– Proszę o kwadrans. – Bójko lekko drgnął, gdy wystrzelił korek z szampana. – Zwłaszcza że chciałem szanownemu koledze zaproponować coś, co sprawi, że kolega poczuje się jak bóg…
– Ja się często czuję jak bóg, zwłaszcza wtedy, gdy odbieram od moich poddanych hołd w naturze. – Bekierski nadstawił kieliszek pod strumień musującego płynu. – Jestem jak senior, któremu przysługuje ius primae noctis. Tyle boskości mi wystarczy… A teraz streszczaj się ze swoją propozycją, mój milutki, masz czas tylko do końca tej butelki szampańskiego.
– Pamięta kolega profesora Asłanowa? – Bójko odstawił kieliszek – Tego trochę Tadżyka albo Uzbeka, pamiętasz?
– Pamiętam. Wykładał topologię i elementarną teorię liczb. Uchodził za wariata…
– Zajmował się również nieskończonościami Cantora… Tak, niektórzy uważali go za szaleńca, ponieważ nie ukrywał, że jest imiesławcem. Korespondował również z Iwanem Paninem…
– Z kim?
– Z Iwanem Paninem. – Bójko odpalił papierosa od długiej zapałki podanej mu usłużnie przez jednego z Rosjan. – Tym, który znalazł w hebrajskim tekście Biblii liczne uderzające zbieżności liczbowe…
– A tak, już wiem. – Bekierski spod przymrużonych powiek wpatrywał się natarczywie w rozmówcę. – Prowadził obliczenia gematryczne i znalazł rzekomy wzór, wedle którego powstała Biblia…
– Podczas mojej pierwszej wizyty, którą złożyłem profesorowi Asłanowowi – Bójko wstał i zaczął krążyć po salonie, czujnie obserwowany przez pretorianów hrabiego – wie kolega, mówię o tej wizycie zapoznawczej, którą nowy student musi złożyć każdemu profesorowi wydziału…
– Śmiertelnie nudne były te wizyty…
– Moja wizyta u Asłanowa nie była taka nudna. Kiedy się dowiedział, że jestem głęboko wierzący, wprowadził mnie w świat liczb i hebrajskich liter… Następnego dnia zapisałem się na wykłady ze starohebrajskiego u orientalisty doktora Basawoja. Przez dwa lata studiowałem hebrajszczyznę, a z Asłanowem zgłębiałem gematrię na privatissimach… Czytaliśmy Biblię i liczyliśmy słupki. Nie wierzyłem w tajne kody, ale nie mogłem się oderwać od tych obliczeń i nadziwić zbieżnościom… Były tak zaskakujące, że zaczęliśmy nawet szukać uogólnień i tworzyć wzory… Potem profesor Asłanow rzeczywiście trafił do psychuszki, a ja…
– Nie interesują mnie dzieje twojego życia – przerwał mu impertynencko Bekierski. – Jaką masz dla mnie propozycję? Odpowiadaj jednym zdaniem, jednym pojedynczym zdaniem, bo się śpieszę!
– Potrzebuję pańskich pieniędzy.
– Po co?
– By stworzyć maszynę liczącą.
– Co ona ma liczyć?
– Litery hebrajskie w Biblii.
– Jaki będzie skutek tych obliczeń?
– Skutkiem są kwadraty magiczne, które…
Bekierski rzucił się na gościa i uderzył go kantem dłoni w szyję. Bójko zsunął się z fotela i zaczął charczeć. Nie mógł zaczerpnąć tchu. Przy wargach kiwała mu się nitka śliny.
– Jednym pojedynczym zdaniem, ty sabako [67]! – wrzasnął Bekierski. – Bez zdań podrzędnych! Bez żadnych „które”!
Rozsiadł się na kanapie i rozrzucił szeroko nogi w butach do konnej jazdy. Jego przyboczni stali obok ze znudzonymi minami. Bójko kaszlał i ze świstem wciągał powietrze.
– Po co ci te kwadraty magiczne? Mów szybko, bo mi się śpieszy!
– W nich jest kod do liczb Charona! – wystękał Bójko.
– Do czego? – zapytał Popielski.
– Ja tak je nazwałem. – Bójko ściszył głos tak mocno, że Popielski ledwo go rozumiał. – Nazywanie nowych rzeczy to przywilej odkrywcy. Pamięta pan z mitologii, w jaki sposób Charon został oszukany przez Orfeusza?
– Owszem. Orfeusz tak pięknie grał na lirze, że przewoźnik dusz osłupiał i przepuścił go do Hadesu, mimo że przybysz był żywym człowiekiem i nawet nie uiścił obola za przejazd… Ale co ma do rzeczy liczba? Jaka znowu liczba? – Detektyw usiadł, wyraźnie zaciekawiony. – Przecież Charon został oszukany muzyką, nie liczbą.
