайся. У мяне нават райком пра такія рэчы не пытае.

— Відаць, не было яшчэ прычыны, — вырвалася ў Корзуна. І адразу ж дадаў: — Мяне «газік» цікавіць.

— Куды гэта ты хіліш?

— Фёдар Гаўрылавіч, хто з нас следчы?

— Ат, каб цябе! — Старшыня нечакана павесялеў.— Настыра! Але дай бог памяць… З раніцы — справы ў канторы, «газік» стаяў. Пасля з'ездзілі ў таўкачоўскую брыгаду, правяраў, як рыхтуюць насенне. Адтуль завярнуў…

— У вас карта раёна ёсць? — скарыстаў паўзу Корзун.

Шынкевіч пакорпаўся ў кучы папер, наваленых на паліцы, і выцягнуў запылены скрутак. Выбраў менш памятую «сіньку», падаў лейтэнанту.

— Давайце разам адзначым ваш шлях, і па калгасных землях, і далей, — Корзун разгарнуў на стале карту. — Па якіх справах і ў каго начавалі, мяне не цікавіць.

Шынкевіч засоп. Але прамаўчаў і пачаў паказваць на карце свой маршрут. Аказалася — прыкладна сто трыццаць кіламетраў.

— Гэта ўсё, Фёдар Гаўрылавіч? — захваляваўся Корзун.

— А што? — упершыню занепакоіўся старшыня.

— Не хапае кіламетраў семдзесят.

— А-а, дык гэта Сямён папрасіўся да цёткі заскочыць. Я дазволіў.

Зноў усё нібы стала на сваё месца. Расчараваны, што і гэтая знаходка пустая, Корзун папракнуў старшыню:

— А як жа смятаніцкая зарплата?

— Гэта ўжо мой клопат, лейтэнант.

— На жаль, цяпер і мой, — сказаў Корзун і развітаўся.

У калідоры яго чакаў Савачкін. Нічога не тлумачачы, ён пацягнуў Корзуна да выхада. На вуліцы, нібы баючыся, што нехта падслухае, аднымі губамі выдыхнуў:

— Купскі!

— Ён? — Корзун не паверыў, не мог паверыць. — Вы маеце доказы?

— Па маёй просьбе дружыннікі прасачылі за ім. Сёння, як толькі дзеці выправіліся ў школу — жонка была ўжо на працы, — вынес з хлява нейкі скрутак, зыркнуў па баках і — на гарод. Пад яблыняй закапаў. А надоечы, расказвалі мне, з жончынай сумкай у Комсенічы ездзіў. Бачыш, як збягаецца?

— Мала чаго ездзіў,— Корзун не надаваў гэтаму факту значэння.

— Успомні, што казаў Шарай, — загарачыўся Савачкін, — Купскі толькі наводчык, а краў нехта з комсеніцкіх. Учора ён і атрымаў сваю долю, якую сёння схаваў пад яблыняй. Пераканаўча? — Савачкін супакоіўся, з палёгкай усміхнуўся. Як аб вырашаным, сказаў: — Возьмем панятых.

Корзун падумаў, што ў словах участковага пэўная логіка ёсць. Зрэшты, Купскі паводзіць сябе даволі дзіўна. Праверыць яго не пашкодзіць. І ён згадзіўся:

— Дзейнічайце.

Купскі здаўся, як толькі Савачкін нагадаў пра яблыню. Цяжка ўздыхнуў і павёў на гарод міліцыянераў і панятых. Корзун ішоў ззаду. Ён пазіраў на Савачкіна і не мог пазбавіцца думкі, што тут адбываецца нешта не тое. З аднаго боку Купскі — прыгнечаны, разгублены; з другога — ён сам, следчы райаддзела ўнутраных спраў, падобны на маладога пеўніка, жвавы, задзірысты: схапіўся з Шынкевічам, уцягнуў у гэта Шарая. А навошта? Корзун адстаў, прыхіліўся да плота, што аддзяляў двор ад гарода. Яму раптам расхацелася ісці на гэты гарод і капацца ў зямлі.

Корзун не глядзеў, што робіцца пад яблыняй. Яго позірк чамусьці ўткнуўся ў складзенае свежае бярвенне на супрацьлеглым баку вуліцы. Нават не зразумеў адразу, што яго так зацікавіла. Толькі калі на шашы загудзеў аўтамабіль, ён спахапіўся: не мог Купскі бачыць машыну — бярвенне не дае. Купскі не ведаў, што бярвёны прывезлі, і таму рашыў, што шафёр не ўключыў фары. Але тады…

На вуліцу выкаціўся старшынёў «газік», прытармазіў ля хаты Купскіх. З дзверцаў высунуўся Шынкевіч, з цікавасцю паглядзеў на гарод, перавёў позірк на Корзуна і раптам зарагатаў — моцна, на поўны голас.

