У адзін з такіх дзён я палез на гару флігеля, адвязаў ад бэлек дзве торбы, вылез з імі на дах і высыпаў на гарачае жалеза сухары і сушаную шаўковіцу. Іх трэба было праветрыць і падсушыць. I раптам пачуў унізе галасы.
— Вы яшчэ пабіцеся,— сказала Нонка.— Ну, што за глупства? Дарослыя бэйбусы, а, скажы ты, як ашалелі. Ну што я вам скажу? Каго з вас мне пакрыўдзіць, з іншымі пасварыць? Каго?
— А ты не ўнікай адказу, то ўсё будзе ў парадку,— сказаў Ролік.— Табе што, прыемна нас абодвух за нос вадзіць? Абодвух пры сабе трымаць?
— Ну-ну... Ну-у. Не думала я.
— А што ты ўвогуле думала? — спытаўся Карл.
— Я думала, што кіяўляне ўсе чыста — разумныя.
— Канчай,— сказаў Раланд.— Не даводзь ты нас, не выводзь з сябе. Зберажы сяброўства, не сей сваркі. Скажы, хто з нас табе лепшы друг — і справа з канцом. Не круці! Не гуляй намі! Скажы!
— Ані мне сніцца. I не падумаю. Я дурных размоў падтрымліваць не буду. I ты, Карл, харошы, добры хлопец. I ты мілы і смелы. I няма тут чаго...
Я падпоўз на край даху. Яны аддаляліся, і спрэчка, відаць, набірала сілы, бо галасы падымаліся ў тоне, а жэсты рабіліся ўсё больш рэзкія і размашыстыя.
Яны пачалі здымаць курткі. Пасля паглядзелі адзін на аднаго, амаль аднолькавым жэстам махнулі рукой і пайшлі ў розныя бакі.
— Ролік! Карл! — пачуў я адчайны голас.
У адказ маўчанне.
Я паціснуў плячыма і плюнуў. Ідыёты паршывыя! 3-за дзяўча так перасабачыцца. «Верная, скупая мужчынская дружба». Таксама мне яшчэ, Рамэа з Хацапетаўкі, Ленскія з Канатопа. Цьфу!
Пад нечымі крокамі заракатала бляха. Я ўзняў галаву. Ролік ішоў да мяне, і выраз ягонага аблічча быў збянтэжаны і прысаромлены. Не хацеў глядзець мне ў вочы.
— Так я і думаў, што ты тут,— хрыпата сказаў ён.— Бачыў? Чуў?
— Бачыў. Чуў. Дурынды.
— А чаго яна намі гуляе? I аднаго трымае і другога. Чаму не скажа?
— Абалдуі. Якога д’ябла ёй казаць? Ёй з абодвума весялей. I ілбамі вас сутыкнуць можна, пенцюхоў, і ў дурні пашыць, і ў фофаны паставіць...
— I Васямі зрабіць,— з’едліва сказаў Ролік.
— А чаго Васямі? Я сам — Вася. Але хаця я і Вася, а ўсё не такі дурны, як вашых бацькоў дзеці.
Ролік збянтэжана ўсміхнуўся:
— Я і сам не ведаю, чаго мяне тузанула. Глупства ўсё. I дзеўкі — лухта. I размовы з імі — крэцінства. I сяброўства гэта — дурасць... Вось... Абазваў яго фрыцам.
— Што ж, вельмі дасціпна. А ён цябе?
— А ён мяне тумаком, мякіннай галавою і чумацкай дурындай.
— М-так-к, пагаварылі. Абодва вы фофаны і фалалеі, медныя ілбы і петыя дурні, вось што. Як жа вы так уцякаць сабраліся? Пры гэткай моцнай дружбе?
— Цяпер аб уцёках і гутаркі быць не можа.
— То, можа, і лепей.
I тут Ролік ускочыў на калені. Ноздры ў яго дрыжэлі.
— Ты што? — схапіў мяне за грудкі і патрос.— Нашто ж тады мы?.. Нашто ж тады мы жылі?! Карл гэты хаця страляў, а мы? Што ж мы, горшыя за яго?
Ён на хвіліну змоўк, але потым зноў завёўся. 3 паўабароту.
— А помсціць? Помсціць хто будзе? За сябе яны расплоцяцца! А за нас расплоціцца хто? За тваіх братоў? За майго? За соль на ранах? За тое, што Кіеў недаядае і ўвесь вунь такі? За твае мясціны? За тое, што яны нам лепшыя гады знявечылі, нас знявечылі?!
Ролік цяжка соп. Потым неяк каламутна абвёў вачыма двор, як быццам бачыў праз муры і брандмаўэры мёртвае царства недалёкіх руінаў:
— Раз ужо так здарылася... Тады давай уцякаць удвух.
— Давай,— сказаў я.
— I, каб такога не паўтарылася ніколі — давай клятву адзін аднаму дамо.
Клятву, якую мы далі на знак таго, што ніхто ніколі нас не разлучыць, Раланд відавочна прыдумаў сам. Я зараз не памятаю яе слова ў слова, але ў ёй ішлося аб тым, што нас не развядзе нішто: ні бой, ні турма, ні чума, ні смерць, ні дзяўчаты. А калі нехта з нас забудзе, што мы больш чым браты,— той няхай стане як здраднік аж да таго часу, пакуль людзі ёсць на зямлі.
Смешныя напаўдзіцячыя словы з тых старых, з яцем, кніжак, дзе пад малюнкамі стаяць подпісы накшталт: «I ён убачыў, што разбойнікі ўвайшлі ў алтар закінутай царквы». Нам аднак яны не здаваліся смешнымі. Проста таму, што мы гаварылі іх са шчыраю верай.
...Мы ляглі на спіны. Плылі над намі ў сінім сляпучым небе снежныя аблокі, тоўстыя, поўныя, як налітыя малаком. Вось-вось лопнуць.
I праз некалькі хвілін нам здалося, што мы плывем недзе пад імі, паміж небам і зямлёй, якраз там, дзе лунаў на нерухомых крылах шуляк.
— Вось мы іх дапаможам узгрэць, аддубасім, каб яны і праўнукам заказалі, а пасля вернемся. Сумленне ў нас тады ўжо да самага канца будзе спакойнае. I мы гэты спакой страшэнна будзем берагчы. Ані разу ў жыцці не збрэшам.