Далей ішлі пакаранні ўсім нам. Мне «суд народаў» прысудзіў туга напхаць крапівы ў порткі і звязаць рукі, каб не вызваліўся ад яе, аж пакуль не дабягу да людзей.
— Бачылі? — спытаўся Ролік.
Бледны, як палатно, Карл здзёр са сценкі абодва аркушы. Скамячыў.
— Ну, гадаўё! Бач ты, што яны нам рыхтавалі.— Сутаргава зглынуў нешта.— Я, хлопцы, раней і не хацеў. Што, думаю,— дзіцячыя гульні! Недагулялі дзецьмі, то... Але думаў: несур’ёзная гэта справа. Кожны з нас пекла прайшоў. Але цяпер буду біць іх. Усур’ёз. Таму што... Гэта ж капо растуць...
— То што? — спытаўся Жэнька.— Развалім проста? Разбурым?
— Э, не,— падумаўшы, сказаў Ролік.— Цяпер, пасля такога, гэтага ўжо мала. Тут выбух патрэбен. Або хаця падабенства. Трэба ім феерверк учыніць. Навум, Карл — за мной. Да паваленага плота. Трэба трэскі, дошкі, пара бярвенняў. Васілька, лезь наверх і прабі пару дзірак.
— Дзеля чаго?
— Дзеля цягі.
Я палез наверх і пачаў лупасіць ломам, выварочваць камяні, выграбаць рыдлёўкай зямлю і жвір. Я працаваў і чуў, як хлопцы, сапучы, валакуць праз дзядоўнік, дурман і блёкат бярвенні ад старога, чорт ведае колькі гадоў назад паваленага плота. Лом ужо чатыры разы правальваўся ў пустату, і ўрэшце я вырашыў, што досыць.
Пасля мы насыпалі на падлогу пячоры трэсак, а на іх паклалі штабелем дошкі. Раланд развязаў хатулёк і высыпаў з яго дзесяткі тры цыліндрыкаў з тэрмітам (у нас асаблівым шыкам лічылася чыркаць запалкай менавіта аб тэрміт вось у такім бліскучым, вішнёва-карычневым цыліндрыку, а не аб пачак).
— Каб гарэла зырчэй,— растлумачыў ён.
Паўзверх дошак мы нацягалі бярвенняў.
— Патроны возьмем? — спытаўся Навум.
— Патроны самі знойдзем,— адказаў Ролік.
— Правільна,— сказаў праз зубы Карл,— яшчэ рукі іхняй зброяй, поскуддзі гэткай, пэцкаць.
Мы клалі бярвенцы і на кожны новы пласт рассыпалі па некалькі жменяў пораху і патронаў.
— Слухайце,— сказаў Навум, калі скрынкі былі амаль апарожнены,— тут яшчэ... дзесяць, пятнаццаць... двацаць чатыры ракеты!
— Валачы іх сюды,— сказаў Ролік.
Праз дзіркі, што прабіў я, мы засунулі ў штаб-пячору яшчэ некалькі пацурбалкаў і пален і туга ўвапхнулі між іх ракеты. Старчма. Капсулямі ўніз.
Пасля апусціліся да лазу, пхнулі ў яго паперы, паклалі на яе, разламаўшы цыліндрыкі, буры тэрміт.
— Падпальваць, ці што? — спытаўся Навум.
— Э, не,— сказаў Ролік і дастаў з кішэні мятровы кавалак шнуру,— без бікфорда — гэта, хлопцы, будзе непарадак. Трэба з бікфордам. Каб усё, як у сур’ёзных людзей.
— Ну а калі яны тут пасля ачысцяць? — спытаўся я.
— Эге, палезуць яны на пузе, калі тут вуголле ды куродым будуць. Ручкі пашкадуюць. I, потым, невядома яшчэ, што з гэтага нашага пірага з начынкай будзе.
Ён адрэзаў кавалачак шнура даўжынёю сантыметраў у пяць і падпаліў. Некаторы час здавалася, што агонь згас, але потым з другога канца вырваўся накіраваны, нібы ў паяльнай лямпе, прагны язычок полымя.
— Парадак. Прыдатны.
Канец шнура падсунулі да тэрміту, абклалі ўсё гэта паперай і порахам, вывелі другі канец на двор, і Ролік запаліў запалку.
— Ну, памагай бог.
Мы адышліся ў цёмны кут паміж трыма «шанхаямі», узлезлі на дах пуні і сталі чакаць.
Спачатку нам здалося, што ўсё дарэмна, што тэрміт і папера не загарэліся, але вось з верхніх дзірак спачатку тонкімі струменьчыкамі, а пасля ўсё мацней, таўсцей паваліў, белы нават у цемры, дым.
— Пайшло,— з задавальненнем сказаў Ролік,— зараз як пачне пластаць...
«Пластаць» сапраўды пачало. 3 бліжняй дзіркі вырваўся раптам слуп полымя, і ў тую ж хвіліну глуха ляснуў стрэл. За ім другі, трэці. А потым над узгоркам з шыпеннем узляцела невысокая ракета, заліўшы фасфарычным святлом узгорак, двор, дамы, зеленаватыя твары людзей у адчыненых вокнах.
— Нічога, хлопчыкі, нічога,— кідаў Ролік,— вось ім, вось!
Страляніна ўсё мацнела. На гэты раз стралялі пачкамі. 3 аддушын раўло і клубамі несла іскры. Мы заўважылі, што ля муроў з’явіліся людзі. Падыходзіць баяліся, але стаялі і глядзелі. Толькі некалькі чалавек асмеліліся падысці бліжэй. Я заўважыў чалавека ў белай сподняй сарочцы, расхрыстанай на грудзях. Трымаючы ў руцэ сякеру, ён стаяў і недаўменна глядзеў на агонь, на іскры, на ракеты, што часцей і часцей ўздымаліся над узгоркам.