Выбрать главу

— Хаця што я магу сказаць. З раніцы трэба было ў Пцічкавічы, гэта па той бок чыгункі. Дамовіўся з тамашнім калгаснікам Мікітам Багуком вепручка прыхапіць. Запрог каня і паехаў.— Адчувалася, што ён паўтараў гэту гісторыю не першы раз, бо словы цяклі роўна, быццам прыцерліся адно да аднаго. — Пад'язджаю да пераезда, а тым часам і развіднела. Гляджу: ці не нага з гурбы тырчыць? Не веру ні ў бога, ні ў чорта, а тут, ведаеце, рука сама пацягнулася перахрысціцца. Што за насланнё? Я да гурбы — чалавек. Ну, я ведаю парадак, нічога не крануў і адразу ў будку. Там тэлефон. А гэты, каб яго, вартаўнік сядзіць сабе і чай жлукціць…

Корзун слухаў і думаў, што гэтыя падрабязнасці ужо запісаныя ў пратаколе, маюць значэнне хіба толькі для следства. Рамейку ўсё роўна не ажывіш — Кунцэвіч знайшоў яго надта позна. Але не перабіваў: хай чалавек выгаварыцца, скіне нервовы стрэс.

Прынеслі пратакол. Кунцэвіч прачытаў яго і падпісаў. Не, ён і тут не разгубіўся, бо звычайна людзі, якія не сутыкаліся з пракуратурай або міліцыяй, часцей за ўсё спяшаюцца падпісваць пратаколы не чытаючы.

— Больш нічога? — спытаў Кунцэвіч.

— Дзякую, — адказаў Пратасеня. — Прабачце, што патрывожылі, такі парадак.

— Разумею, — Кунцэвіч устаў і развітаўся. І паходка ў яго была спартыўная — лёгкая, спружыністая. Ён нібы не ішоў, а гарцаваў.

— І мне пара, — Корзун таксама падняўся. — Прайдуся ўсё-такі па карэспандэнтавых слядах.

— Давай, — пагадзіўся пракурор. — Зайдзі ў гасцініцу, потым у рэдакцыю. Кожны прыезджы газетчык спачатку забяспечыць сабе жытло, зойдзе да калег, каб разведаць абстаноўку, а тады ўжо дакладваецца начальству.

Корзун выйшаў здаволены, што працаваць яму прыйдзецца з разумным чалавекам — менавіта такое ўражанне зрабіў на яго Пратасеня. Немалады, у тым узросце, калі многія робяцца непрымірымымі да чужых думак, буркатлівымі, пракурор Ляснога раёна быў на дзіва, як цяпер любяць гаварыць, кантактным. Быццам і не існавала паміж імі розніцы ў добрых трыццаць гадоў…

У маленькіх раённых гасцініцах штат невялікі. Дзяжурная Падабедава, якая ўчора прымала Рамейку, працавала і сёння. Корзун сам жыў тут ужо амаль тыдзень, Падабедава яго ведала і нават апякала. Доўгія гады працы ў гасцініцы зрабілі яе ўважлівай да пастаяльцаў — яны бачыліся ёй людзьмі беспрытульнымі, і таму яна шкадавала іх, старалася стварыць ім хатні побыт. У час дзяжурства Падабедавай заўсёды быў гарачы чай, яна, нібы маці, выпраўляла пастаяльцаў раніцай, калі яны ішлі па сваіх справах, прыязна сустракала, калі яны вярталіся ўвечары.

Была Падабедава пажылая, адзінокая, і гасцініца стала ёй, можа, найпершым домам — шумнаватым, населеным неспакойнымі людзьмі, якім была патрэбна яе жаночая клапатлівасць.

Корзуну Падабедава была сімпатычная — шчырая, гатовая, нягледзячы на свой немалады ўзрост, прыняць на веру любое пачутае дзе-небудзь слова.

— Які жах, які жах! — пляснула яна рукамі, убачыўшы ў сваім пакойчыку Корзуна. І гэты жах адбіўся на яе выразным хударлявым твары.

Корзун асцярожна прабраўся паміж канцылярскім сталом і плацяной шафай, дзе гаспадыня гасцініцы трымала для прыезджых кнігі, пячэнне, цукар, цыгарэты і іншую неабходную людзям у дарозе драбязу, сеў на канапу побач з крэслам Падабедавай.

— Трэба ж так задумацца, — яна быццам ужо ведала, як і што адбылося.

— Задумацца? — Корзун зацікавіўся. Падабедава, здаецца, была апошняй, хто бачыў Рамейку жывым, і магла нешта ведаць.

— Ага, — жанчына аж спалатнела ад хвалявання. — Кажуць, на чалавека часам як находзіць — ідзе і сам не помніць куды.

Корзун пачакаў, пакуль Падабедава крыху супакоіцца, шукаць трэба было больш рэальную прычыну.

— Напэўна, усхваляваны быў…

— Што вы, — запярэчыла жанчына, — вясёлы. Я, казаў, праветруся, а то не засну.

— Вось бачыце, Рыгораўна, нешта ж яго ўзрушыла.

— Ды не. Я ж ведаю яго. Як ён раней прыязджаў, перад сном заўсёды гуляў. І заўчора сказаў, што далей Чыгуначнай не пойдзе.