– A co pitagorejczycy twierdzili na temat muzyki, mój panie?
– Ma pan rację. – Popielski przez chwilę zapomniał, że rozmawia z podejrzanym, i dał się ponieść akademickiej dyspucie. – W istocie liczbą można opisać muzyczne interwały. Tonacja zależy od liczby. Tonacja, a zatem muzyka, według Pitagorasa jest po prostu liczbą.
– Tak, drogi panie. – Bójko odsapnął. – Jest ona liczbą. Umiejętnie, sztucznie i precyzyjnie zestawione przez Orfeusza liczby chwilowo pozbawiły Charona władzy nad duszami. Stały się przepustką, która umożliwiła śmiertelnemu muzykowi i poecie wtargnięcie do świata znanego tylko bogom. Liczby zniweczyły na chwilę moc bogów, obłaskawiły śmierć. A w moim ujęciu liczby stały się przepustką do wiedzy danej tylko Bogn, czyli do znajomości daty ludzkiej śmierci. Ściśle mówiąc, uczynił to ciąg liczbowy, odkryty przeze mnie i nazwany ciągiem Charona.
– A skąd pan wziął ten ciąg? – Popielski wciąż używał formy „pan”.
– Stąd. – Matematyk uderzył dłonią o otwartą Biblię. – Poprzez żmudne studia biblijne.
Detektyw rozejrzał się po mieszkaniu. Czyste, pedantycznie posprzątane. W zlewie talerze ułożone od najmniejszego do największego, w szafie w sypialni równo złożone koszule. Podłoga w kuchni wypucowana piaskiem do białości. A wśród tej sterylności spocony grubas w starym szlafroku, w kraciastych skarpetach, z włosami na skroniach sterczącymi jak rogi. W mózgach szaleńców panuje nieprawdopodobna pedanteria – przypomniał sobie słowa doktora Pidhirnego – ale my dotąd nie mamy klucza, by ją zrozumieć.
– Udzieliło się panu szaleństwo Asłanowa i Panina? – zapytał cicho.
– Mówi coś panu pojęcie „liczby szumiące”?
– Słyszałem gdzieś tę nazwę. – Popielski zamyślił się. – Są jakoś definiowane przez swoje rozwinięcia dziesiętne?
– Tak – odparł Bójko. – W rozwinięciu dziesiętnym takiej liczby zawarty jest każdy skończony ciąg liczbowy. Liczby następują po sobie, każda po każdej, cała magma liczb. A jeśli pod nie podstawimy litery, to co wtedy? Wtedy będziemy mieli magmę liter, wszystkie możliwe ich kombinacje! Mogą się nam ułożyć w sensowne zdania, a zdania w sensowne opowieści. Myśli pan o niewielkim prawdopodobieństwie tego zdarzenia? Owszem, brzmi to trochę tak, jakby małpa, uderzając w klawisze, wystukała po jakimś czasie Eneidę. Nie chodzi tu jednak o prawdopodobieństwo, tylko o samą istotę rzeczy. Otóż jeśli te ciągi przedstawimy sobie w postaci liter, to de facto jest tam ukryta każda możliwa opowieść, znajdziemy tam treść każdej napisanej i nie napisanej książki, a co dla nas najistotniejsze – jest w nich historia każdego z osobna ludzkiego żywota. To, że takie liczby istnieją, a nawet to, że każda liczba w pewnym sensie jest szumiąca, wiedziano już od dawna. Z tej konstatacji jednak nic praktycznego nie wynika, ponieważ nie potrafimy wskazać takiej liczby, zapisać jej w postaci liter i znaleźć interesującego nas ciągu. Na pozór w tym chaosie nie ma i nie może być żadnego porządku. A ja ten porządek znalazłem, odkryłem liczby Charona… Znalazłem początek ciągu…
– W kwadratach magicznych?
– Tak, właśnie tam. Bardzo trudno znaleźć kwadraty magiczne. Na paskach papieru trzeba wypisywać z różnych ksiąg wersety biblijne o równej liczbie liter. Potem przesuwać te paski jeden pod drugim i szukać macierzy. I tak w nieskończoność… Musiałem rzucić pracę w urzędzie meldunkowym, bo nie miałem czasu na studia gematryczne. Przez trzy lata znalazłem tylko trzy kwadraty magiczne. Tylko trzy, rozumie pan? Potrzebna mi jest maszyna licząca i przynajmniej dwaj matematycy do pomocy.
– Żartujesz!? – Bekierski masował dłoń po uderzeniu. – Dwadzieścia tysięcy jednorazowo na maszynę i dwie osoby ze stałą pensją przez dwa lata!? Za maszynę liczącą hebrajskie frazy i zestawiającą je w kwadraty?
– Tak. – Bójko sięgnął po szampana, ale strażnik hrabiego uderzył go lekko w dłoń, mówiąc „Uże nielzja [68]”.