*
Разведка — што востры ножык.
Саслізне — і ў крыві рука.
Душа ў калючках, як вожык,
Ды ямачкі на шчаках:
«Чаго іду па гораду?
Ды вёска мне агорала!
Прадам на рынку гавяду —
Сукенку шоўкаву знайду,
Як гляну з боку правага —
Ссушу цябе, чарнявага!
Нашто такога хмурага
Трымаць на службе ў фюрара!»
Душа ў калючках, як вожык,
А ямачкі на шчаках...
*
...Разамлела на сонцы,
Лягла на жывот,
У суніцах духмяных
I рукі, і рот.
Што ж, вайною — вайна,
А жывому — жытло.
Хоць памарыць аб тым,
Чаго не было...
...Недзе, у травах росных,
Плывуць у тумане стагі.
Сэрцу становіцца млосна
Ад ціхіх слоў дарагіх.
Кашуля ў чырвоных крыжыках,
Усё гарачэй, гарачэй...
Нясмелае, кідае ў дрыжыкі:
«Ідзі да мяне. Хутчэй».
Ад усмешкі тваёй
Да ўсмешкі жыву.
Але горда трымаю
Сваю галаву.
Утрымаю і сэрца
Няўрымслівы стук,
Упадзе, разамкнецца
Бярэмя рук.
«Не спяшайся, Людміла!»
Я ж прайду, як струна.
Ды ўсё міма, ды міма,
Адна і адна.
...Хай закончыцца, любы, вайна...
*
У суніцах зямля —
Ляжы ды ляжы!
Толькі ўскрыкнула раптам —
Побач — чужы!
«Дабрыдзень, Людачка,
Мая ты вутачка,
Дарма ты грэбуеш,
Што паліцай!
Дабром ці сілаю,
А пойдзеш, мілая,
Ці да гестапа ты,
Ці да вянца».
У вачах маіх лес
Пацямнеў, пацямнеў...
А нашто, прыгажосць,
Ты дасталася мне?
Для чаго тыя косы
I сінь у вачах,
Калі гэты, бялёсы,
Ад іх не ачах,
Калі порстка за мною
Ламае кусты?
«Памажыце, бярозы,
Дубочкі-браты!»
За спіною ўжо крык:
«Так і гэтак тваю!
Партызанская... ты,
Стой, іначай заб'ю!»
Толькі мне памагаў
Ні то бог, ні то лёс —
Маю кулю спаткаў
Ён ля белых бяроз...
*
Зямля мая мілая, ты
Мяне ў азяры прапалошчаш,
Пасцелеш пад бок чараты,
Пад голаў верас паложыш.
I ціха пачнеш гайдаць,
Шчыльней абгарнуўшы ватоўкай,
Галінкі сасны, як дах,
Над маёй вінтоўкай...
Адзін шчаўчок — і няма
Фігуркі людской у прарэзе.
А я забіваю, ма,
I рукі мае — у жалезе,
I ў дыме парахавым,
I ў аружэйным масле,
Мне ж хочацца пахнуць жывым,
Як пахне жанчына-маці,
Калі, спелянаўшы дзіця,
Ідзе лугавою сцежкай,
I кружыць над некім бацян
З новай ношай-пацешкай.
...Была мке вайна — гульнёй,
Рамантыкай тая разведка,
I смерць была — за сцяной,
I страх перад ёю — рэдка.
Ах, мамачка! Тая — яна
За тры гады пасталела
I зразумела — вайна
Будзённае, страшнае дзела...
*
Чырвоная хусціначка,
Гітара у руках.
Наперадзе — сцяжыначка
У мой апошні шлях.
Заснежанаю пожняю
Ізноў у бой іду.
У гэты бой апошні мой,
У маміну бяду.
Перабіраю струны я,
I слухае атрад.
...Няўжо, такая юная,
Я не прыйду назад?
Пад вёскай Лугаманічы
У грудзі — разрыўной,
У тым баю астанецца
Каханы мой — са мной.
*
Хацелі ворагі распяць мяне,
Мёртвую, на крыжы,
Каб партызанскія вёскі страшыць...
Кінулі, голых, у лёд і снег,
Толькі снег і лёд растапіліся,
Перад намі зямля расступілася...
Гэта ворагаў косці струхлелі, нібы
Порхаўкі пад нагой.
Сябры ж мае — волаты ў лесе, дубы
Адзін да аднаго.
Ківаюць мне: «Сасоначка,
Ну як жывеш, сястроначка?»
А я кажу: «Зязюленька,
Сядзь на плячо, кукуй.
Пазнае мо матуленька
Ува мне сваю дачку?»
А вецер мне кажа: Закон такі
У мудрай прыроды ёсць —
Не пазнае маці ў табе дачкі,
Як не кончыцца ў цябе маладосць,