«Чыгуначная вуліца канчалася дарогай, якая вяла да пераезда. Няўжо Рамейка заблудзіўся?» Спытаў:

— То, можа, раніцай, калі афармляўся, вам што незвычайнае паказалася?

Падабедава сумна ўздыхнула:

— Такі ветлівы, абыходлівы, нават весялейшы, чым звычайна, здаволены чымсьці. Не-е, калі б што якое, заўважыла б. З дому прыехаў. Сям'і ў чалавека няма, клопаты за ім не цягнуцца.

— Адкуль вы ведаеце, што з дому? — гэта, напэўна, значэння не мела, і Корзун спытаў проста так, прывык нічога не прымаць на веру не ўдакладніўшы.

— Афармляўся каля дзевяці. У гэты час аўтобус з абласнога цэнтра бывае.

— Адзін прыехаў?

— Ага. У той дзень больш ніхто не пасяліўся, месцы былі.

У работнікаў гасцініц вока спрактыкаванае, Падабедавай можна было верыць. Напэўна, калі з Рамейкам што і адбылося, то пазней, на вячэрняй вуліцы. Але пра гэта павінны былі сказаць супрацоўнікі мясцовай міліцыі, яны атрымалі заданне знайсці сведак, якія маглі бачыць журналіста ў горадзе вечарам. І Корзун адправіўся ў рэдакцыю.

У дзень вёрсткі газеты ў раённых рэдакцыях звычайна бывае пуста — усе, хто не заняты выпускам чарговага нумара, раз'язджаюцца па калгасах і прадпрыемствах, каб сабраць новыя матэрыялы. Толькі адказны сакратар, на чыю долю выпадае давесці да ладу заўтрашнюю газету, заклапочана звоніць і бегае з свайго кабінета ў друкарню і назад.

— Рамейка? — перапытаў сакратар Корзуна, не адразу ўцяміўшы, што ад яго хоча гэты невысокі каржакаваты хлопец, падобны хутчэй на школьнага настаўніка, чым на супрацоўніка міліцыі.— Здаецца, быў. Зайдзі ў сельгасаддзел, там нехта павінен быць.

— Саша?!

Корзун застыў на парозе. За сталом, на якім стаяла пішучая машынка і былі раскіданы лісты спісанай паперы, сядзела яго даўняя знаёмая Святлана Якушава.

— Ты завітаў, каб са мной пабачыцца? — дзяўчына была шчыра ўзрадавана сустрэчай.

Корзун сумеўся. Некалі Святлана яму падабалася. У студэнцкім асяроддзі яна была на віду — друкавалася ў рэспубліканскіх газетах, заўсёды насілася з нейкімі ідэямі і тэмамі, вадзіла знаёмства з вядомымі журналістамі і пісьменнікамі. Да ўсіх яна мела справу. Не хапала ў яе ўвагі на аднаго Корзуна. Ён зразумеў гэта, напэўна, ужо на другім курсе, але толькі на чацвёртым перастаў заходзіць у Святланін інтэрнацкі пакой, А яна наўрад ці заўважыла такую для сябе страту. Паклоннікаў у яе хапала. Усё гэта прыпомнілася Корзуну цяпер, калі ён стаяў у дзвярах і не ведаў, як павесці сябе.

Святлана сарвалася з месца, падбегла.

— Ну, пацеш маё жаночае самалюбства, скажы, што прыехаў сюды дзеля мяне, — тармасіла яна яго за рукі.

За гэтыя амаль тры гады, што яны не бачыліся, Святлана неяк змянілася, папрасцела, ці што. І паводзінамі, і знешнім выглядам. Гладкая прычоска, непрыкметная раней маршчынка паміж бровамі, уважлівыя, цяплейшыя вочы… Корзуну стала ніякавата, што надта пільна разглядае яе — нібы хоча запомніць найбольш характэрныя прыкметы, як для слоўнага партрэта.

— Я рады, што ўбачыў цябе, Света, — стрымана адказаў ён. Мінулае, відаць, забылася не зусім.

— Не сумняваюся, — іранічна сказала яна, адпусціла яго рукі і пацягнулася па цыгарэту. — Ды праходзь ты, хваліся, як жывеш.

— Потым, Света, потым. Я тут яшчэ пабуду.

— І на гэтым дзякуй, — яна глыбока зацягнулася. — А ты нядрэнна глядзішся. Ну-ка, ну-ка, павярніся, сынку, — дзяўчына крутанула яго ў адзін бок, у другі, здаволена прыцмокнула: — Паліто ў клетачку, гальштук паласаты… Франтам становішся, Сашок. Дзе ж твая форма? Ты, чула, у міліцыі?

— А што? — пытанне нечым яму не спадабалася. Святлана засмяялася:

— Дзівак.

— Праўда, у міліцыі,— ужо спакайнейшым тонам сказаў Корзун. — Быў на раёне, нядаўна перавялі ў вобласць, ва ўпраўленне. — Але, як ставячы паміж сабой і ёю колішнюю мяжу, суха спытаў: — Ты ўчора Рамейку бачыла?

— Недарэчная смерць…

— Чаго ён сюды прыязджаў?

— Меўся арганізаваць артыкул галоўнага агранома ўпраўлення сельскай гаспадаркі. Пакуль чакаў агранома, у нас падшыўку гартаў.