Корзун азірнуўся на гарод і ледзь не схапіўся за галаву — да таго камічная была сцэна пад яблыняй: злосны Купскі, разгубленыя жанчыны-панятыя і аслупянелы Савачкін з дзвюма сінімі гумавымі грэлкамі ў руках. А воддаль варушылася скамечаная газета, у якую, відаць, былі загорнуты гэтыя грэлкі, калі яшчэ ляжалі ў зямлі.

— Самагоншчыкаў ловіш? А я думаў, калгасныя грошы шукаеш, — старшыня перастаў смяяцца. — Ганна табе за гэта аддзячыць.

Корзун хацеў адказаць, што гэта спадарожнічае іх пошукам, але, падняўшы галаву, сустрэўся з насцярожаным позіркам шафёра Гурскага. У гэты час Шынкевіч сказаў:

— От зайду да Шарая, раскажу, чым ты тут займаешся. Садзіся, падвязу ў райцэнтр.

Корзун не вельмі ветліва адказаў:

— У мяне свой транспарт.

Калі «газік» ад'ехаў, ён падышоў да Савачкіна, пачакаў, пакуль той аформіць пратакол і адпусціць панятых, а заадно і Купскага, і пачаў супакойваць свайго збянтэжанага калегу:

— Не журыцеся, Раман Фаміч, будзем лічыць, што Купскі і дзве грэлкі самагонкі — пабочны прадукт вышуку. Можа, яно нават лепш, што так атрымалася. Цяпер мы зможам засяродзіцца на адным — будзем шукаць машыну і тых, хто за ёй. Я паеду зараз у аддзел, напэўна, пара Комсенічамі заняцца. А вы ўсё-такі пагутарце ў бухгалтэрыі, у тым плане, як раіў Шарай.

Дарога была свабодная, сустрэчныя машыны трапляліся рэдка, і Корзун выціскаў з матацыкла ўсё, на што той быў здатны. Лейтэнанту раптам захацелася дагнаць Шынкевіча — яго ўсё непакоіў насцярожаны позірк шафёра. Вядома, старшыня расказаў Гурскаму, чым цікавілася міліцыя. Але ў сумленнага чалавека гэтая цікавасць наўрад ці выклікала б такія эмоцыі.

Да аддзела Корзун даехаў за якія паўгадзіны. Калгасны «газік» ужо стаяў там. Шынкевіч зайшоў-такі паскардзіцца. Корзуну гэта было непрыемна: вінаваты ці не, а ўсё роўна мусіш апраўдвацца. Упэўнены, што падпалкоўнік выкліча адразу, як даведаецца, што ён прыехаў, Корзун не заходзячы да сябе, ад дзяжурнага пазваніў участковаму ў Тросенку і папрасіў высветліць, ці прыязджаў Гурскі і з кім. Левы рэйс, праўда, больш лічыцца ў кампетэнцыі аўтаінспекцыі, і справа з Гурскім для яго магла скончыцца гэтак жа, як для Савачкіна з Купскім, але Корзун супакойваў сябе, што хоць раз і ён папрацуе на Лапкова.

Шарай паклікаў Корзуна неўзабаве. Калі лейтэнант зайшоў, начальнік аддзела сядзеў за сталом, а Шынкевіч, стоячы пасярод кабінета, у асобах перадаваў сцэну на гародзе.

Корзуну стала няёмка. Але дысцыпліна ёсць дысцыпліна. Шарай маўчаў, слухаў, здаецца, нават не без цікавасці, зрэдку кідаючы позіркі на лейтэнанта, і Корзун толькі мацней уціскаўся ў крэсла.

Шынкевіч скончыў, прысеў насупраць падпалкоўніка, паклаў на стол вялікую валасатую руку і, ужо не жартуючы, разануў:

— У цябе што, няма кваліфікаваных супрацоўнікаў?

Усё-такі адыграўся перад Корзунам. Шарай усміхнуўся, пачаў перакладаць паперкі з аднаго боку стала на другі. Корзун насцярожыўся. Калі падпалкоўніку замінаюць на стале паперы, быць грому. Толькі на чыю галаву?

— Як у цябе з зімоўкай, Гаўрылавіч? — нечакана спытаў Шарай.

— А ты што… — кінуўся быў Шынкевіч і спыніўся. Зірнуў на сур'ёзнага Шарая і зарагатаў — весела, раскаціста, як там, на даманавіцкай вуліцы. — Хочаш сказаць, не мая гэта справа? Згодзен, згодзен. Толькі баюся, каб не заплакалі мае грошыкі.

Пакуль ён гэта гаварыў, Корзун дастаў з кішэні блакнот, напісаў адну фразу і пасунуў лісток падпалкоўніку. Шарай краем вока глянуў на лісток, перавярнуўся і, счакаўшы, калі Шынкевіч сцішыцца, папрасіў: